حبیش بن خالد بن منقذ خزاعی: تفاوت میان نسخه‌ها

| مداخل مرتبط =  

وی از [[قبیله خزاعه]] و کنیه‌اش «ابوصخر» است<ref>نسب کامل وی و اختلاف در آن را بنگرید: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۲۰؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۴۵۳؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۸۴؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۲۴.</ref> که در انتساب علاوه بر «[[خزاعی]]» وی را «کعبی» و «قدیدی» نیز گویند<ref>ذهبی، تجرید أسماء الصحابه، ج۱، ص۱۲۰.</ref>، نسبت کعبی به جهت انتساب وی به [[کعب بن عمرو]]، از تیره‌های [[خزاعه]] است. چنان که نسبت «قدیدی» به جهت سکونت وی در منطقه قدید – منطقه‌ای در نزدیکی [[مکه]] - است<ref>ابوهلال عسکری، حسن بن عبدالله، تصحیفات المحدثین، ج۳، ص۹۸۶؛ یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۳۱۳.</ref>. در نام وی [[اختلاف]] است؛ [[ابن اسحاق]]<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۴، ص۵۰.</ref> نام وی را «خنیس» و برخی دیگر<ref>ر. ک: ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۲، ص۳۶؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۸۷ و ج۲، ص۱۸۸.</ref> بیش گفته‌اند که بنا بر نظر [[ذهبی]]<ref>ذهبی، تجرید أسماء الصحابه، ج۱، ص۱۲۱.</ref>، «حبیش» صحیح‌تر است. [[صحابه‌نگاران]] عمومأ ذیل دو عنوان «[[حبیش بن خالد]]» و «خالد الاشعر» که یکی پسر و دیگری [[پدر]] است، اطلاعات یکسانی را ارائه کرده‌اند. [[ابن کلبی]] اطلاعات یاد شده را مربوط به «حبیش بن خالد» دانسته<ref>بلاذری، انساب الاشراف، انساب، ج۱، ص۴۵۱.</ref>، اما [[ابن سعد]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۲۰.</ref> در عنوان «خالد الاشعر» همان گزارش‌ها را تکرار کرده‌ است. چنان که [[صحابه]] نویسانی مانند [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۴۵۳ و ج۲، ص۱۷.</ref> و [[ابن اثیر]]<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۸۴ و ج۲، ص۱۱۵.</ref> برای این دو فرد، دو عنوان قرار داده و گزارش‌های یکسانی در عنوان‌های یاد شده ارائه کرده‌اند. روشن است که نویسندگان یاد شده گزارش‌های [[همسانی]] در دست داشته‌اند که برخی آن را مربوط به پدر و برخی مربوط به پسر دانسته‌اند. چنان که به تبع همین اختلاف، درباره [[لقب]] «اشعر» و اینکه مربوط به کدام یک از پدر و فرزند است، دو نظر ارائه شده است. برخی «حبیش» را ملقب به «اشعر» دانسته‌اند<ref>ابن حزم، جمهرة أنساب العرب، ص۲۳۸؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۱، ص۶۸۴.</ref> که به جهت انبوهی [[موی سر]] به آن ملقب شده است<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۱، ص۵۶۵.</ref>، اما بیشتر منابع خالد را «اشعر» دانسته و بر آن تصریح کرده‌اند<ref>ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۸۷۱؛ ابن ماکولا، الإکمال، ج۱، ص۸۹؛ چنان که پدر ملقب به این لقب باشد معمولا پسر را نیز می‌‌توان بدان خواند.</ref> و از حبیش تعبیر به «ابن الاشعر» کرده‌اند. [[ذهبی]]<ref>ذهبی، تجرید أسماء الصحابه، ج۱، ص۱۲۰.</ref> برخلاف این دو نظر فرزند حبیش را اشعر دانسته است {{عربی|"یقال لابنه - حبیش - الأشعر"}} که صحیح نیست و بی‌مناسبت ضمیری بر تعبیر «ابن الأشعر» اضافه شده است. چنان که در نسخه چاپی [[طبری]]<ref>طبری، تاریخ، ج۱۱، ص۵۷۷.</ref> [[لقب]] وی به [[اشتباه]] «[[اشعری]]» نوشته شده که بسا منشأ اشتباه، بی‌توجهی نسخه نویسان باشد<ref>ر. ک: زبیدی، محمد بن محمد مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج۹، ص۸۰.</ref>. وی ناقل داستان مشهور أم مغبد - زنی که در مسیر [[هجرت رسول خدا]] {{صل}} به [[مدینه]] از آن [[حضرت]] در [[خیمه]] خود [[پذیرایی]] کرد. و [[برادر]] اوست. نسبت [[برادری]] میان [[أم معبد]] و حبیش که بیشتر منابع گفته‌اند بنا بر برخی گزارش‌های نسبی صحیح نیست؛ زیرا نام و [[نسب]] أم معبد علاوه بر گونه «[[عاتکه بنت خالد]]» به گونه «[[عاتکه بنت خلیف بن منقذ]]»، یا «[[عاتکه بنت خویلد بن خالد]]» نیز گفته شده است، که در این صورت ام معبد عمه حبیش و یا دختر عموی وی می‌شود <ref>ر. ک: ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۴۵۳.</ref>. بنا بر بیشتر گزارش‌ها بیش پیش از [[فتح مکه]] [[اسلام]] آورد و در فتح مکه شرکت جست. [[حبیش بن خالد]] و [[کرز بن جابر]] که در این رخداد هر دو از [[لشکریان]] خالد بودند، از [[لشکر]] جدا شده و راه دیگری [[برگزیده]] و به [[شهادت]] رسیدند<ref>بلاذری، فتوح، ص۴۸.</ref>. ابتدا حبیش به دست [[ابن ابی الاجدع جمحی]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۲۲۰.</ref> به شهادت رسید و پس از آن کرز بن جابر در حالی که [[رجز]] می‌خواند و از حبیش یاد می‌کرد [[شهید]] شد. [[رجز]] وی چنین بود:

با آنکه [[طبری]] مانند همه [[سیره]] نویسان [[شهادت]] حبیش را در [[فتح مکه]] نوشته، اما خود در جایی دیگر<ref>طبری، تاریخ، ج۱۱، ص۵۷۷.</ref>، شرح حالش را در شمار صحابه‌ای که پس از [[رسول خدا]] {{صل}} زیسته و از وی [[روایت]] کرده‌اند آورده است، که صحیح نیست. به حبیش و پدرش قتیل البطحا گفته‌اند<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۱، ص۴۵۴.</ref> که کاربرد این تعبیر در [[حق]] [[پدر]] حبیش صحیح نیست و چنان که برخی منابع گزارش کرده‌اند تنها حبیش که در فتح مکه[[شهید]] شد، قتیل البطحاء است<ref>ر. ک: ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۱، ص۸۷۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۳، ص۳۳۰.</ref>. [[هشام بن حبیش بن خالد بن منقذ خزاعی| هشام]] فرزند حبیش، ناقل [[حدیث]] طولانی وی درباره [[أم معبد]] (قصة أم معبد) است<ref>ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۹۷.</ref>.<ref>[[منصور داداش‌نژاد|داداش‌نژاد، منصور]]، [[دانشنامه سیره نبوی ج۲ (کتاب)|مقاله «حبیش بن خالد بن منقذ خزاعی»، دانشنامه سیره نبوی]] ج۲، ص ۵۳۹-۵۴۰.</ref>