اشاعره: تفاوت میان نسخه‌ها

== تاریخچه اشاعره ==

اشاعره، [[مذهب کلامی]] است که به [[علی بن اسماعیل]] مشهور به [[ابوالحسن اشعری]] منسوب است و از مهم‌ترین [[مذاهب کلامی اهل سنت]] به شمار می‌رود. نَسَب [[ابوالحسن]] به [[ابوموسی اشعری]] می‌رسد. وی در ابتدا دارای [[مذهب معتزله]] بود؛ اما در اواخر [[قرن سوم]] و اوائل قرن چهارم هجری، از [[مکتب اعتزال]] رو گرداند و به مذهب "[[اهل السنه]]"‌‌ گرایید. گفته‌اند از دلایلی که منجر به جدایی ابوالحسن اشعری از معتزله شد، این بود که در [[مناظره]] با استاد خویش، [[ابوعلی جبائی]]، بسیاری از [[عقاید]] معتزله را با [[توحید]] و [[عدل]] ناسازگار یافت؛ اما علاوه بر [[ناتوانی]] معتزله از [[پاسخ‌گویی به سؤالات]] او، می‌‌توان به [[دلایل]] دیگری همچون [[مخالفت]] [[حکومت متوکل]] با [[عقل‌گرایی]] معتزلی، [[اصلاح]] عقاید [[اهل حدیث]] و جمع میان [[کلام]]، [[فقه]] و [[حدیث]] نیز اشاره کرد<ref>ر. ک. [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۷۶؛ [[محمد علی زکریایی|زکریایی، محمد علی]]، [[فرهنگ مطهر (کتاب)|فرهنگ مطهر]]، ص ۹۵.</ref>.

== تفاوت اشاعره با قدمای [[اهل حدیث]] ==

[[ابوالحسن اشعری]] برخلاف قدمای [[اهل حدیث]]، مانند [[احمد بن حنبل]]، بحث و [[استدلال]] و به کار بردن [[منطق]] را در [[اصول دین]] جایز شمرد و از [[قرآن]] و [[سنت]] بر مدعای خود [[دلیل]] آورد. او در این باره کتابی به نام "[[رسالة فی استحسان الخوض فی علم الکلام]]" نوشت<ref>ر. ک. [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۷۶.</ref>.

== [[متکلمان اشعری]] ==

پس از [[ابوالحسن اشعری]]، متکلمان بنامی در [[مذهب اشعری]] ظهور کردند که مشهورترین آنان عبارت‌اند از: [[قاضی ابوبکر باقلانی]] نویسندۀ کتاب‌ التمهید؛ [[ابو منصور]] [[عبدالقاهر بن طاهر بغدادی]] مؤلف کتاب‌ [[الفَرْق بین الفِرَق‌]] در [[علم ملل و نحل]]؛ [[عبدالملک جوینی]] مؤلف کتاب‌ [[الإرشاد]]؛ [[ابو حامد غزالی]] مؤلف‌ [[احیاء العلوم‌]] و [[قواعد العقائد]]؛ [[محمد بن عبدالکریم شهرستانی]] مؤلف‌ [[الملل والنحل‌]] که از کتب [[مرجع]] ملل و نحل است و [[فخر رازی]] مؤلف‌ [[مفاتیح الغیب]]<ref>ر. ک. [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۸۱-۸۲.</ref>.

== [[عقاید]] اشاعره ==

برخی از [[عقاید]] اشاعره<ref>از آنجا که اشاعره از ابتدا با یک رویکرد سیاسی به زعامت خلفای عباسی در مخالفت با معتزلیان سر برآورده، اکثر عقاید آنها رویکرد سلبی و در مخالفت با اعتقادات معترله است. </ref> عبارت‌اند از: زیادت صفات بر ذات؛ عمومیت [[اراده]] و [[قضا و قدر الهی]] در همه حوادث؛ [[شرور]]، مانند خیرات از جانب خداست؛ [[بشر]] در [[اعمال]] خود مختار نیست و [[اعمال]] او مخلوق خداست؛ [[حسن و قبح افعال]] ذاتی نیست، بلکه شرعی است. همچنین [[عدل]]، شرعی است نه [[عقلی]]؛ [[انسان]] آفریننده عمل خود نیست بلکه اکتساب‌ کننده آن است؛ [[خداوند]] در [[قیامت]] با چشم دیده می‌‌شود و...<ref>ر. ک. [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۲۷۷-۲۷۸؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ‌نامه دینی (کتاب)|فرهنگ‌نامه دینی]]، ص۲۶.</ref>.

== [[اعتقادات]] متمایز کنندۀ اشاعره ==

مهم‌ترین معتقدات اشاعره که موجب [[اختلاف]] با دیگر [[مذاهب کلامی]] شده است، عبارت‌اند از: [[کافر]] نبودن [[مرتکب کبیره]]، [[صفات خبری]]، [[افعال بندگان]]، [[ارادۀ باری تعالی]]، [[رؤیت خداوند]] در [[آخرت]]، [[تکلیف به مُحال]]، [[حسن و قبح عقلی]]، [[صفات خداوند]] و [[کلام الهی]]<ref>ر. ک. [[فرهنگ شیعه (کتاب)|فرهنگ شیعه]]، ص ۸۱.</ref>.