افضلیت اهل بیت پیامبر خاتم: تفاوت میان نسخه‌ها

== معناشناسی [[افضلیت اهل بیت]] ==

# افضلیت در [[امور دنیوی]] مانند: نَسب و حَسب و... ؛

# افضلیت در امور [[اخروی]] و [[صفات انسانی]] مانند [[علم]]، [[تقوا]] و [[ورع]]، [[شجاعت]] و [[زهد]]<ref>[[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص۹۳.</ref>.

و [[اهل البیت]] در مورد [[خاندان پیامبر]] {{صل}} به کار می‌‌رود و نزد [[شیعه]] و [[اهل سنت]] [[مسلم]] است که [[اصحاب کساء]] یعنی [[پیامبر]] {{صل}}، [[امام علی]]، [[فاطمه زهرا]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{عم}} و [[امامان معصوم]] از [[نسل]] [[سیدالشهدا]] مشمول عنوان [[اهل بیت]] هستند.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[ادب فِنای مقربان (کتاب)|ادب فِنای مقربان]]، ج ۱، ص ۱۰۹؛ [[مسلم محمدی|محمدی، مسلم]]، [[فرهنگ اصطلاحات علم کلام (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات علم کلام]]، ص ۴۵.</ref>.

== برتری [[امامان]] از [[اهل بیت]] بر [[پیامبران]] ==

با توجّه به مبنای [[قرآن|قرآنی]] [[امامیه]] از تعریف [[امامت]]؛ [[امامت]] [[مقام الهی]] مافوق [[نبوت]] است و به تبع آن [[امامان]] [[شیعه]] نیز به عنوان [[امام]] از دیگر [[پیامبران]] ـ جز [[پیامبر اسلام]] ـ [[افضل]] و [[برتر]] خواهند بود. [[اهل سنت]] نیز با توجّه به مبنای خود از [[امامت]] "تعریف سطحی و نازل از [[امامت]] و [[تطبیق]] آن بر [[حکومت]] و [[حاکم دینی]]" [[عقیده]] [[شیعه]] مبنی بر [[برتری]] [[امامان]] از [[پیامبران]] جز [[حضرت محمد]] {{صل}} را منکر و بر آن خدشه وارد می‌‌کنند<ref>ابوالحسن اشعری، مقالات الاسلامی‌ین، ص ۴۷؛ عبدالقاهر بغدادی، کتاب اصول الدین، ص ۱۵۷. </ref>.<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص۹۷ - ۱۰۶.</ref>.  

=== عنوان [[امامت]] مثبت [[افضلیت]] ===

بعد از اینکه [[شیعه]] با [[دلیل]] [[قرآن|قرآنی]] ثابت نمود [[مقام امامت]] از [[مقام]] [[نبوت]] بالاتر است و از سوی دیگر [[نصوص دینی]] "[[آیات]] و [[روایات نبوی]]" بر [[تعیین]] [[حضرت علی]] {{ع}} و یازده [[امام]] دیگر به عنوان [[امام]] و [[جانشین]] [[پیامبر اسلام]] {{صل}} دلالت می‌‌کنند، رهاورد دو مقدمه فوق ([[برتری]] [[امامت]] بر [[نبوت]] و [[نصب]] دوازده [[معصوم]] به [[مقام امامت]] توسط [[قرآن]] و [[سنت]]) [[برتری]] و [[افضلیت]] [[امامان]] [[شیعه]] بر [[پیامبر|پیامبرانی]] می‌‌شود که دارای [[مقام امامت]] صرف و فاقد [[مقام امامت]] بودند<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص۹۷ - ۱۰۶.</ref>.  

=== وجود [[نصوص]] خاص بر [[افضلیت]] [[ائمه]] {{عم}} ===

==== [[مباهله]] ====

در [[جریان مباهله]]<ref>مباهله آن است که [[پیروان]] دو [[دین]] مختلف بعد از ناامیدی از اثبات علمی‌ و استدلالی حقانیت [[مکتب]] خود توافق می‌‌کنند که در زمان و مکان خاصی جمع شده و از [[خداوند]] بخواهند که عذاب خود را بر پیرو [[دین]] رقیب نازل کند</ref> [[خداوند]] از پیامبرش خواست با [[اهل‌ بیت]] خود به [[مباهله]] و [[دعا]] دست بزنند: {{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِن بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءنَا وَنِسَاءكُمْ وَأَنفُسَنَا وأَنفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَل لَّعْنَةَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ }}<ref> بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش، به هر کس که با تو به چالش برخیزد؛ بگو:بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما و زنان خود و زنان شما و خودی‌های خویش و خودی‌های شما را فرا خوانیم آنگاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم؛ سوره آل عمران، آیه:۶۱.</ref>. همه [[مفسران]] و اهل [[تاریخ]] بالاتفاق ذکر کرده‌اند که [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} در [[مباهله]] تنها دختر خویش [[حضرت زهرا]] {{س}} و [[امام حسن]] و [[امام حسین]] و [[امام علی]] {{عم}} را به همراه خود به [[مباهله]] برد<ref>مسند احمد، ج ۱، ص ۱۸۵؛ تفسیر کبیر، ج ۸، ص ۸۱. </ref>. در این [[آیه]] [[حضرت علی]] {{ع}} مصداق {{متن قرآن|أَنفُسَنَا}} است و این [[دلیل]] بر آن است که غیر از [[حضرت علی]] {{ع}} احدی در صفات و [[کمالات]] مانند وی برای [[پیامبر]] نیست و چون [[پیامبر اسلام]] [[برترین]] [[انسان]]‌ها و [[پیامبران]] است، هم ردیف و هم نفس وی یعنی [[حضرت علی]] {{ع}} نیز مانند [[پیامبر]] بر دیگر [[پیامبران]] [[برتر]] خواهد بود<ref>ر. ک: فاضل مقداد، اللوامع الالهیه، ص ۳۸۳.</ref><ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص۹۷ – ۱۰۶؛ [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[اهل بیت - ربانی گلپایگانی (مقاله)|مقاله «اهل بیت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]] ص ۵۳۹-۵۴۹.</ref>

==== [[روایات]] از [[پیامبر]] {{صل}} ====

[[پیامبر اسلام]] {{صل}} در موارد مختلف به [[افضلیت]] [[دوازده امام]] [[معصوم]] و در موارد خاص به [[برتری]] [[حضرت علی]] {{ع}} نسبت به همه [[انسان‌ها]] و [[پیامبران]] تأکید و تصریح داشته است مانند:

# '''عدم [[قیاس]] احدی به [[امامان]]''': [[مقام]] و [[رتبه]] شخص [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} و [[امامان]] {{عم}} در عالم امکان چنان بلند مرتبه و در نقطه اوج است که به فرموده شخص [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} احدی در حدی نیست که با آنان مقایسه گردد: {{متن حدیث|نَحْنُ لَا يُقَاسُ‏ بِنَا أَحَدٌ‏}}<ref>«هيچ كس با ما قابل قياس نيست‏»؛ فرائد السمطین، ج۱، ص ۴۵؛ کنزالعمال، ج۱۲، ص ۱۰۴؛ ینابیع الموده، ج۲، ص ۱۱۷؛ ابن حجر، زهرالفردوس، ج۴، ص ۱۲۱؛ دیلمی، الفردوس، ج۴، ص ۲۸۳ و نیز: موسوعه الامامه، ج ۴، ص ۲۲. </ref>. از [[امام علی]] {{ع}} نیز [[روایات]] مختلف به این مضمون وارد شده است، مانند: "احدى قابل قياس با ما اهل بيت نيست"<ref>{{متن حدیث|نَحْنُ أَهْلَ الْبَيْتِ لَا يُقَاسُ‏ بِنَا أَحَدٌ‏}}؛ تاریخ [[مدینه]] دمشق، ج۳۰، ص ۳۶۱؛ حلیه الأولیاء، ج۷، ص ۲۰۱؛ ابن الطریق، الوحی المبین، ص ۲۲۵؛ نهج البلاغه، [[خطبه]] ۲؛ موسوعه الامامه، ج۴، ص ۲۴. </ref>. طبق این [[روایت]] [[احمد بن حنبل]] از بزرگان [[اهل سنت]] [[فتوا]] داده است، وقتی [[عبدالله]] فرزندش از [[برترین]] [[مردم]] پرسید؟ او جواب داد: [[ابوبکر]]، [[عمر]] و [[عثمان]] سپس ساکت شد، [[عبدالله]] می‌گوید سپس پرسیدم پس [[جایگاه]] [[علی بن ابی طالب]] کجاست؟ [[احمد]] در جواب گفت: {{متن حدیث|هو من اهل البیت لایقاس به هؤلاء‏}}<ref>ینابیع الموده، ج۲، ص ۲۹۸. </ref>

# '''تصریح به [[افضلیت]] [[حضرت علی]] {{ع}}''':

## [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} در میان جمعی از [[انصار]] و [[مهاجر]] خطاب به [[حضرت علی]] {{ع}} فرمود: ای [[علی]]! اگر احدی [[عبادت]] [[خدا]] را به کمال انجام دهد، سپس در [[افضلیت]] تو و اهل بیتت بر [[مردم]] [[شک و تردید]] نماید، در [[آتش]] خواهد بود"<ref>{{متن حدیث|يا علي لو أنّ أحدا عبد اللّه حق عبادته ثم يشك فيك و أهل بيتك أنكم افضل الناس كان في النار‏}}؛ الموده فی القربی، ص ۱۳۲۰؛ ینابیع الموده، ج۳، ص ۲۹۸.</ref>.

## [[روایت]] صریح و شفاف که بر [[افضلیت]] [[امامان]] بر همه [[مردم]] حتی [[پیامبران پیشین]] دلالت می‌کند، [[روایت]] [[امام علی|علی]] {{ع}} است که در کتب [[فریقین]] آمده است. آن [[حضرت]] از [[پیامبر]] پرسید شما [[افضل]] هستید یا [[جبرئیل]]؟ [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} با تصریح به [[افضلیت]] [[پیامبران]] بر [[فرشتگان]] فرمود: "اى علىّ! [[خداوند]] ـ تبارك و تعالى ـ پيامبران مرسل خود را بر ملائكه مقرّب خود برترى داده است و مرا بر تمام انبياء و مرسلين برترى داده است، و فضيلت، بعد از من براى تو و [[امامان]] بعد از تو است و ملائكه كمك كار ما و دوستان ما هستند"<ref>{{متن حدیث|يَا عَلِيُّ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى فَضَّلَ أَنْبِيَاءَهُ‏ الْمُرْسَلِينَ‏ عَلَى‏ مَلَائِكَتِهِ‏ الْمُقَرَّبِينَ‏ وَ فَضَّلَنِي عَلَى جَمِيعِ النَّبِيِّينَ وَ الْمُرْسَلِينَ وَ الْفَضْلُ بَعْدِي لَكَ يَا عَلِيُّ وَ لِلْأَئِمَّةِ مِنْ بَعْدِكَ وَ إِنَّ الْمَلَائِكَةَ لَخُدَّامُنَا وَ خُدَّامُ مُحِبِّينَا}}؛ ینابیع الموده، ج۳، ص ۳۷۷، باب ۷۳.</ref><ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص۹۷ - ۱۰۶.</ref>

## از [[حدیث ثقلین]] نیز [[برتری]] [[اهل بیت پیامبر]] {{صل}} بر دیگران نیز به روشنی به دست می‌آید، زیرا [[پیامبر]] {{صل}} آنان را در کنار [[قرآن]] قرار داده است، [[قرآن]] را [[ثقل اکبر]] و [[اهل بیت]] را [[ثقل اصغر]] نامیده است و فرد دیگری را در ردیف [[قرآن]] قرار نداده است. بنابراین همان‌گونه که [[قرآن کریم]] که [[کلام الهی]] است، بر [[مسلمانان]] [[برتری]] دارد، [[اهل بیت]] نیز که در کنار [[قرآن]] و ملازم با آن هستند، بر دیگران برترند<ref> [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[اهل بیت - ربانی گلپایگانی (مقاله)|مقاله «اهل بیت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]] ص ۵۳۹-۵۴۹ و [[امامت اهل بیت (کتاب)|امامت اهل بیت]]، ص ۱۶۶.</ref>.

==== [[روایات]] از [[ائمه]] {{عم}} ====

# [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} در زمینه برتری [[اهل بیت]] {{ع}} می‌‌فرماید: "کسی از این [[امّت]] را هم‌سنگ و هم‌تراز [[آل پیامبر]] نتوان دید و نیز خوشه‌چین خرمن [[اهل‌بیت]] با آنان برابر نیست. دودمان [[پاک]] [[پیامبر]] سنگ بنای [[دین]] و پشتوانه یقین‌اند. تندروان به [[میزان]] آنان بازگردند و کندروان سرانجام خود را بدان‌جا رسانند که راهی جز آن نیابند. ویژگی‌های [[رهبری]] از آنِ [[اهل‌بیت]] است و [[وصیّت]] [[پیامبر]] [[پیامبر]] درباره آنان و [[میراث]] آن [[حضرت]] مخصوص ایشان. اینک [[حق]] به حق‌دار رسید و به [[جایگاه]] اصلی‌اش پر کشید"<ref>{{متن حدیث|لَا یُقَاسُ بِآلِ مُحَمَّدٍ ص مِنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ أَحَدٌ وَ لَا یُسَوَّی بِهِمْ مَنْ جَرَتْ نِعْمَتُهُمْ عَلَیْهِ أَبَداً هُمْ أَسَاسُ الدِّینِ وَ عِمَادُ الْیَقِینِ إِلَیْهِمْ یَفِی‏ءُ الْغَالِی وَ بِهِمْ یُلْحَقُ التَّالِی وَ لَهُمْ خَصَائِصُ حَقِّ الْوِلَایَةِ وَ فِیهِمُ الْوَصِیَّةُ وَ الْوِرَاثَةُ الْآنَ إِذْ رَجَعَ الْحَقُّ إِلَی أَهْلِهِ وَ نُقِلَ إِلَی مُنْتَقَلِه‏}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۲.</ref><ref>[[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص ۱۵۵.</ref>

# [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: "ما در كنار خداونديم و ما برگزيدۀ خداونديم و ما منتخب الهى هستيم"<ref>{{متن حدیث|نَحْنُ جَنْبُ اللَّهِ وَ نَحْنُ صَفْوَةُ اللَّهِ وَ نَحْنُ خِيَرَتُه}}؛ فرائد السمطین، ج۲، ص ۲۵۳، نقل از موسوعه الأمامه، ج۳، ص ۲۷۴.</ref><ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی]]، [[امامت ۲ (کتاب)|امامت]]، ص۹۷ - ۱۰۶.</ref>

{{منابع}}