جز
وظیفهٔ شمارهٔ ۵، قسمت دوم
HeydariBot (بحث | مشارکتها) جز (وظیفهٔ شمارهٔ ۵) |
HeydariBot (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
}} | }} | ||
'''[[سیره]] [[حضرت فاطمه]]{{س}} در زندگی سیاسی''' می‌تواند به عنوان [[الگو]] معرفی شود. آن حضرت در عین حال که از ویژگی‌های لطیف زنانه برخوردار بود اما [[حیات]] او سرشار از وقایع و رخدادهای مهم [[فرهنگی]]، [[اجتماعی]]، [[سیاسی]] و نظامی بود مخصوصا در [[زندگی]] کوتاه پس از فراق پدر گرامیشان. برخی از حرکت‌های سیاسی که آن حضرت در برابر جریان سقیفه انجام دادند عبارت است از: اعزام نماینده برای بازپس‌گیری فدک؛ [[خطبه فدکیه]] [[دادخواهی]] از ابوبکر برای بازپس‌گیری حقوق از دست رفته؛ یاری‌خواهی از [[مهاجر]] و انصار؛ روشنگری در جمع [[زنان]] [[مهاجر]] و [[انصار]]؛ مبارزه منفی؛ با گریه‌های سوزناک؛ [[وصیت]] هوشمندانه و ... . | '''[[سیره]] [[حضرت فاطمه]] {{س}} در زندگی سیاسی''' می‌تواند به عنوان [[الگو]] معرفی شود. آن حضرت در عین حال که از ویژگی‌های لطیف زنانه برخوردار بود اما [[حیات]] او سرشار از وقایع و رخدادهای مهم [[فرهنگی]]، [[اجتماعی]]، [[سیاسی]] و نظامی بود مخصوصا در [[زندگی]] کوتاه پس از فراق پدر گرامیشان. برخی از حرکت‌های سیاسی که آن حضرت در برابر جریان سقیفه انجام دادند عبارت است از: اعزام نماینده برای بازپس‌گیری فدک؛ [[خطبه فدکیه]] [[دادخواهی]] از ابوبکر برای بازپس‌گیری حقوق از دست رفته؛ یاری‌خواهی از [[مهاجر]] و انصار؛ روشنگری در جمع [[زنان]] [[مهاجر]] و [[انصار]]؛ مبارزه منفی؛ با گریه‌های سوزناک؛ [[وصیت]] هوشمندانه و ... . | ||
==مقدمه== | == مقدمه == | ||
[[مسئول]] بودن [[انسان]] در برابر [[خدا]]، [[پیامبر]]{{صل}} و [[جانشینان]] او و نیز [[مردم]]، ایجاب می‌کند که در برابر حوادث و جریانات پیرامونی خود بی‌تفاوت نباشد؛ چه آنکه حرکت‌ها و وقایعی که در [[حیات بشر]] پدید می‌آیند. هر کدام به نحوی و در شعاعی در [[سرنوشت]] [[آینده انسان]] مؤثرند. در این میان هر قدر جایگاه انسان بالاتر و موقعیت او حساس‌تر باشد، مسئولیتش بیشتر و سنگین‌تر خواهد بود. | [[مسئول]] بودن [[انسان]] در برابر [[خدا]]، [[پیامبر]] {{صل}} و [[جانشینان]] او و نیز [[مردم]]، ایجاب می‌کند که در برابر حوادث و جریانات پیرامونی خود بی‌تفاوت نباشد؛ چه آنکه حرکت‌ها و وقایعی که در [[حیات بشر]] پدید می‌آیند. هر کدام به نحوی و در شعاعی در [[سرنوشت]] [[آینده انسان]] مؤثرند. در این میان هر قدر جایگاه انسان بالاتر و موقعیت او حساس‌تر باشد، مسئولیتش بیشتر و سنگین‌تر خواهد بود. | ||
از سوی دیگر، [[روح]] و جهت‌گیری اساسی [[سیاست]] عبارت است از نوع تعامل و [[روابط]] متقابل بین مردم و هیئت [[حاکم]] و این می‌طلبد که همه افراد، [[سیاستمدار]] باشند و نسبت به مسائل پیرامونی خویش که به سرنوشت [[آینده]] آنان مربوط می‌شود، در مرحله نخست، [[شناخت]] لازم پیدا کنند و در مرحله بعد موضع مشخص اتخاذ نمایند. | از سوی دیگر، [[روح]] و جهت‌گیری اساسی [[سیاست]] عبارت است از نوع تعامل و [[روابط]] متقابل بین مردم و هیئت [[حاکم]] و این می‌طلبد که همه افراد، [[سیاستمدار]] باشند و نسبت به مسائل پیرامونی خویش که به سرنوشت [[آینده]] آنان مربوط می‌شود، در مرحله نخست، [[شناخت]] لازم پیدا کنند و در مرحله بعد موضع مشخص اتخاذ نمایند. | ||
[[حیات فاطمه]]{{س}} چه در [[مکه]] و چه در [[مدینه]] سرشار از وقایع و رخدادهای مهم [[فرهنگی]]، اجتماعی، سیاسی و نظامی بود و فاطمه{{س}} در همان حال که از ویژگی‌های لطیف زنانه برخوردار بود و [[قلبی]] [[رئوف]] و [[مهربان]] و تنی خسته و [[اندیشه]] و جسمی مشغول به [[عبادت]] داشت، در همه این عرصه‌ها تا آنجا که [[وظیفه]] ایجاب می‌کرد حضور داشت<ref>[[علی رفیعی|رفیعی، علی]]، [[درآمدی بر سیره فاطمی (کتاب)|درآمدی بر سیره فاطمی]]، ص ۱۵۰.</ref>. | [[حیات فاطمه]] {{س}} چه در [[مکه]] و چه در [[مدینه]] سرشار از وقایع و رخدادهای مهم [[فرهنگی]]، اجتماعی، سیاسی و نظامی بود و فاطمه {{س}} در همان حال که از ویژگی‌های لطیف زنانه برخوردار بود و [[قلبی]] [[رئوف]] و [[مهربان]] و تنی خسته و [[اندیشه]] و جسمی مشغول به [[عبادت]] داشت، در همه این عرصه‌ها تا آنجا که [[وظیفه]] ایجاب می‌کرد حضور داشت<ref>[[علی رفیعی|رفیعی، علی]]، [[درآمدی بر سیره فاطمی (کتاب)|درآمدی بر سیره فاطمی]]، ص ۱۵۰.</ref>. | ||
==حضرت فاطمه {{س}} و شرکت در مناسبات سیاسی== | == حضرت فاطمه {{س}} و شرکت در مناسبات سیاسی == | ||
[[حضرت زهرا]] {{س}} [[زندگی سیاسی]] را از همان دوران خردسالی و در کنار پدر بزرگوار خویش آغاز کرد و در همه جبهه‌های [[رویارویی]] [[رسول خدا]]{{صل}} با طاغوت‌های [[زمان]] خویش، همراه و [[پشتیبان]] آن حضرت بود. زمانی هم که به مدینه [[هجرت]] و با دومین [[شخصیت]] [[اسلام]] [[ازدواج]] کرد، سنگر به سنگر با او پیش رفت؛ گویی یک روح بودند در دو [[بدن]]. | [[حضرت زهرا]] {{س}} [[زندگی سیاسی]] را از همان دوران خردسالی و در کنار پدر بزرگوار خویش آغاز کرد و در همه جبهه‌های [[رویارویی]] [[رسول خدا]] {{صل}} با طاغوت‌های [[زمان]] خویش، همراه و [[پشتیبان]] آن حضرت بود. زمانی هم که به مدینه [[هجرت]] و با دومین [[شخصیت]] [[اسلام]] [[ازدواج]] کرد، سنگر به سنگر با او پیش رفت؛ گویی یک روح بودند در دو [[بدن]]. | ||
پس از [[رحلت پیامبر]]{{صل}} و پیدایی رخدادهای جدید در [[جامعه اسلامی]]، فصلی جدید از [[زندگی سیاسی]] [[فاطمه]]{{س}} آغاز شد؛ فصلی که با مراحل پیشین بسیار متفاوت بود و [[دختر پیامبر]]{{صل}} را با همه خستگی ناشی از کار [[خانه]]، سرپرستی [[کودکان]] خردسال، اشتغالات [[عبادی]] و [[اجتماعی]] و از همه رنج‌آورتر، [[فراق]] پدر، با همه توان به میدان [[سیاست]] کشانید. | پس از [[رحلت پیامبر]] {{صل}} و پیدایی رخدادهای جدید در [[جامعه اسلامی]]، فصلی جدید از [[زندگی سیاسی]] [[فاطمه]] {{س}} آغاز شد؛ فصلی که با مراحل پیشین بسیار متفاوت بود و [[دختر پیامبر]] {{صل}} را با همه خستگی ناشی از کار [[خانه]]، سرپرستی [[کودکان]] خردسال، اشتغالات [[عبادی]] و [[اجتماعی]] و از همه رنج‌آورتر، [[فراق]] پدر، با همه توان به میدان [[سیاست]] کشانید. | ||
[[حضرت زهرا]]{{س}} در این فضای [[مسموم]] و پر از [[آتش]] و [[خون]] و [[فتنه]]، علاوه بر اینکه دختر پیامبر{{صل}} و [[همسر]] علی{{ع}} است، در چهره یک [[زن]] [[مسلمان]] [[مسئول]] در برابر رخدادهای جامعه اسلامی، وارد میدان سیاست شد و با اتخاذ [[بهترین]] و مؤثرترین راه‌ها و شیوه‌های [[مبارزاتی]] به ایفای [[رسالت الهی]] خویش پرداخت<ref>[[علی رفیعی|رفیعی، علی]]، [[درآمدی بر سیره فاطمی (کتاب)|درآمدی بر سیره فاطمی]]، ص ۱۵۰.</ref>. | [[حضرت زهرا]] {{س}} در این فضای [[مسموم]] و پر از [[آتش]] و [[خون]] و [[فتنه]]، علاوه بر اینکه دختر پیامبر {{صل}} و [[همسر]] علی {{ع}} است، در چهره یک [[زن]] [[مسلمان]] [[مسئول]] در برابر رخدادهای جامعه اسلامی، وارد میدان سیاست شد و با اتخاذ [[بهترین]] و مؤثرترین راه‌ها و شیوه‌های [[مبارزاتی]] به ایفای [[رسالت الهی]] خویش پرداخت<ref>[[علی رفیعی|رفیعی، علی]]، [[درآمدی بر سیره فاطمی (کتاب)|درآمدی بر سیره فاطمی]]، ص ۱۵۰.</ref>. | ||
==حرکت‌های سیاسی حضرت زهرا {{س}} بعد از سقیفه== | == حرکت‌های سیاسی حضرت زهرا {{س}} بعد از سقیفه == | ||
===اعزام نماینده برای بازپس‌گیری فدک=== | === اعزام نماینده برای بازپس‌گیری فدک === | ||
{{همچنین|فدک}} | {{همچنین|فدک}} | ||
پس از [[خلافت ابوبکر]] و با گذشت ده [[روز]] که کار وی سر و سامان یافت، وی عمالش را به [[فدک]] فرستاد تا [[وکیل]] [[فاطمه زهرا]]{{س}} [[دخت رسول خدا]]{{صل}} را از آن بیرون کنند. [[زهرای مرضیه]]{{س}} کسی را نزد [[ابوبکر]] فرستاد و به او فرمود: «از ابوبکر بپرس تو از [[رسول خدا]]{{صل}} [[ارث]] می‌بری یا خانواده‌اش؟» ابوبکر در پاسخ گفت: «البته [[خانواده]] وی». [[فاطمه]]{{س}} فرمود: «بنابراین، سهم ارث رسول خدا{{صل}} چه می‌شود؟» ابوبکر گفت: «من از رسول خدا{{صل}} شنیدم که می‌فرمود: {{متن حدیث|إن اللّه أطعم نبيه طعمة}}. [[خداوند]] تا رسولش زنده بود، اموالی را در [[اختیار]] او قرار داد و پس از [[رحلت]] وی آن را برای [[جانشین]] پس از او مقرر داشت. اکنون که من پس از او به [[خلافت]] رسیده‌ام، آن را به [[مسلمانان]] برخواهم گرداند»<ref>هبة الله بن محمد ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۲۱۸ – ۲۱۹؛ ابن ابی الحدید پس از نقل این ماجرا می‌گوید: پاسخ ابوبکر به سوال فاطمه که پرسید: «تو از رسول خدا ارث می‌بری یا خانواده‌اش؟» ابوبکر گفت: «البته خانواده‌اش» استدلال ابوبکر را که مدعی بود پیامبر ارث نمی‌گذارد، رد می‌کند!</ref>. این نخستین گام مقدماتی [[حضرت زهرا]]{{س}} شمرده می‌شد تا خود به صورت مستقیم وارد عمل شود<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۲۱.</ref>. | پس از [[خلافت ابوبکر]] و با گذشت ده [[روز]] که کار وی سر و سامان یافت، وی عمالش را به [[فدک]] فرستاد تا [[وکیل]] [[فاطمه زهرا]] {{س}} [[دخت رسول خدا]] {{صل}} را از آن بیرون کنند. [[زهرای مرضیه]] {{س}} کسی را نزد [[ابوبکر]] فرستاد و به او فرمود: «از ابوبکر بپرس تو از [[رسول خدا]] {{صل}} [[ارث]] می‌بری یا خانواده‌اش؟» ابوبکر در پاسخ گفت: «البته [[خانواده]] وی». [[فاطمه]] {{س}} فرمود: «بنابراین، سهم ارث رسول خدا {{صل}} چه می‌شود؟» ابوبکر گفت: «من از رسول خدا {{صل}} شنیدم که می‌فرمود: {{متن حدیث|إن اللّه أطعم نبيه طعمة}}. [[خداوند]] تا رسولش زنده بود، اموالی را در [[اختیار]] او قرار داد و پس از [[رحلت]] وی آن را برای [[جانشین]] پس از او مقرر داشت. اکنون که من پس از او به [[خلافت]] رسیده‌ام، آن را به [[مسلمانان]] برخواهم گرداند»<ref>هبة الله بن محمد ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۲۱۸ – ۲۱۹؛ ابن ابی الحدید پس از نقل این ماجرا می‌گوید: پاسخ ابوبکر به سوال فاطمه که پرسید: «تو از رسول خدا ارث می‌بری یا خانواده‌اش؟» ابوبکر گفت: «البته خانواده‌اش» استدلال ابوبکر را که مدعی بود پیامبر ارث نمی‌گذارد، رد می‌کند!</ref>. این نخستین گام مقدماتی [[حضرت زهرا]] {{س}} شمرده می‌شد تا خود به صورت مستقیم وارد عمل شود<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۲۱.</ref>. | ||
===[[دادخواهی]] از ابوبکر برای بازپس‌گیری حقوق از دست رفته=== | === [[دادخواهی]] از ابوبکر برای بازپس‌گیری حقوق از دست رفته === | ||
از [[امام باقر]]{{ع}} [[روایت]] شده که على{{ع}} به فاطمه زهرا{{س}} فرمود: «خودت رهسپار شو و [[میراث]] پدر بزرگوارت رسول خدا{{صل}} را درخواست نما». فاطمه{{س}} نزد ابوبکر آمد و فرمود: «چرا مرا از میراث پدرم [[محروم]] کردی و وکیلم را از [[خاک]] بیرون راندی، در صورتی که [[پیامبر]]{{صل}} به [[فرمان خداوند]] بزرگ آن را به من بخشیده بود؟» ابوبکر در پاسخ گفت: «هرچه شما بگویی، ان‌شاءالله که صحیح است. اما باید بر ادعای خود [[شاهد]] بیاوری». [[ام ایمن]] برای دادن [[گواهی]] نزد ابوبکر آمد و بدو گفت: «ای ابوبکر! تا درباره سخن [[رسول خدا]]{{صل}} با تو به [[احتجاج]] نپردازم، [[گواهی]] نخواهم داد. تو را به [[خدا]]! آیا به یاد نداری رسول خدا{{صل}} فرمود: «[[ام ایمن]] از [[اهل بهشت]] است». [[ابوبکر]] گفت: «درست است». ام ایمن گفت: «من گواهی می‌دهم که خدای والا به [[رسول]] خود سفارش فرمود: {{متن قرآن|فَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ}}<ref>«بنابراین، حقّ خویشاوند را بپرداز» سوره روم، آیه ۳۸.</ref> [[پیامبر]] پس از [[نزول]] این [[آیه شریف]]، [[فدک]] را به عنوان [[حق]] زهرا{{س}} به او بخشید». على{{ع}} نیز همین‌گونه [[شهادت]] داد. ابوبکر سند فدک را نوشت و به [[فاطمه]] سپرد. [[عمر]] از راه رسید و پرسید: «این نوشته چیست؟» ابوبکر گفت: «فاطمه مدعی فدک شده و [[ام‌ایمن]] و علی بر آن گواهی دادند و من سند فدک را برایش نوشتم». عمر نوشته را از فاطمه گرفت و آب دهان بر آن ریخت و پاره کرد و فاطمه{{س}} گریان از آنجا بیرون رفت. | از [[امام باقر]] {{ع}} [[روایت]] شده که على {{ع}} به فاطمه زهرا {{س}} فرمود: «خودت رهسپار شو و [[میراث]] پدر بزرگوارت رسول خدا {{صل}} را درخواست نما». فاطمه {{س}} نزد ابوبکر آمد و فرمود: «چرا مرا از میراث پدرم [[محروم]] کردی و وکیلم را از [[خاک]] بیرون راندی، در صورتی که [[پیامبر]] {{صل}} به [[فرمان خداوند]] بزرگ آن را به من بخشیده بود؟» ابوبکر در پاسخ گفت: «هرچه شما بگویی، ان‌شاءالله که صحیح است. اما باید بر ادعای خود [[شاهد]] بیاوری». [[ام ایمن]] برای دادن [[گواهی]] نزد ابوبکر آمد و بدو گفت: «ای ابوبکر! تا درباره سخن [[رسول خدا]] {{صل}} با تو به [[احتجاج]] نپردازم، [[گواهی]] نخواهم داد. تو را به [[خدا]]! آیا به یاد نداری رسول خدا {{صل}} فرمود: «[[ام ایمن]] از [[اهل بهشت]] است». [[ابوبکر]] گفت: «درست است». ام ایمن گفت: «من گواهی می‌دهم که خدای والا به [[رسول]] خود سفارش فرمود: {{متن قرآن|فَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ}}<ref>«بنابراین، حقّ خویشاوند را بپرداز» سوره روم، آیه ۳۸.</ref> [[پیامبر]] پس از [[نزول]] این [[آیه شریف]]، [[فدک]] را به عنوان [[حق]] زهرا {{س}} به او بخشید». على {{ع}} نیز همین‌گونه [[شهادت]] داد. ابوبکر سند فدک را نوشت و به [[فاطمه]] سپرد. [[عمر]] از راه رسید و پرسید: «این نوشته چیست؟» ابوبکر گفت: «فاطمه مدعی فدک شده و [[ام‌ایمن]] و علی بر آن گواهی دادند و من سند فدک را برایش نوشتم». عمر نوشته را از فاطمه گرفت و آب دهان بر آن ریخت و پاره کرد و فاطمه {{س}} گریان از آنجا بیرون رفت. | ||
پس از این ماجرا، [[امام علی]]{{ع}} در [[مسجد]] نزد ابوبکر آمد و به او فرمود: «ابوبکر! چرا فاطمه را از [[ارث]] پدرش رسول خدا{{صل}} [[محروم]] کردی؟ فدک در هنگام زندگانی پدر بزرگوارش به [[مالکیت]] [[زهرا]] در آمده بود». ابوبکر در پاسخ گفت: «این [[غنیمت]] مربوط به [[مسلمانان]] است. اگر فاطمه [[گواه]] بیاورد که رسول خدا{{صل}} فدک را به او اختصاص داده، از آن اوست وگرنه هیچ‌گونه حقی در آن ندارد». [[امیر مؤمنان]]{{ع}} فرمود: «ابوبکر! میان ما برخلاف آنچه [[خداوند]] درباره مسلمانان [[قضاوت]] کرده، [[داوری]] می‌کنی؟» گفت: «خیر» ایشان از او پرسید: «اگر مسلمانان مالک چیزی باشند و من مدعى آن [[مال]] شوم، تو از چه کسی [[شاهد]] می‌خواهی؟» ابوبکر گفت: «از شما که مدعی هستی، شاهد خواهم خواست». ایشان فرمود: «بنابراین، چرا از فاطمه که فدک در [[اختیار]] وی بود و هنگام [[زندگانی رسول خدا]]{{صل}} و پس از [[رحلت]] وی آن را در ملكیت داشت، شاهد خواستی و از مسلمانان که مدعی آن بودند، شاهد نخواستی؛ همان‌گونه که از من در ادعایم بر [[مال]] [[مسلمانان]]، درخواست [[شاهد]] می‌نمایی؟» [[عمر]] گفت: «علی! دست از سر ما بردار. ما در برابر [[دلایل]] شما توان [[مقاومت]] نداریم، اگر شاهدانی آوردی که [[فدک]] از آن [[زهرا]]ست، از آن اوست وگرنه [[غنیمت]] مسلمانان است و تو و [[فاطمه]] هیچ‌گونه حقی در آن ندارید». [[امام علی]]{{ع}} فرمود: «[[ابوبکر]]! [[قرآن]] خوانده‌ای؟» گفت: «آری» پرسید: «[[آیه شریف]] {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> درباره ما نازل شده یا دیگران؟» گفت: «درباره شما» ایشان فرمود: «اگر عده‌ای [[گواهی]] دهند که فاطمه دخت [[پیامبر گرامی]]{{صل}} کاری خلاف [[اخلاق]] انجام داده، درباره او چگونه [[داوری]] می‌کنی؟» گفت: «مانند دیگر [[زنان]] بر او حد جاری خواهم ساخت» على{{ع}} فرمود: «اگر چنین کنی، در پیشگاه [[خداوند]]، در زمره [[کافران]] خواهی بود» ابوبکر گفت: «چرا؟» [[امام]] على{{ع}} فرمود: «زیرا تو در این صورت، گواهی [[خدا]] را بر [[پیراستگی]] و [[طهارت]] فاطمه مردود شمرده‌ای و گواهی [[مردم]] را بر او پذیرا شده‌ای؛ چنان‌که درباره فدک نیز [[حکم خدا]] و [[رسول]] را زیر پا نهادی و گفتی فدک از [[اموال مسلمانان]] است، با اینکه پیامبر گرامی{{صل}} فرموده بود که مدعی باید شاهد اقامه کند و منکر تنها باید [[سوگند]] یاد نماید» مردم از شنیدن این سخن [[خشم]] خویش را به ابوبکر ابراز نمودند و بعضی یکدیگر را نکوهیدند و گفتند: «به خدا [[آل علی]] راست می‌گوید»<ref>احمد بن علی بن ابی‌طالب طبرسی، احتجاج، ج۱، ص۲۳۴؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمه، ج۱، ص۴۷۸؛ هبة الله بن محمد ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۲۷۴.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۲۲.</ref> | پس از این ماجرا، [[امام علی]] {{ع}} در [[مسجد]] نزد ابوبکر آمد و به او فرمود: «ابوبکر! چرا فاطمه را از [[ارث]] پدرش رسول خدا {{صل}} [[محروم]] کردی؟ فدک در هنگام زندگانی پدر بزرگوارش به [[مالکیت]] [[زهرا]] در آمده بود». ابوبکر در پاسخ گفت: «این [[غنیمت]] مربوط به [[مسلمانان]] است. اگر فاطمه [[گواه]] بیاورد که رسول خدا {{صل}} فدک را به او اختصاص داده، از آن اوست وگرنه هیچ‌گونه حقی در آن ندارد». [[امیر مؤمنان]] {{ع}} فرمود: «ابوبکر! میان ما برخلاف آنچه [[خداوند]] درباره مسلمانان [[قضاوت]] کرده، [[داوری]] می‌کنی؟» گفت: «خیر» ایشان از او پرسید: «اگر مسلمانان مالک چیزی باشند و من مدعى آن [[مال]] شوم، تو از چه کسی [[شاهد]] می‌خواهی؟» ابوبکر گفت: «از شما که مدعی هستی، شاهد خواهم خواست». ایشان فرمود: «بنابراین، چرا از فاطمه که فدک در [[اختیار]] وی بود و هنگام [[زندگانی رسول خدا]] {{صل}} و پس از [[رحلت]] وی آن را در ملكیت داشت، شاهد خواستی و از مسلمانان که مدعی آن بودند، شاهد نخواستی؛ همان‌گونه که از من در ادعایم بر [[مال]] [[مسلمانان]]، درخواست [[شاهد]] می‌نمایی؟» [[عمر]] گفت: «علی! دست از سر ما بردار. ما در برابر [[دلایل]] شما توان [[مقاومت]] نداریم، اگر شاهدانی آوردی که [[فدک]] از آن [[زهرا]]ست، از آن اوست وگرنه [[غنیمت]] مسلمانان است و تو و [[فاطمه]] هیچ‌گونه حقی در آن ندارید». [[امام علی]] {{ع}} فرمود: «[[ابوبکر]]! [[قرآن]] خوانده‌ای؟» گفت: «آری» پرسید: «[[آیه شریف]] {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> درباره ما نازل شده یا دیگران؟» گفت: «درباره شما» ایشان فرمود: «اگر عده‌ای [[گواهی]] دهند که فاطمه دخت [[پیامبر گرامی]] {{صل}} کاری خلاف [[اخلاق]] انجام داده، درباره او چگونه [[داوری]] می‌کنی؟» گفت: «مانند دیگر [[زنان]] بر او حد جاری خواهم ساخت» على {{ع}} فرمود: «اگر چنین کنی، در پیشگاه [[خداوند]]، در زمره [[کافران]] خواهی بود» ابوبکر گفت: «چرا؟» [[امام]] على {{ع}} فرمود: «زیرا تو در این صورت، گواهی [[خدا]] را بر [[پیراستگی]] و [[طهارت]] فاطمه مردود شمرده‌ای و گواهی [[مردم]] را بر او پذیرا شده‌ای؛ چنان‌که درباره فدک نیز [[حکم خدا]] و [[رسول]] را زیر پا نهادی و گفتی فدک از [[اموال مسلمانان]] است، با اینکه پیامبر گرامی {{صل}} فرموده بود که مدعی باید شاهد اقامه کند و منکر تنها باید [[سوگند]] یاد نماید» مردم از شنیدن این سخن [[خشم]] خویش را به ابوبکر ابراز نمودند و بعضی یکدیگر را نکوهیدند و گفتند: «به خدا [[آل علی]] راست می‌گوید»<ref>احمد بن علی بن ابی‌طالب طبرسی، احتجاج، ج۱، ص۲۳۴؛ علی بن عیسی اربلی، کشف الغمه، ج۱، ص۴۷۸؛ هبة الله بن محمد ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۲۷۴.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۲۲.</ref> | ||
===ایراد [[خطبه]] در [[مسجد النبی]]{{صل}}=== | === ایراد [[خطبه]] در [[مسجد النبی]] {{صل}} === | ||
{{اصلی|خطبه های حضرت فاطمه}} | {{اصلی|خطبه های حضرت فاطمه}} | ||
برای آشنایی با [[فعالیت‌های سیاسی]] و [[روش‌های مبارزاتی]] آن حضرت علیه [[حکومت]] [[سقیفه]] به ذکر یک نکته مهم که اساس و پایه همه تلاش‌های [[سیاسی]] فاطمه{{س}} را تشکیل می‌دهد و در مقایسه با دیگر محور‌ها از برجستگی خاصی برخوردار است، اشاره می‌شود و آن تبیین جایگاه [[پیروی از پیشوایان]] [[حق]] و تبعات [[سرپیچی]] از آن است که در [[خطبه]] نغز و گوهرینی از ایشان تجلی یافته است: "[[خداوند]] [[اطاعت]] و [[پیروی]] از ما را رشته [[نظم]] و [[وفاق]] [[ملت]]<ref>واژه ملت هر چند در عرف فارسی‌زبانان به معنای مردم و جامعه می‌باشد، اما در فرهنگ قرآنی و روایی به معنای دین، شریعت و آیین الهی است. برای نمونه رجوع کنید به سوره نساء، آیه ۱۲۵.</ref> و [[رهبری]] و [[پیشوایی]] ما را موجب [[امان]] از [[تفرقه]] و تشتت قرار داده است<ref>{{متن حدیث|فَجَعَلَ اللَّهُ... طَاعَتَنَا نِظَاماً لِلْمِلَّةِ وَ إِمَامَتَنَا أَمَاناً لِلْفُرْقَةِ}}؛ احتجاج، ج۱، ص۱۳۴.</ref>. | برای آشنایی با [[فعالیت‌های سیاسی]] و [[روش‌های مبارزاتی]] آن حضرت علیه [[حکومت]] [[سقیفه]] به ذکر یک نکته مهم که اساس و پایه همه تلاش‌های [[سیاسی]] فاطمه {{س}} را تشکیل می‌دهد و در مقایسه با دیگر محور‌ها از برجستگی خاصی برخوردار است، اشاره می‌شود و آن تبیین جایگاه [[پیروی از پیشوایان]] [[حق]] و تبعات [[سرپیچی]] از آن است که در [[خطبه]] نغز و گوهرینی از ایشان تجلی یافته است: "[[خداوند]] [[اطاعت]] و [[پیروی]] از ما را رشته [[نظم]] و [[وفاق]] [[ملت]]<ref>واژه ملت هر چند در عرف فارسی‌زبانان به معنای مردم و جامعه می‌باشد، اما در فرهنگ قرآنی و روایی به معنای دین، شریعت و آیین الهی است. برای نمونه رجوع کنید به سوره نساء، آیه ۱۲۵.</ref> و [[رهبری]] و [[پیشوایی]] ما را موجب [[امان]] از [[تفرقه]] و تشتت قرار داده است<ref>{{متن حدیث|فَجَعَلَ اللَّهُ... طَاعَتَنَا نِظَاماً لِلْمِلَّةِ وَ إِمَامَتَنَا أَمَاناً لِلْفُرْقَةِ}}؛ احتجاج، ج۱، ص۱۳۴.</ref>. | ||
حضرت زهرا{{س}} در [[خطابه]] حماسی خود افق‌های بسیاری را گشود؛ از [[حمد]] و [[ثنای الهی]] گرفته تا نقش [[رسالت]] در [[تحول]] [[تاریخی]] [[عرب]] و [[حکمت]] [[دستورهای اسلامی]]؛ اما با ژرف‌نگری در این [[خطبه]] می‌توان دریافت که همه موضوعات مطرح شده در مسیر باز نمودن [[جایگاه ولایت]] و [[امامت]] در [[نظام اسلامی]] و تعیین و معرفی مصداق آن، چینش و سامان یافته است. | حضرت زهرا {{س}} در [[خطابه]] حماسی خود افق‌های بسیاری را گشود؛ از [[حمد]] و [[ثنای الهی]] گرفته تا نقش [[رسالت]] در [[تحول]] [[تاریخی]] [[عرب]] و [[حکمت]] [[دستورهای اسلامی]]؛ اما با ژرف‌نگری در این [[خطبه]] می‌توان دریافت که همه موضوعات مطرح شده در مسیر باز نمودن [[جایگاه ولایت]] و [[امامت]] در [[نظام اسلامی]] و تعیین و معرفی مصداق آن، چینش و سامان یافته است. | ||
می‌توان گفت مهمترین هدفی که در خطبه حضرت دنبال می‌شود، فهماندن این [[حقیقت]] به همگان است که تنها راه ثمربخشی و سامان پذیری [[شریعت]] و یگانه محور [[وحدت]]، [[پذیرش ولایت اهل بیت]]{{عم}} و سرسپردگی عملی به آن است. | می‌توان گفت مهمترین هدفی که در خطبه حضرت دنبال می‌شود، فهماندن این [[حقیقت]] به همگان است که تنها راه ثمربخشی و سامان پذیری [[شریعت]] و یگانه محور [[وحدت]]، [[پذیرش ولایت اهل بیت]] {{عم}} و سرسپردگی عملی به آن است. | ||
[[حضرت زهرا]]{{س}} در این بخش [[نورانی]]، [[آیین اسلام]] را به مجموعه‌ای متشکل از اعضا و ارگان‌های متعدد [[تشبیه]] کرده که ثمربخشی آن در درجه نخست نیازمند یک [[نظام]] [[فرماندهی]] است که میان همه زیر مجموعه‌ها [[تعادل]] و توازنی نتیجه‌بخش برقرار سازد و در درجه دوم، وابسته به [[انسجام]] زیر مجموعه‌ها با یکدیگر و [[هماهنگی]] کامل آنها با خواسته‌های فرماندهی است. | [[حضرت زهرا]] {{س}} در این بخش [[نورانی]]، [[آیین اسلام]] را به مجموعه‌ای متشکل از اعضا و ارگان‌های متعدد [[تشبیه]] کرده که ثمربخشی آن در درجه نخست نیازمند یک [[نظام]] [[فرماندهی]] است که میان همه زیر مجموعه‌ها [[تعادل]] و توازنی نتیجه‌بخش برقرار سازد و در درجه دوم، وابسته به [[انسجام]] زیر مجموعه‌ها با یکدیگر و [[هماهنگی]] کامل آنها با خواسته‌های فرماندهی است. | ||
از منظر [[دختر پیامبر]]{{صل}} [[جامعه]] آنگاه از ناهماهنگی و [[نابسامانی]] می‌رهد که افراد آن، یک نظام لایق و کارآمد را برای ساماندهی امور خویش برگزینند و جملگی با [[اتحاد]] و هماهنگی کامل به اجرای فرمان‌ها و خواست‌های [[رهبری]] آن [[همت]] گمارند تا از این رهگذر افراد جامعه به [[سعادت دنیا]] و [[آخرت]] نایل آیند<ref>برگفته از: جامی از زلال کوثر، ص۱۶۹ - ۱۷۱.</ref>. | از منظر [[دختر پیامبر]] {{صل}} [[جامعه]] آنگاه از ناهماهنگی و [[نابسامانی]] می‌رهد که افراد آن، یک نظام لایق و کارآمد را برای ساماندهی امور خویش برگزینند و جملگی با [[اتحاد]] و هماهنگی کامل به اجرای فرمان‌ها و خواست‌های [[رهبری]] آن [[همت]] گمارند تا از این رهگذر افراد جامعه به [[سعادت دنیا]] و [[آخرت]] نایل آیند<ref>برگفته از: جامی از زلال کوثر، ص۱۶۹ - ۱۷۱.</ref>. | ||
حضرت زهرا{{س}} در ادامه طرح ساماندهی [[مکتب]] و جلوگیری از [[تفرقه]] و [[اختلاف]]، در [[دیدار]] [[زنان]] [[مهاجر]] و [[انصار]] که به [[عیادت]] او آمده بودند، به معرفی مصداق [[الهی]] آن پرداخت و فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]] [اگر [[رهبری علی]]{{ع}} را می‌پذیرفتند] هرگاه از زمام امری که [[رسول خدا]]{{صل}} به علی{{ع}} سپرده بود، دست بر می‌داشتند، آن حضرت مهار شتر [[خلافت]] را در دست می‌گرفت و به سهولت آنان را راه می‌برد، آن چنان که نه مرکب، زخمی و رنجور شود و نه رونده، خسته و [[درمانده]] گردد. علی{{ع}} آنان را به سرچشمه‌ای جوشان، زلال و پر آب فرود می‌آورد که از آب گوارا لبریز بود و [[تشنگی]] را بر طرف می‌کرد...<ref>احتجاج، ج۱، ص۱۴۸.</ref> | حضرت زهرا {{س}} در ادامه طرح ساماندهی [[مکتب]] و جلوگیری از [[تفرقه]] و [[اختلاف]]، در [[دیدار]] [[زنان]] [[مهاجر]] و [[انصار]] که به [[عیادت]] او آمده بودند، به معرفی مصداق [[الهی]] آن پرداخت و فرمود: به [[خدا]] [[سوگند]] [اگر [[رهبری علی]] {{ع}} را می‌پذیرفتند] هرگاه از زمام امری که [[رسول خدا]] {{صل}} به علی {{ع}} سپرده بود، دست بر می‌داشتند، آن حضرت مهار شتر [[خلافت]] را در دست می‌گرفت و به سهولت آنان را راه می‌برد، آن چنان که نه مرکب، زخمی و رنجور شود و نه رونده، خسته و [[درمانده]] گردد. علی {{ع}} آنان را به سرچشمه‌ای جوشان، زلال و پر آب فرود می‌آورد که از آب گوارا لبریز بود و [[تشنگی]] را بر طرف می‌کرد...<ref>احتجاج، ج۱، ص۱۴۸.</ref> | ||
بدین ترتیب [[زندگی]] فاطمه{{س}} همان‌گونه که در ابعاد فردی، [[عبادی]]، [[اخلاقی]] و [[تربیتی]] [[حجت]] است، در ابعاد [[اجتماعی]]، [[سیاسی]] و نظامی نیز حجت و درس‌آموز است. او به همگان آموخت که درباره مسائل مختلف فردی و اجتماعی چگونه موضع بگیرند و نیز آموخت که در مواردی که [[ضرورت]] ایجاب کند، با [[حفظ]] معیارها و ضوابط مذهبی می‌توان به میدان اجتماعی پا نهاد و حتی وارد عرصه [[کارزار]] شد و به [[یاری]] [[رزمندگان]] شتافت. همچنین نشان داد که [[زن]] [[مسلمان]] باید در عرصه سیاسی، آنگاه که تشخیص دهد، [[حق]] به [[انزوا]] و [[فراموشی]] سپرده شده و [[مردم]]، راه [[انحراف]] در پیش گرفته‌اند، به [[دفاع از حق]] بپردازد و با پرچمداران [[باطل]] به [[ستیز]] برخیزد و در این راه تا سرحد [[شهادت]] پیش رود<ref>[[علی رفیعی|رفیعی، علی]]، [[درآمدی بر سیره فاطمی (کتاب)|درآمدی بر سیره فاطمی]]، ص۱۵۰ ـ ۱۵۳؛ [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۲۴.</ref>. | بدین ترتیب [[زندگی]] فاطمه {{س}} همان‌گونه که در ابعاد فردی، [[عبادی]]، [[اخلاقی]] و [[تربیتی]] [[حجت]] است، در ابعاد [[اجتماعی]]، [[سیاسی]] و نظامی نیز حجت و درس‌آموز است. او به همگان آموخت که درباره مسائل مختلف فردی و اجتماعی چگونه موضع بگیرند و نیز آموخت که در مواردی که [[ضرورت]] ایجاب کند، با [[حفظ]] معیارها و ضوابط مذهبی می‌توان به میدان اجتماعی پا نهاد و حتی وارد عرصه [[کارزار]] شد و به [[یاری]] [[رزمندگان]] شتافت. همچنین نشان داد که [[زن]] [[مسلمان]] باید در عرصه سیاسی، آنگاه که تشخیص دهد، [[حق]] به [[انزوا]] و [[فراموشی]] سپرده شده و [[مردم]]، راه [[انحراف]] در پیش گرفته‌اند، به [[دفاع از حق]] بپردازد و با پرچمداران [[باطل]] به [[ستیز]] برخیزد و در این راه تا سرحد [[شهادت]] پیش رود<ref>[[علی رفیعی|رفیعی، علی]]، [[درآمدی بر سیره فاطمی (کتاب)|درآمدی بر سیره فاطمی]]، ص۱۵۰ ـ ۱۵۳؛ [[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۲۴.</ref>. | ||
===[[یاری‌خواهی از مهاجر و انصار]]=== | === [[یاری‌خواهی از مهاجر و انصار]] === | ||
پس از آنکه [[رایزنی]] و [[استدلال]] برای بازپس‌گیری [[حقوق]] پایمال شده [[اهل بیت]] بی‌نتیجه ماند، [[فاطمه زهرا]]{{س}} تصمیم گرفت برای رساندن صدای [[مظلومیت]] خویش [[خانه]] به خانه با [[مردم]] سخن بگوید؛ لذا به مدت چهل [[روز]] با آن [[جسم]] خسته و تن رنجور به در خانه مهاجر و انصار رفت و آنان را به [[عهد]] و پیمانشان با [[رسول خدا]] برای [[دفاع]] از اهل بیت [[تذکر]] داد. [[علامه مجلسی]] در کتاب [[بحارالانوار]] در این خصوص [[حدیثی]] را نقل می‌کند که [[حضرت على]]{{ع}} چهل روز [[حضرت زهرا]]{{س}} را به همراه دو [[نور]] دیده [[پیامبر]] حسن و حسین به خانه مهاجر و انصار می‌برد و حضرت زهرا به آنان می‌فرمود: "ای [[جماعت]] مهاجر و انصار! [[خدا]] و دخت پیامبرتان را [[یاری]] کنید، شما با [[پیامبر خدا]] [[بیعت]] کردید تا از او و [[خاندان]] و ذریه‌اش [[حمایت]] کنید، همان طور که از خودتان و [[ذریه]] خویش حمایت می‌کنید؛ پس به بیعت خود با پیامبرتان [[وفا]] کنید"<ref>{{متن حدیث|يَا مَعْشَرَ الْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَارِ انْصُرُوا اللَّهَ فَإِنِّي ابْنَةُ نَبِيِّكُمْ وَ قَدْ بَايَعْتُمْ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} يَوْمَ بَايَعْتُمُوهُ أَنْ تَمْنَعُوهُ وَ ذُرِّيَّتَهُ مِمَّا تَمْنَعُونَ مِنْهُ أَنْفُسَكُمْ وَ ذَرَارِيَّكُمْ فَفُوا لِرَسُولِ اللَّهِ{{صل}} بِبَيْعَتِكُمْ}}؛ محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۲۹، ص۱۹۱.</ref>. | پس از آنکه [[رایزنی]] و [[استدلال]] برای بازپس‌گیری [[حقوق]] پایمال شده [[اهل بیت]] بی‌نتیجه ماند، [[فاطمه زهرا]] {{س}} تصمیم گرفت برای رساندن صدای [[مظلومیت]] خویش [[خانه]] به خانه با [[مردم]] سخن بگوید؛ لذا به مدت چهل [[روز]] با آن [[جسم]] خسته و تن رنجور به در خانه مهاجر و انصار رفت و آنان را به [[عهد]] و پیمانشان با [[رسول خدا]] برای [[دفاع]] از اهل بیت [[تذکر]] داد. [[علامه مجلسی]] در کتاب [[بحارالانوار]] در این خصوص [[حدیثی]] را نقل می‌کند که [[حضرت على]] {{ع}} چهل روز [[حضرت زهرا]] {{س}} را به همراه دو [[نور]] دیده [[پیامبر]] حسن و حسین به خانه مهاجر و انصار می‌برد و حضرت زهرا به آنان می‌فرمود: "ای [[جماعت]] مهاجر و انصار! [[خدا]] و دخت پیامبرتان را [[یاری]] کنید، شما با [[پیامبر خدا]] [[بیعت]] کردید تا از او و [[خاندان]] و ذریه‌اش [[حمایت]] کنید، همان طور که از خودتان و [[ذریه]] خویش حمایت می‌کنید؛ پس به بیعت خود با پیامبرتان [[وفا]] کنید"<ref>{{متن حدیث|يَا مَعْشَرَ الْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنْصَارِ انْصُرُوا اللَّهَ فَإِنِّي ابْنَةُ نَبِيِّكُمْ وَ قَدْ بَايَعْتُمْ رَسُولَ اللَّهِ {{صل}} يَوْمَ بَايَعْتُمُوهُ أَنْ تَمْنَعُوهُ وَ ذُرِّيَّتَهُ مِمَّا تَمْنَعُونَ مِنْهُ أَنْفُسَكُمْ وَ ذَرَارِيَّكُمْ فَفُوا لِرَسُولِ اللَّهِ {{صل}} بِبَيْعَتِكُمْ}}؛ محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۲۹، ص۱۹۱.</ref>. | ||
دریغا که [[مردم مدینه]] فقط اظهار [[تأسف]] می‌کردند ولی [[جرأت]] هیچ‌گونه [[اقدام]] و [[اعتراض]] را نداشتند. گویا [[زر و زور]] آنان را کر و لال کرده بود و حتی سخنان مسیحایی فاطمه زهرا{{س}} در آنان اثری نداشت<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۲۴.</ref>. | دریغا که [[مردم مدینه]] فقط اظهار [[تأسف]] می‌کردند ولی [[جرأت]] هیچ‌گونه [[اقدام]] و [[اعتراض]] را نداشتند. گویا [[زر و زور]] آنان را کر و لال کرده بود و حتی سخنان مسیحایی فاطمه زهرا {{س}} در آنان اثری نداشت<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۲۴.</ref>. | ||
===بهره‌برداری از حدیث نبوی برای خلع سلاح [[دشمن]]=== | === بهره‌برداری از حدیث نبوی برای خلع سلاح [[دشمن]] === | ||
در روزهایی که [[حضرت صدیقه کبری]]{{س}} در بستر [[بیماری]] بودند، [[صحابه]] و [[زنان]] آنها به [[عیادت]] [[فاطمه اطهر]]{{س}} می‌آمدند. از آنجا که وی با [[ابوبکر]] و [[عمر]] [[قطع رابطه]] کرده و اجازه عیادت از خود را به آنان نداده بود، آن دو به عیادتش نیآمدند. اما هنگامی که بیماری [[زهرای مرضیه]]{{س}} شدت یافت و در آستانه [[رحلت]] قرار گرفت، ناگزیر به عیادت او آمدند تا پیش از رحلت پاره تن [[رسول خدا]]{{صل}} که [[خشم]] خود را از آنان آشکارا [[اعلان]] داشته بود، به دیدارش نائل شوند تا این لکه [[ننگ]] بر دامن [[خلیفه]] و دستگاه حکومتش تا [[قیامت]] باقی نماند. آنان می‌خواستند با کسب [[رضایت]] زهرا{{س}} بر [[انحراف]] خود [[پوشش]] نهند و جنایاتی که انجام داده بودند، رفته رفته به [[فراموشی]] سپرده شود. | در روزهایی که [[حضرت صدیقه کبری]] {{س}} در بستر [[بیماری]] بودند، [[صحابه]] و [[زنان]] آنها به [[عیادت]] [[فاطمه اطهر]] {{س}} می‌آمدند. از آنجا که وی با [[ابوبکر]] و [[عمر]] [[قطع رابطه]] کرده و اجازه عیادت از خود را به آنان نداده بود، آن دو به عیادتش نیآمدند. اما هنگامی که بیماری [[زهرای مرضیه]] {{س}} شدت یافت و در آستانه [[رحلت]] قرار گرفت، ناگزیر به عیادت او آمدند تا پیش از رحلت پاره تن [[رسول خدا]] {{صل}} که [[خشم]] خود را از آنان آشکارا [[اعلان]] داشته بود، به دیدارش نائل شوند تا این لکه [[ننگ]] بر دامن [[خلیفه]] و دستگاه حکومتش تا [[قیامت]] باقی نماند. آنان می‌خواستند با کسب [[رضایت]] زهرا {{س}} بر [[انحراف]] خود [[پوشش]] نهند و جنایاتی که انجام داده بودند، رفته رفته به [[فراموشی]] سپرده شود. | ||
عمر به ابوبکر گفت: «بیا به [[دیدار]] [[فاطمه]] برویم؛ چراکه ما او را به خشم آورده‌ایم» هر دو به [[خانه فاطمه]] رفتند و از ایشان اجازه ورود خواستند. ایشان به آن دو اجازه نداد. نزد على{{ع}} آمدند و از او خواستند تا از زهرا{{س}} برایشان اجازه [[ملاقات]] بگیرد. [[امام علی]]{{ع}} برایشان اجازه ورود گرفت و آنها را وارد [[خانه]] گرداند. آن دو به زهرا{{س}} [[سلام]] کردند. ایشان پاسخ سلام آنها را نداد. ابوبکر به سخن درآمد و گفت: «ای [[محبوب]] [[دل]] [[پیامبر]]! به [[خدا]] [[سوگند]]! [[نزدیکان]] رسول خدا{{صل}} نزد من محبوب‌تر از نزدیکان خودم هستند و تو نزد من از دخترم [[عایشه]] عزیزتری. کاش آن [[روز]] که پدر بزرگوارت رحلت کرد، من نیز مرده بودم و پس از او زنده نمی‌ماندم. با [[شناختی]] که من از شما دارم و به [[مجد]] و [[عظمت]] شما آگاهم، چگونه تو را از [[میراث]] رسول خدا{{صل}} [[محروم]] می‌سازم؟ من، خود، از پدرت [[پیامبر گرامی]]{{صل}} شنیدم که فرمود: ما [[پیامبران]] میراث نمی‌نهیم و آنچه از ما باقی می‌ماند، [[صدقه]] است». فاطمه{{س}} فرمود: «اگر [[حدیثی]] را از رسول خدا{{صل}} برایتان بازگو کنم، آن را خواهید پذیرفت و بدان عمل خواهید کرد؟» گفتند: «آری» ایشان فرمود: | عمر به ابوبکر گفت: «بیا به [[دیدار]] [[فاطمه]] برویم؛ چراکه ما او را به خشم آورده‌ایم» هر دو به [[خانه فاطمه]] رفتند و از ایشان اجازه ورود خواستند. ایشان به آن دو اجازه نداد. نزد على {{ع}} آمدند و از او خواستند تا از زهرا {{س}} برایشان اجازه [[ملاقات]] بگیرد. [[امام علی]] {{ع}} برایشان اجازه ورود گرفت و آنها را وارد [[خانه]] گرداند. آن دو به زهرا {{س}} [[سلام]] کردند. ایشان پاسخ سلام آنها را نداد. ابوبکر به سخن درآمد و گفت: «ای [[محبوب]] [[دل]] [[پیامبر]]! به [[خدا]] [[سوگند]]! [[نزدیکان]] رسول خدا {{صل}} نزد من محبوب‌تر از نزدیکان خودم هستند و تو نزد من از دخترم [[عایشه]] عزیزتری. کاش آن [[روز]] که پدر بزرگوارت رحلت کرد، من نیز مرده بودم و پس از او زنده نمی‌ماندم. با [[شناختی]] که من از شما دارم و به [[مجد]] و [[عظمت]] شما آگاهم، چگونه تو را از [[میراث]] رسول خدا {{صل}} [[محروم]] می‌سازم؟ من، خود، از پدرت [[پیامبر گرامی]] {{صل}} شنیدم که فرمود: ما [[پیامبران]] میراث نمی‌نهیم و آنچه از ما باقی می‌ماند، [[صدقه]] است». فاطمه {{س}} فرمود: «اگر [[حدیثی]] را از رسول خدا {{صل}} برایتان بازگو کنم، آن را خواهید پذیرفت و بدان عمل خواهید کرد؟» گفتند: «آری» ایشان فرمود: | ||
{{متن حدیث|نَشَدْتُكُمَا بِاللَّهِ أَ لَمْ تَسْمَعَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} يَقُولُ رِضَا فَاطِمَةَ مِنْ رِضَايَ وَ سَخَطُ فَاطِمَةَ مِنْ سَخَطِي وَ مَنْ أَحَبَّ فَاطِمَةَ ابْنَتِي فَقَدْ أَحَبَّنِي وَ مَنْ أَرْضَى فَاطِمَةَ فَقَدْ أَرْضَانِي وَ مَنْ أَسْخَطَ فَاطِمَةَ فَقَدْ أَسْخَطَنِي؟}}؛ شما را به [[خدا]] [[سوگند]] می‌دهم! آیا شما دو تن از [[رسول خدا]]{{صل}} نشنیدید که می‌فرمود: [[خشنودی]] [[فاطمه]] از خشنودی من و [[خشم]] او از خشم من است. آن کس که [[دوستدار]] فاطمه است، مرا [[دوست]] داشته و کسی که [[زهرا]] را [[خشنود]] کند، مرا خشنود ساخته است و هر که او را به خشم آورد، مرا [[خشمگین]] کرده است؟ | {{متن حدیث|نَشَدْتُكُمَا بِاللَّهِ أَ لَمْ تَسْمَعَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ {{صل}} يَقُولُ رِضَا فَاطِمَةَ مِنْ رِضَايَ وَ سَخَطُ فَاطِمَةَ مِنْ سَخَطِي وَ مَنْ أَحَبَّ فَاطِمَةَ ابْنَتِي فَقَدْ أَحَبَّنِي وَ مَنْ أَرْضَى فَاطِمَةَ فَقَدْ أَرْضَانِي وَ مَنْ أَسْخَطَ فَاطِمَةَ فَقَدْ أَسْخَطَنِي؟}}؛ شما را به [[خدا]] [[سوگند]] می‌دهم! آیا شما دو تن از [[رسول خدا]] {{صل}} نشنیدید که می‌فرمود: [[خشنودی]] [[فاطمه]] از خشنودی من و [[خشم]] او از خشم من است. آن کس که [[دوستدار]] فاطمه است، مرا [[دوست]] داشته و کسی که [[زهرا]] را [[خشنود]] کند، مرا خشنود ساخته است و هر که او را به خشم آورد، مرا [[خشمگین]] کرده است؟ | ||
گفتند: «درست است. ما این [[حدیث]] را از رسول خدا{{صل}} شنیده‌ایم». ایشان فرمود: {{متن حدیث|فَإِنِّي أُشْهِدُ اللَّهَ وَ مَلَائِكَتَهُ أَنَّكُمَا أَسْخَطْتُمَانِي وَ مَا أَرْضَيْتُمَانِي وَ لَئِنْ لَقِيتُ النَّبِيَّ{{صل}} لَأَشْكُوَنَّكُمَا إِلَيْهِ}}؛ «خدا و فرشتگانش را [[گواه]] می‌گیرم که شما دو تن مرا به خشم آوردید و در پی خشنودی‌ام برنیامدید. اگر [[پیامبر]]{{صل}} را [[دیدار]] کنم، [[شکایت]] شما را نزدش خواهم برد». | گفتند: «درست است. ما این [[حدیث]] را از رسول خدا {{صل}} شنیده‌ایم». ایشان فرمود: {{متن حدیث|فَإِنِّي أُشْهِدُ اللَّهَ وَ مَلَائِكَتَهُ أَنَّكُمَا أَسْخَطْتُمَانِي وَ مَا أَرْضَيْتُمَانِي وَ لَئِنْ لَقِيتُ النَّبِيَّ {{صل}} لَأَشْكُوَنَّكُمَا إِلَيْهِ}}؛ «خدا و فرشتگانش را [[گواه]] می‌گیرم که شما دو تن مرا به خشم آوردید و در پی خشنودی‌ام برنیامدید. اگر [[پیامبر]] {{صل}} را [[دیدار]] کنم، [[شکایت]] شما را نزدش خواهم برد». | ||
[[ابوبکر]] گفت: «فاطمه! من از [[خشم خدا]] و تو به [[پروردگار]] [[پناه]] می‌برم». و سپس به [[گریه]] افتاد. [[فاطمه زهرا]]{{س}} فرمود: «به خدا سوگند! پس از هر نمازی که می‌گزارم، شما دو تن را [[نفرین]] می‌کنم». ابوبکر گریه‌کنان بیرون رفت و [[مردم]] گرد او جمع شدند. به آنان گفت: «هر کدام از شما شب را کنار خانواده‌اش با [[آرامش]] به سر می‌برد و [[روزگار]] را به [[شادمانی]] می‌گذراند. اما مرا با انبوه گرفتاری‌هایم دست به گریبان رها ساخته‌اید. اکنون من [[بیعت]] با شما را نمی‌خواهم. بیعت خود را از من بازستانید!»<ref>مسلم بن قتیبه دینوری، الامامة والسیاسه، ج۱، ص۳۱.</ref>. | [[ابوبکر]] گفت: «فاطمه! من از [[خشم خدا]] و تو به [[پروردگار]] [[پناه]] می‌برم». و سپس به [[گریه]] افتاد. [[فاطمه زهرا]] {{س}} فرمود: «به خدا سوگند! پس از هر نمازی که می‌گزارم، شما دو تن را [[نفرین]] می‌کنم». ابوبکر گریه‌کنان بیرون رفت و [[مردم]] گرد او جمع شدند. به آنان گفت: «هر کدام از شما شب را کنار خانواده‌اش با [[آرامش]] به سر می‌برد و [[روزگار]] را به [[شادمانی]] می‌گذراند. اما مرا با انبوه گرفتاری‌هایم دست به گریبان رها ساخته‌اید. اکنون من [[بیعت]] با شما را نمی‌خواهم. بیعت خود را از من بازستانید!»<ref>مسلم بن قتیبه دینوری، الامامة والسیاسه، ج۱، ص۳۱.</ref>. | ||
از این حدیث پی می‌بریم که تا چه اندازه [[حضرت زهرا]]{{س}} پافشاری داشت تا [[اعتراض]] خویش را در برابر [[مخالفان]] علنی سازد و آشکارا خشم و [[نفرت]] خود را از آنان ابراز دارد<ref>نک: سید محمدباقر صدر، فدک فی التاریخ، ص۱۱۲ - ۱۱۹.</ref> تا به نتیجه حتمی، یعنی [[پیروزی]] [[عقیدتی]] و [[دینی]]، برسد. [[ابوبکر]] با [[خشمگین]] ساختن زهرا، سزاوار [[خشم خدا]] شده بود،؛ چراکه بر پایه [[نص]] [[حدیث صحیح]] [[نبوی]]، [[خدا]] و [[رسول]] او با [[آزار]] زهرا، آزرده و با [[خشم]] او خشمگین می‌شوند. بنابراین، خلیفه‌ای که سزاوار خشم خدا و رسولش قرار گیرد، از [[شایستگی خلافت]] خدا و رسول او برخوردار نیست. [[خداوند]] فرموده است: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِينًا}}<ref>«خداوند آنان را که خداوند و فرستاده او را می‌آزارند در این جهان و جهان بازپسین لعنت می‌کند و برای آنها عذابی خوارساز آماده کرده است» سوره احزاب، آیه ۵۷.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«و برای آن کسان که به فرستاده خداوند آزار می‌رسانند عذابی دردناک خواهد بود» سوره توبه، آیه ۶۱.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۲۵.</ref> | از این حدیث پی می‌بریم که تا چه اندازه [[حضرت زهرا]] {{س}} پافشاری داشت تا [[اعتراض]] خویش را در برابر [[مخالفان]] علنی سازد و آشکارا خشم و [[نفرت]] خود را از آنان ابراز دارد<ref>نک: سید محمدباقر صدر، فدک فی التاریخ، ص۱۱۲ - ۱۱۹.</ref> تا به نتیجه حتمی، یعنی [[پیروزی]] [[عقیدتی]] و [[دینی]]، برسد. [[ابوبکر]] با [[خشمگین]] ساختن زهرا، سزاوار [[خشم خدا]] شده بود،؛ چراکه بر پایه [[نص]] [[حدیث صحیح]] [[نبوی]]، [[خدا]] و [[رسول]] او با [[آزار]] زهرا، آزرده و با [[خشم]] او خشمگین می‌شوند. بنابراین، خلیفه‌ای که سزاوار خشم خدا و رسولش قرار گیرد، از [[شایستگی خلافت]] خدا و رسول او برخوردار نیست. [[خداوند]] فرموده است: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ يُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُهِينًا}}<ref>«خداوند آنان را که خداوند و فرستاده او را می‌آزارند در این جهان و جهان بازپسین لعنت می‌کند و برای آنها عذابی خوارساز آماده کرده است» سوره احزاب، آیه ۵۷.</ref>، {{متن قرآن|وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«و برای آن کسان که به فرستاده خداوند آزار می‌رسانند عذابی دردناک خواهد بود» سوره توبه، آیه ۶۱.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۲۵.</ref> | ||
===روشنگری در جمع [[زنان]] [[مهاجر]] و [[انصار]]=== | === روشنگری در جمع [[زنان]] [[مهاجر]] و [[انصار]] === | ||
[[سوید بن غفله]] می‌گوید: آنگاه که [[فاطمه زهرا]]{{س}} [[بیمار]] شد و در همان [[بیماری]] [[دنیا]] را [[وداع]] گفت جمعی از زنان [[مهاجران]] و انصار برای [[عیادت]] ایشان نزد وی شرفیاب شدند و بدو گفتند: [[دخت رسول خدا]]{{صل}}! امروز حالتان چگونه است؟ [[زهرای مرضیه]]{{س}} خدا را [[سپاس]] گفت و بر پدر بزرگوارش [[درود]] فرستاد و آنگاه فرمود: | [[سوید بن غفله]] می‌گوید: آنگاه که [[فاطمه زهرا]] {{س}} [[بیمار]] شد و در همان [[بیماری]] [[دنیا]] را [[وداع]] گفت جمعی از زنان [[مهاجران]] و انصار برای [[عیادت]] ایشان نزد وی شرفیاب شدند و بدو گفتند: [[دخت رسول خدا]] {{صل}}! امروز حالتان چگونه است؟ [[زهرای مرضیه]] {{س}} خدا را [[سپاس]] گفت و بر پدر بزرگوارش [[درود]] فرستاد و آنگاه فرمود: | ||
#{{متن حدیث|أَصْبَحْتُ وَ اللَّهِ عَائِفَةً لِدُنْيَاكُنَّ قَالِيَةً لِرِجَالِكُنَّ لَفَظْتُهُمْ بَعْدَ أَنْ عَجَمْتُهُمْ وَ سَئِمْتُهُمْ بَعْدَ أَنْ سَبَرْتُهُمْ فَقُبْحاً لِفُلُولِ الْحَدِّ وَ اللَّعِبِ بَعْدَ الْجِدِّ وَ قَرْعِ الصَّفَاةِ وَ صَدْعِ الْقَنَاةِ وَ خَتْلِ الْآرَاءِ وَ زَلَلِ الْأَهْوَاءِ وَ بِئْسَ ما قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنْفُسُهُمْ أَنْ {{متن قرآن|سَخِطَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَفِي الْعَذَابِ هُمْ خَالِدُونَ}}<ref>«بسیاری از آنان را می‌نگری که کافران را سرور می‌گیرند؛ به راستی زشت است آنچه خود برای خویش پیش فرستادند که (سبب شد) خداوند بر آنان خشم گرفت و آنان در عذاب، جاودانند» سوره مائده، آیه ۸۰.</ref>}}؛ «به خدا [[سوگند]]! از دنیای شما متنفرم. مردانتان را [[دشمن]] می‌شمارم و از آنها بیزارم. آنان را آزمودم و دور افکندم. ایشان را در بوته [[آزمایش]] قرار دادم و از آنها بیزار شدم. چقدر [[زشت]] و [[ناپسند]] است شکسته شدن شمشیرها و [[سکوت]] در برابر [[دشمن]] و به [[شوخی]] گرفتن [[سرنوشت]] [[مسلمانان]] و انجام کارهای بی‌حاصل و [[تسلیم]] در برابر دشمن و [[فساد]] و [[تباهی]] [[عقیده]] و [[آرمان]] و [[گمراهی]] [[افکار]] و [[اندیشه]] و [[لغزش]] [[اراده‌ها]]! آنان چه کارهای ناپسندی پیش از خود برای [[آخرت]] فرستادند که [[خدا]] بر آنها [[خشم]] گرفت و در [[عذاب]] [[خداوند]] [[جاودانه]] خواهند بود!». | #{{متن حدیث|أَصْبَحْتُ وَ اللَّهِ عَائِفَةً لِدُنْيَاكُنَّ قَالِيَةً لِرِجَالِكُنَّ لَفَظْتُهُمْ بَعْدَ أَنْ عَجَمْتُهُمْ وَ سَئِمْتُهُمْ بَعْدَ أَنْ سَبَرْتُهُمْ فَقُبْحاً لِفُلُولِ الْحَدِّ وَ اللَّعِبِ بَعْدَ الْجِدِّ وَ قَرْعِ الصَّفَاةِ وَ صَدْعِ الْقَنَاةِ وَ خَتْلِ الْآرَاءِ وَ زَلَلِ الْأَهْوَاءِ وَ بِئْسَ ما قَدَّمَتْ لَهُمْ أَنْفُسُهُمْ أَنْ {{متن قرآن|سَخِطَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَفِي الْعَذَابِ هُمْ خَالِدُونَ}}<ref>«بسیاری از آنان را می‌نگری که کافران را سرور می‌گیرند؛ به راستی زشت است آنچه خود برای خویش پیش فرستادند که (سبب شد) خداوند بر آنان خشم گرفت و آنان در عذاب، جاودانند» سوره مائده، آیه ۸۰.</ref>}}؛ «به خدا [[سوگند]]! از دنیای شما متنفرم. مردانتان را [[دشمن]] می‌شمارم و از آنها بیزارم. آنان را آزمودم و دور افکندم. ایشان را در بوته [[آزمایش]] قرار دادم و از آنها بیزار شدم. چقدر [[زشت]] و [[ناپسند]] است شکسته شدن شمشیرها و [[سکوت]] در برابر [[دشمن]] و به [[شوخی]] گرفتن [[سرنوشت]] [[مسلمانان]] و انجام کارهای بی‌حاصل و [[تسلیم]] در برابر دشمن و [[فساد]] و [[تباهی]] [[عقیده]] و [[آرمان]] و [[گمراهی]] [[افکار]] و [[اندیشه]] و [[لغزش]] [[اراده‌ها]]! آنان چه کارهای ناپسندی پیش از خود برای [[آخرت]] فرستادند که [[خدا]] بر آنها [[خشم]] گرفت و در [[عذاب]] [[خداوند]] [[جاودانه]] خواهند بود!». | ||
#{{متن حدیث| لَا جَرَمَ لَقَدْ قَلَّدْتُهْم رِبْقَتَهَا وَ حَمَّلْتُهُمْ أَوْقَتَهَا وَ شَنَنْتُ عَلَيْهِمْ غَارَاتِهَا فَجَدْعاً وَ عَقْراً وَ {{متن قرآن|بُعْدًا لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ}}<ref>«نابود باد گروه ستمکاران!» سوره هود، آیه ۴۴.</ref>}}؛ چون این‌گونه دیدم، [[مسؤولیت]] آن را به گردنشان افکندم و بار سنگین [[گناه]] آن را بر دوش آنان و رهاورد هجومش را بر عهده آنها نهادم. | #{{متن حدیث| لَا جَرَمَ لَقَدْ قَلَّدْتُهْم رِبْقَتَهَا وَ حَمَّلْتُهُمْ أَوْقَتَهَا وَ شَنَنْتُ عَلَيْهِمْ غَارَاتِهَا فَجَدْعاً وَ عَقْراً وَ {{متن قرآن|بُعْدًا لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ}}<ref>«نابود باد گروه ستمکاران!» سوره هود، آیه ۴۴.</ref>}}؛ چون این‌گونه دیدم، [[مسؤولیت]] آن را به گردنشان افکندم و بار سنگین [[گناه]] آن را بر دوش آنان و رهاورد هجومش را بر عهده آنها نهادم. | ||
#{{متن حدیث|وَيْحَهُمْ أَنَّى زَعْزَعُوهَا عَنْ رَوَاسِي الرِّسَالَةِ وَ قَوَاعِدِ النُّبُوَّةِ وَ الدَّلَالَةِ وَ مَهْبِطِ الرُّوحِ الْأَمِينِ وَ الطَّبِينِ بِأُمُورِ الدُّنْيَا وَ الدِّينِ {{متن قرآن|أَلَا ذَلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ}}<ref>«آگاه باشید که این همان زیان آشکار است» سوره زمر، آیه ۱۵.</ref> وَ مَا الَّذِي نَقَمُوا مِنْ أَبِي الْحَسَنِ{{ع}} نَقَمُوا وَ اللَّهِ مِنْهُ نَكِيرَ سَيْفِهِ وَ قِلَّةَ مُبَالاتِهِ لِحَتْفِهِ وَ شِدَّةَ وَطْأَتِهِ وَ نَكَالَ وَقْعَتِهِ وَ تَنَمُّرَهُ فِي ذَاتِ اللَّهِ عَزّوَجَلَّ}}؛ وای بر آنها! چگونه [[خلافت]] را از کوه‌های [[استوار]] [[رسالت]] و ارکان [[متین]] [[نبوت]] و [[رهبری]] و خاستگاه [[نزول وحی]] و [[جبرئیل امین]] و آگاهان در امر [[دنیا]] و [[دین]]، کنار زدند؟ به هوش باشید که این ضرر و زیانی آشکار است! آنان چه ایرادی بر [[ابوالحسن]] [علی] داشتند؟ | #{{متن حدیث|وَيْحَهُمْ أَنَّى زَعْزَعُوهَا عَنْ رَوَاسِي الرِّسَالَةِ وَ قَوَاعِدِ النُّبُوَّةِ وَ الدَّلَالَةِ وَ مَهْبِطِ الرُّوحِ الْأَمِينِ وَ الطَّبِينِ بِأُمُورِ الدُّنْيَا وَ الدِّينِ {{متن قرآن|أَلَا ذَلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِينُ}}<ref>«آگاه باشید که این همان زیان آشکار است» سوره زمر، آیه ۱۵.</ref> وَ مَا الَّذِي نَقَمُوا مِنْ أَبِي الْحَسَنِ {{ع}} نَقَمُوا وَ اللَّهِ مِنْهُ نَكِيرَ سَيْفِهِ وَ قِلَّةَ مُبَالاتِهِ لِحَتْفِهِ وَ شِدَّةَ وَطْأَتِهِ وَ نَكَالَ وَقْعَتِهِ وَ تَنَمُّرَهُ فِي ذَاتِ اللَّهِ عَزّوَجَلَّ}}؛ وای بر آنها! چگونه [[خلافت]] را از کوه‌های [[استوار]] [[رسالت]] و ارکان [[متین]] [[نبوت]] و [[رهبری]] و خاستگاه [[نزول وحی]] و [[جبرئیل امین]] و آگاهان در امر [[دنیا]] و [[دین]]، کنار زدند؟ به هوش باشید که این ضرر و زیانی آشکار است! آنان چه ایرادی بر [[ابوالحسن]] [علی] داشتند؟ | ||
#{{متن حدیث|وَ اللَّهِ لَوْ تَكَافُّوا عَنْ زِمَامٍ نَبَذَهُ رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} لَاعْتَلَقَهُ وَ لَسَارَ بِهِمْ سَيْراً سُجُحاً لَا يَكْلُمُ خِشَاشُهُ وَ لَا يُتَعْتَعُ رَاكِبُهُ وَ لَأَوْرَدَهُمْ مَنْهَلًا نَمِيراً فَضْفَاضاً تَطْفَحُ ضِفَّتَاهُ وَ لَأَصْدَرَهُمْ بِطَاناً قَدْ تَخَيَّرَ لَهُمُ الرَّيَّ غَيْرَ مُتَحَلٍّ مِنْهُ بِطَائِلٍ إِلَّا بِغَمْرِ الْمَاءِ وَ رَدْعِهِ سَوْرَةَ السَّاغِبِ وَ لَفُتِحَتْ عَلَيْهِمْ بَرَكَاتُ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ وَ سَيَأْخُذُهُمُ اللَّهُ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ}}: به [[خدا]] [[سوگند]]! آنها بر [[شمشیر]] برنده علی و بی‌اعتنایی‌اش در برابر [[مرگ]] در میدان [[نبرد]] و قدرتش در جنگ‌جویی و ضربات در هم شکننده‌اش، ایراد می‌گرفتند. به خدا سوگند! اگر [[مردم]] با یکدیگر همدست شده بودند و زمام [[خلافت]] را بر عهده کسی که [[رسول خدا]]{{صل}} فرموده بود، سپرده بودند، هرگاه مردم از جاده [[حق]] [[منحرف]] می‌شدند، آنها را بی‌رنج و دغدغه چنان به [[راه راست]] رهنمون می‌شد که نه مرکب [[ناتوان]] می‌شد و نه راکب خسته و ملول می‌گشت و سرانجام آنان را به سرچشمه آب زلال و گوارا وارد می‌ساخت؛ نهری که دو سویش لبریز از آب بود، آبی که هرگز ناصاف نمی‌شد؛ و سپس آنها را پس از [[سیرابی]] کامل بازمی‌گرداند و در نتیجه او را در [[نهان]] و آشکار [[خیرخواه]] خود می‌یافتند. [علی] هرگز از [[دنیا]] بهره نمی‌گرفت و از آن سودی جز [[سیراب کردن]] [[تشنه]] کامان و سیرنمودن گرسنگان نداشت. در اینجا است که [[دنیاپرست]] از [[زاهد]]، و [[راستگو]] از [[دروغگو]] برای همه آنان روشن می‌شد. به فرموده خدا: «اگر [[اهل]] [[شهرها]] و آبادی‌ها [[ایمان]] می‌آوردند و [[تقوا]] پیشه می‌کردند، درهای برکت‌های [[آسمان]] و [[زمین]] را بر روی آنها می‌گشودیم. اما آنها [[تکذیب]] کردند و ما آنان را به [[کیفر]] کارهاشان گرفتار ساختیم و کسانی از آنها که به [[جور]] و [[ستم]] رو آورند، کارهاشان دامان آنها را خواهد گرفت و هرگز نمی‌توانند از چنگال [[عذاب]] [[خداوند]] بگریزند. | #{{متن حدیث|وَ اللَّهِ لَوْ تَكَافُّوا عَنْ زِمَامٍ نَبَذَهُ رَسُولُ اللَّهِ {{صل}} لَاعْتَلَقَهُ وَ لَسَارَ بِهِمْ سَيْراً سُجُحاً لَا يَكْلُمُ خِشَاشُهُ وَ لَا يُتَعْتَعُ رَاكِبُهُ وَ لَأَوْرَدَهُمْ مَنْهَلًا نَمِيراً فَضْفَاضاً تَطْفَحُ ضِفَّتَاهُ وَ لَأَصْدَرَهُمْ بِطَاناً قَدْ تَخَيَّرَ لَهُمُ الرَّيَّ غَيْرَ مُتَحَلٍّ مِنْهُ بِطَائِلٍ إِلَّا بِغَمْرِ الْمَاءِ وَ رَدْعِهِ سَوْرَةَ السَّاغِبِ وَ لَفُتِحَتْ عَلَيْهِمْ بَرَكَاتُ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ وَ سَيَأْخُذُهُمُ اللَّهُ بِما كانُوا يَكْسِبُونَ}}: به [[خدا]] [[سوگند]]! آنها بر [[شمشیر]] برنده علی و بی‌اعتنایی‌اش در برابر [[مرگ]] در میدان [[نبرد]] و قدرتش در جنگ‌جویی و ضربات در هم شکننده‌اش، ایراد می‌گرفتند. به خدا سوگند! اگر [[مردم]] با یکدیگر همدست شده بودند و زمام [[خلافت]] را بر عهده کسی که [[رسول خدا]] {{صل}} فرموده بود، سپرده بودند، هرگاه مردم از جاده [[حق]] [[منحرف]] می‌شدند، آنها را بی‌رنج و دغدغه چنان به [[راه راست]] رهنمون می‌شد که نه مرکب [[ناتوان]] می‌شد و نه راکب خسته و ملول می‌گشت و سرانجام آنان را به سرچشمه آب زلال و گوارا وارد می‌ساخت؛ نهری که دو سویش لبریز از آب بود، آبی که هرگز ناصاف نمی‌شد؛ و سپس آنها را پس از [[سیرابی]] کامل بازمی‌گرداند و در نتیجه او را در [[نهان]] و آشکار [[خیرخواه]] خود می‌یافتند. [علی] هرگز از [[دنیا]] بهره نمی‌گرفت و از آن سودی جز [[سیراب کردن]] [[تشنه]] کامان و سیرنمودن گرسنگان نداشت. در اینجا است که [[دنیاپرست]] از [[زاهد]]، و [[راستگو]] از [[دروغگو]] برای همه آنان روشن می‌شد. به فرموده خدا: «اگر [[اهل]] [[شهرها]] و آبادی‌ها [[ایمان]] می‌آوردند و [[تقوا]] پیشه می‌کردند، درهای برکت‌های [[آسمان]] و [[زمین]] را بر روی آنها می‌گشودیم. اما آنها [[تکذیب]] کردند و ما آنان را به [[کیفر]] کارهاشان گرفتار ساختیم و کسانی از آنها که به [[جور]] و [[ستم]] رو آورند، کارهاشان دامان آنها را خواهد گرفت و هرگز نمی‌توانند از چنگال [[عذاب]] [[خداوند]] بگریزند. | ||
#{{متن حدیث|أَلَا هَلُمَّ فَاسْمَعْ وَ مَا عِشْتَ أَرَاكَ الدَّهْرُ الْعَجَبَ وَ إِنْ تَعْجَبْ وَ قَدْ أَعْجَبَكَ الْحَادِثُ إِلَى أَيِّ سِنَادٍ اسْتَنَدُوا [و علی أی عماد اعتمدوا] وَ بِأَيَّةِ عُرْوَةٍ تَمَسَّكُوا [و علی أیة ذریة اقدموا و احتنکوا؟][لبئس المولی و لبئس العشیر، و بئس للظالمین بدلا]}}: اکنون بیا و [[دلایل]] واهی آنان را بشنو! هر اندازه [[عمر]] کنی و زنده بمانی، دنیا شگفتی‌های تازه‌ای به تو نشان خواهد داد. اگر می‌خواهی شگفت‌زده شوی، از سخنان آنان پیرامون [[خلافت]] دیگران به شگفت آی! کاش می‌دانستم آنها در کارهایشان به کدام سند استناد جستند و بر کدام پشتوانه [[اعتماد]] کردند و به کدام دستاویز محکم چنگ زدند و بر کدامین [[ذریه]] [[گستاخی]] کرده و مسلط شدند! چه بد [[سرپرست]] و [[یاوری]] و چه بد مونس و [[همدمی]] برای خود برگزیدند! | #{{متن حدیث|أَلَا هَلُمَّ فَاسْمَعْ وَ مَا عِشْتَ أَرَاكَ الدَّهْرُ الْعَجَبَ وَ إِنْ تَعْجَبْ وَ قَدْ أَعْجَبَكَ الْحَادِثُ إِلَى أَيِّ سِنَادٍ اسْتَنَدُوا [و علی أی عماد اعتمدوا] وَ بِأَيَّةِ عُرْوَةٍ تَمَسَّكُوا [و علی أیة ذریة اقدموا و احتنکوا؟][لبئس المولی و لبئس العشیر، و بئس للظالمین بدلا]}}: اکنون بیا و [[دلایل]] واهی آنان را بشنو! هر اندازه [[عمر]] کنی و زنده بمانی، دنیا شگفتی‌های تازه‌ای به تو نشان خواهد داد. اگر می‌خواهی شگفت‌زده شوی، از سخنان آنان پیرامون [[خلافت]] دیگران به شگفت آی! کاش می‌دانستم آنها در کارهایشان به کدام سند استناد جستند و بر کدام پشتوانه [[اعتماد]] کردند و به کدام دستاویز محکم چنگ زدند و بر کدامین [[ذریه]] [[گستاخی]] کرده و مسلط شدند! چه بد [[سرپرست]] و [[یاوری]] و چه بد مونس و [[همدمی]] برای خود برگزیدند! | ||
#{{متن حدیث|اسْتَبْدَلُوا الذُّنَابَى وَ اللَّهِ بِالْقَوَادِمِ وَ الْعَجُزَ بِالْكَاهِلِ فَرَغْماً لِمَعَاطِسِ قَوْمٍ {{متن قرآن|يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعًا}}<ref>«آنان که کوشش‌هایشان در زندگانی دنیا تباه شده است ولی خود گمان می‌برند که نیکوکارند» سوره کهف، آیه ۱۰۴.</ref> {{متن قرآن|أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلَكِنْ لَا يَشْعُرُونَ}}<ref>«آگاه باشید! آنانند که تبهکارند امّا در نمی‌یابند» سوره بقره، آیه ۱۲.</ref>}}: آنها [[پیشگامان]] را رها کردند و به سراغ دنباله‌ها رفتند. شانه را با دُم معاوضه کردند! بینی گروهی که با کارهای ناپسندانه به [[گمان]] خود [[کار نیک]] انجام می‌دهند، به [[خاک]] مالیده خواهد شد! به هوش باشید که آنها مفسدند، اما خود، [[درک]] نمی‌کنند! | #{{متن حدیث|اسْتَبْدَلُوا الذُّنَابَى وَ اللَّهِ بِالْقَوَادِمِ وَ الْعَجُزَ بِالْكَاهِلِ فَرَغْماً لِمَعَاطِسِ قَوْمٍ {{متن قرآن|يَحْسَبُونَ أَنَّهُمْ يُحْسِنُونَ صُنْعًا}}<ref>«آنان که کوشش‌هایشان در زندگانی دنیا تباه شده است ولی خود گمان می‌برند که نیکوکارند» سوره کهف، آیه ۱۰۴.</ref> {{متن قرآن|أَلَا إِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُونَ وَلَكِنْ لَا يَشْعُرُونَ}}<ref>«آگاه باشید! آنانند که تبهکارند امّا در نمی‌یابند» سوره بقره، آیه ۱۲.</ref>}}: آنها [[پیشگامان]] را رها کردند و به سراغ دنباله‌ها رفتند. شانه را با دُم معاوضه کردند! بینی گروهی که با کارهای ناپسندانه به [[گمان]] خود [[کار نیک]] انجام می‌دهند، به [[خاک]] مالیده خواهد شد! به هوش باشید که آنها مفسدند، اما خود، [[درک]] نمی‌کنند! | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
#{{متن حدیث|ثُمَّ طِيبُوا عَنْ أَنْفُسِكُمْ أَنْفُساً وَ اطْمَئِنُّوا لِلْفِتْنَةِ جَأْشاً وَ أَبْشِرُوا بِسَيْفٍ صَارِمٍ وَ هَرْجٍ شَامِلٍ وَ اسْتِبْدَادٍ مِنَ الظَّالِمِينَ يَدَعُ فَيْئَكُمْ زَهِيداً وَ زَرْعَكُمْ حَصِيداً فَيَا حَسْرَتَى لَكُمْ وَ أَنَّى بِكُمْ وَ قَدْ عُمِّيَتْ عَلَيْكُمْ {{متن قرآن|أَنُلْزِمُكُمُوهَا وَأَنْتُمْ لَهَا كَارِهُونَ}}<ref>«آیا می‌توانیم شما را به (قبول) آن وا داریم در حالی که شما آن را ناپسند می‌دارید؟» سوره هود، آیه ۲۸.</ref>}}: بروید و از این پس به دنیای خود [[دل]] خوش کنید و از آن [[خرسند]] باشید! اما برای [[آزمون]] و [[فتنه]] پراضطرابی که در [[انتظار]] شما است، خویشتن را فراهم سازید! به شمشیرهای برنده و [[سلطه]] [[تجاوزگران]] [[ستمکار]] و خون‌خوار و [[هرج]] و مرجی گسترده و [[حکومت]] مستبدانه [[ستمگران]] که ثروت‌های شما را بر باد می‌دهد و [[جمعیت]] شما را درو می‌کند، شادمان باشید! [[تأسف]] بر شما! چگونه [[امید]] [[نجات]] و [[رهایی]] دارید با این که [[حقیقت]] بر شما پوشیده مانده و از واقعیت‌ها بی‌خبرید؟ «آیا ممکن است شما را مجبور به [[پذیرش حق]] کنیم؟» | #{{متن حدیث|ثُمَّ طِيبُوا عَنْ أَنْفُسِكُمْ أَنْفُساً وَ اطْمَئِنُّوا لِلْفِتْنَةِ جَأْشاً وَ أَبْشِرُوا بِسَيْفٍ صَارِمٍ وَ هَرْجٍ شَامِلٍ وَ اسْتِبْدَادٍ مِنَ الظَّالِمِينَ يَدَعُ فَيْئَكُمْ زَهِيداً وَ زَرْعَكُمْ حَصِيداً فَيَا حَسْرَتَى لَكُمْ وَ أَنَّى بِكُمْ وَ قَدْ عُمِّيَتْ عَلَيْكُمْ {{متن قرآن|أَنُلْزِمُكُمُوهَا وَأَنْتُمْ لَهَا كَارِهُونَ}}<ref>«آیا می‌توانیم شما را به (قبول) آن وا داریم در حالی که شما آن را ناپسند می‌دارید؟» سوره هود، آیه ۲۸.</ref>}}: بروید و از این پس به دنیای خود [[دل]] خوش کنید و از آن [[خرسند]] باشید! اما برای [[آزمون]] و [[فتنه]] پراضطرابی که در [[انتظار]] شما است، خویشتن را فراهم سازید! به شمشیرهای برنده و [[سلطه]] [[تجاوزگران]] [[ستمکار]] و خون‌خوار و [[هرج]] و مرجی گسترده و [[حکومت]] مستبدانه [[ستمگران]] که ثروت‌های شما را بر باد می‌دهد و [[جمعیت]] شما را درو می‌کند، شادمان باشید! [[تأسف]] بر شما! چگونه [[امید]] [[نجات]] و [[رهایی]] دارید با این که [[حقیقت]] بر شما پوشیده مانده و از واقعیت‌ها بی‌خبرید؟ «آیا ممکن است شما را مجبور به [[پذیرش حق]] کنیم؟» | ||
[[سوید بن غفله]] می‌گوید: [[زنان]] [[مهاجران]] و [[انصار]]، سخنان آتشین دخت [[پیامبر گرامی]]{{صل}} را برای مردانشان بازگو کردند. سپس گروهی از سران مهاجران و انصار به حضور آن بزرگوار شرفیاب شدند و در پی پوزش‌خواهی برآمدند و گفتند: «ای [[بانوی بانوان]]! اگر [[ابوالحسن]] مسأله [[بیعت]] را پیش از آنکه ما با کسی پیمانی ببندیم، به ما پیشنهاد کرده بود، هرگز به سراغ دیگران نمی‌رفتیم». [[فاطمه]]{{س}} پاسخ داد: «از من دور شوید! عذرهای شما پذیرفته نیست. پس از این همه تقصیر، چه عذری برایتان باقی می‌ماند؟»<ref>طبرسی، احتجاج علی اهل اللجاج، ج۱، ص۱۰۹.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۲۸.</ref> | [[سوید بن غفله]] می‌گوید: [[زنان]] [[مهاجران]] و [[انصار]]، سخنان آتشین دخت [[پیامبر گرامی]] {{صل}} را برای مردانشان بازگو کردند. سپس گروهی از سران مهاجران و انصار به حضور آن بزرگوار شرفیاب شدند و در پی پوزش‌خواهی برآمدند و گفتند: «ای [[بانوی بانوان]]! اگر [[ابوالحسن]] مسأله [[بیعت]] را پیش از آنکه ما با کسی پیمانی ببندیم، به ما پیشنهاد کرده بود، هرگز به سراغ دیگران نمی‌رفتیم». [[فاطمه]] {{س}} پاسخ داد: «از من دور شوید! عذرهای شما پذیرفته نیست. پس از این همه تقصیر، چه عذری برایتان باقی می‌ماند؟»<ref>طبرسی، احتجاج علی اهل اللجاج، ج۱، ص۱۰۹.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۲۸.</ref> | ||
===مبارزه با دشمن (سلاح گریه)=== | === مبارزه با دشمن (سلاح گریه) === | ||
{{همچنین|گریه های حضرت فاطمه}} | {{همچنین|گریه های حضرت فاطمه}} | ||
[[فاطمه زهرا]]{{س}} پس از پدر بزرگوارش چند ماه بیشتر زنده نبود و این مدت را با [[گریه]] و [[آه]] سپری کرد تا آنکه در زمره یکی از بسیار گریه‌کنندگان [[تاریخ]] درآمد و هیچ‌گاه خندان دیده نشد<ref>محمد بن سعد، طبقات الکبری، ج۲، بخش ۲، ص۸۴؛ احمد بن عبدالله الاصفهانی، حاشیة الأولیاء، ج۲، ص۴۳.</ref>. گریه‌های [[زهرا]] علل و انگیزه‌های گوناگون داشت که مهمترین آنها [[انحراف]] [[مسلمانان]] از [[راه راست]] و [[سقوط]] در وادی پر مخاطره ای بود که به [[اختلاف]] و فروپاشی تدریجی مسلمانان می‌انجامید. وی در دوران زندگانی پدر بزرگوارش [[شاهد]] گسترش [[رسالت]] [[خداوند]] بود و ارزشمندترین چیزهایش را برای [[پیروزی اسلام]] و [[استواری]] پایه‌های [[عدل و داد]] در سراسر [[گیتی]]، در طبق [[اخلاص]] نهاد. اما [[غصب خلافت]] و رخدادهای بعد، [[آمال]] و آرزوهایش را در هم کوبید و [[قلب]] پاکش را [[اندوهگین]] ساخت. بدین‌سان، اندوهی افزون بر [[حزن]] از دست دادن پدر بزرگوارش متحمل گشت. | [[فاطمه زهرا]] {{س}} پس از پدر بزرگوارش چند ماه بیشتر زنده نبود و این مدت را با [[گریه]] و [[آه]] سپری کرد تا آنکه در زمره یکی از بسیار گریه‌کنندگان [[تاریخ]] درآمد و هیچ‌گاه خندان دیده نشد<ref>محمد بن سعد، طبقات الکبری، ج۲، بخش ۲، ص۸۴؛ احمد بن عبدالله الاصفهانی، حاشیة الأولیاء، ج۲، ص۴۳.</ref>. گریه‌های [[زهرا]] علل و انگیزه‌های گوناگون داشت که مهمترین آنها [[انحراف]] [[مسلمانان]] از [[راه راست]] و [[سقوط]] در وادی پر مخاطره ای بود که به [[اختلاف]] و فروپاشی تدریجی مسلمانان می‌انجامید. وی در دوران زندگانی پدر بزرگوارش [[شاهد]] گسترش [[رسالت]] [[خداوند]] بود و ارزشمندترین چیزهایش را برای [[پیروزی اسلام]] و [[استواری]] پایه‌های [[عدل و داد]] در سراسر [[گیتی]]، در طبق [[اخلاص]] نهاد. اما [[غصب خلافت]] و رخدادهای بعد، [[آمال]] و آرزوهایش را در هم کوبید و [[قلب]] پاکش را [[اندوهگین]] ساخت. بدین‌سان، اندوهی افزون بر [[حزن]] از دست دادن پدر بزرگوارش متحمل گشت. | ||
روزی [[ام‌سلمه]] بر [[حضرت زهرا]]{{س}} وارد شد و گفت: «دخت [[رسول خدا]]! دیشب به تو چه گذشت؟» فرمود: «شب را میان [[اندوه]] شدید به سر آوردم؛ زیرا [[پیامبر]] از [[دنیا]] رفته و [[جانشین]] وی [[مظلوم]] است. به [[خدا]] [[سوگند]]! پرده‌های [[تزویر]] و [[فریب]] از کار کسی که زمامداری‌اش بر خلاف [[حکم خدا]] و [[قرآن]] و [[سنت رسول خدا]]{{صل}} در [[تأویل]] و [[تفسیر قرآن]] بود، کنار رفت. اما این عقده‌های [[جنگ بدر]] و کینه‌توزی‌های [[اُحد]] است که خود را نشان می‌دهد»<ref>محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۵۶.</ref>. | روزی [[ام‌سلمه]] بر [[حضرت زهرا]] {{س}} وارد شد و گفت: «دخت [[رسول خدا]]! دیشب به تو چه گذشت؟» فرمود: «شب را میان [[اندوه]] شدید به سر آوردم؛ زیرا [[پیامبر]] از [[دنیا]] رفته و [[جانشین]] وی [[مظلوم]] است. به [[خدا]] [[سوگند]]! پرده‌های [[تزویر]] و [[فریب]] از کار کسی که زمامداری‌اش بر خلاف [[حکم خدا]] و [[قرآن]] و [[سنت رسول خدا]] {{صل}} در [[تأویل]] و [[تفسیر قرآن]] بود، کنار رفت. اما این عقده‌های [[جنگ بدر]] و کینه‌توزی‌های [[اُحد]] است که خود را نشان می‌دهد»<ref>محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۴۳، ص۱۵۶.</ref>. | ||
[[محمود بن لبید]] می‌گوید: پس از [[رحلت رسول خدا]]{{صل}} [[فاطمه زهرا]]{{س}} همواره به [[زیارت قبور]] [[شهیدان]] و [[مرقد مطهر]] حضرت [[حمزه]] می‌آمد و در آنجا ناله و گریه می‌کرد. روزی من به [[زیارت]] [[قبر]] حضرت حمزه رفته بودم. وی را در آنجا گریان دیدم. درنگی کردم تا گریه‌اش آرام گرفت. نزد او رسیدم و [[سلام]] کردم و گفتم: «ای [[بانوی بانوان جهان]]! به خدا سوگند! با گریه‌ات بندهای دلم را گسستی». فرمود: «[[ابوعمر]]! [[حق]] دارم گریه کنم؛ زیرا به [[مصیبت]] جانسوز پدری چون [[پیامبر گرامی]]{{صل}} [[مبتلا]] شده‌ام. چقدر [[مشتاق]] [[دیدار]] ایشانم!»، سپس شعری به این مضمون خواند: با سپری شدن مدتی از درگذشت هر کس، از او کم‌تر نام به میان می‌آید. | [[محمود بن لبید]] می‌گوید: پس از [[رحلت رسول خدا]] {{صل}} [[فاطمه زهرا]] {{س}} همواره به [[زیارت قبور]] [[شهیدان]] و [[مرقد مطهر]] حضرت [[حمزه]] می‌آمد و در آنجا ناله و گریه می‌کرد. روزی من به [[زیارت]] [[قبر]] حضرت حمزه رفته بودم. وی را در آنجا گریان دیدم. درنگی کردم تا گریه‌اش آرام گرفت. نزد او رسیدم و [[سلام]] کردم و گفتم: «ای [[بانوی بانوان جهان]]! به خدا سوگند! با گریه‌ات بندهای دلم را گسستی». فرمود: «[[ابوعمر]]! [[حق]] دارم گریه کنم؛ زیرا به [[مصیبت]] جانسوز پدری چون [[پیامبر گرامی]] {{صل}} [[مبتلا]] شده‌ام. چقدر [[مشتاق]] [[دیدار]] ایشانم!»، سپس شعری به این مضمون خواند: با سپری شدن مدتی از درگذشت هر کس، از او کم‌تر نام به میان می‌آید. | ||
اما به [[خدا]] [[سوگند]]! از آن [[روز]] که پدر بزرگوارم از [[دنیا]] رفته، یاد و نامش افزون‌تر شده است. گفتم: «بانوی من! می‌خواهم پرسشی که همواره دلم را به خود مشغول ساخته، از شما بپرسم». فرمود: «بپرس!» گفتم: «آیا [[پیامبر گرامی]]{{صل}} پیش از [[رحلت]] خویش درباره [[امامت]] على{{ع}} سخنی خاص فرمود؟» [[صدیقه]] [[طاهره]]{{س}} فرمود: «شگفتا! آیا ماجرای روز [[غدیرخم]] را فراموش کرده‌اید؟» | اما به [[خدا]] [[سوگند]]! از آن [[روز]] که پدر بزرگوارم از [[دنیا]] رفته، یاد و نامش افزون‌تر شده است. گفتم: «بانوی من! می‌خواهم پرسشی که همواره دلم را به خود مشغول ساخته، از شما بپرسم». فرمود: «بپرس!» گفتم: «آیا [[پیامبر گرامی]] {{صل}} پیش از [[رحلت]] خویش درباره [[امامت]] على {{ع}} سخنی خاص فرمود؟» [[صدیقه]] [[طاهره]] {{س}} فرمود: «شگفتا! آیا ماجرای روز [[غدیرخم]] را فراموش کرده‌اید؟» | ||
گفتم: «موضوع غدیرخم به جای خود؛ اما دوست دارم رازی را که [[رسول خدا]]{{صل}} با شما در میان نهاد، بشنوم». [[فاطمه]]{{س}} در پاسخ من فرمود: «خدا را [[گواه]] می‌گیرم که از رسول خدا{{صل}} شنیدم: «علی بهترین کسی است که وی را میان شما [[جانشین]] خود قرار می‌دهم. او [[امام]] و جانشین پس از من است و فرزندانم حسن و حسین و نُه تن از [[فرزندان حسین]]، امامانی [[پاک]] و پیراسته‌اند. اگر از آنان [[اطاعت]] کنید، به [[هدایت]] آنان رهنمون خواهید شد و اگر با آنها از در [[مخالفت]] درآیید، تا [[قیامت]] [[اختلاف]] و پراکندگی از میانتان برداشته نخواهد شد». گفتم: «بانوی من! پس چرا على{{ع}} به [[دفاع از حق]] خود برنخاست؟» فرمود: «[[ابوعمر]]! پیامبر گرامی{{صل}} فرمود: امام به [[کعبه]] می‌ماند که [[مردم]] برای [[زیارت]] و [[طواف]] به سویش می‌آیند، نه اینکه کعبه به سوی آنها رود. به خدا سوگند! اگر [[حق]] را به اهلش وامی‌نهادند و از [[عترت پیامبر]] [[فرمان]] می‌بردند، حتی دو تن در دستورهای خدا با یکدیگر مخالفت نمی‌کردند. تا آنگاه که [[قائم]] ما، نهمین فرزند حسین، [[ظهور]] کند، اینان امامت را از یکدیگر به [[ارث]] می‌برند. اما کسی را که خدا کنار زده بود، پیش انداختند و آن کس را که خدا مقدم داشته بود، از صحنه کنار زدند و رهاورد [[رسالت]] را رها کردند و به [[تباهی]] روی آوردند و خودسرانه [[رفتار]] کردند مرگشان باد! آیا این فرموده [[خدا]] را نشنیده بودند: «و پروردگارت هرچه می‌خواهد می‌آفریند و برمی‌گزیند و آنان اختیاری از خود ندارند». آری؛ شنیدند اما آنان مصداق این فرموده خدایند: «نه دیدگان آنان، بلکه چشم دلشان را بی‌فروغ می‌سازد». [[افسوس]] که [[مخالفان]] در [[دنیا]] به [[خواسته‌ها]] و آرزوهایشان رسیدند؛ اما [[مرگ]] را به [[فراموشی]] سپردند. [[خداوند]] آنان را نابود و در [[کارها]] گمراهشان سازد! خداوندا! از اندک بودن [[یاران]]، پس از [[پیروزی]] بزرگ به دست آمده، به تو [[پناه]] می‌برم»<ref>نورالله بحرانی اصفهانی، عوالم العلوم والمعارف، ج۱۱، ص۴۴۴.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۳۲.</ref> | گفتم: «موضوع غدیرخم به جای خود؛ اما دوست دارم رازی را که [[رسول خدا]] {{صل}} با شما در میان نهاد، بشنوم». [[فاطمه]] {{س}} در پاسخ من فرمود: «خدا را [[گواه]] می‌گیرم که از رسول خدا {{صل}} شنیدم: «علی بهترین کسی است که وی را میان شما [[جانشین]] خود قرار می‌دهم. او [[امام]] و جانشین پس از من است و فرزندانم حسن و حسین و نُه تن از [[فرزندان حسین]]، امامانی [[پاک]] و پیراسته‌اند. اگر از آنان [[اطاعت]] کنید، به [[هدایت]] آنان رهنمون خواهید شد و اگر با آنها از در [[مخالفت]] درآیید، تا [[قیامت]] [[اختلاف]] و پراکندگی از میانتان برداشته نخواهد شد». گفتم: «بانوی من! پس چرا على {{ع}} به [[دفاع از حق]] خود برنخاست؟» فرمود: «[[ابوعمر]]! پیامبر گرامی {{صل}} فرمود: امام به [[کعبه]] می‌ماند که [[مردم]] برای [[زیارت]] و [[طواف]] به سویش می‌آیند، نه اینکه کعبه به سوی آنها رود. به خدا سوگند! اگر [[حق]] را به اهلش وامی‌نهادند و از [[عترت پیامبر]] [[فرمان]] می‌بردند، حتی دو تن در دستورهای خدا با یکدیگر مخالفت نمی‌کردند. تا آنگاه که [[قائم]] ما، نهمین فرزند حسین، [[ظهور]] کند، اینان امامت را از یکدیگر به [[ارث]] می‌برند. اما کسی را که خدا کنار زده بود، پیش انداختند و آن کس را که خدا مقدم داشته بود، از صحنه کنار زدند و رهاورد [[رسالت]] را رها کردند و به [[تباهی]] روی آوردند و خودسرانه [[رفتار]] کردند مرگشان باد! آیا این فرموده [[خدا]] را نشنیده بودند: «و پروردگارت هرچه می‌خواهد می‌آفریند و برمی‌گزیند و آنان اختیاری از خود ندارند». آری؛ شنیدند اما آنان مصداق این فرموده خدایند: «نه دیدگان آنان، بلکه چشم دلشان را بی‌فروغ می‌سازد». [[افسوس]] که [[مخالفان]] در [[دنیا]] به [[خواسته‌ها]] و آرزوهایشان رسیدند؛ اما [[مرگ]] را به [[فراموشی]] سپردند. [[خداوند]] آنان را نابود و در [[کارها]] گمراهشان سازد! خداوندا! از اندک بودن [[یاران]]، پس از [[پیروزی]] بزرگ به دست آمده، به تو [[پناه]] می‌برم»<ref>نورالله بحرانی اصفهانی، عوالم العلوم والمعارف، ج۱۱، ص۴۴۴.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۳۲.</ref> | ||
===درخواست [[اذان]] از [[بلال حبشی]]=== | === درخواست [[اذان]] از [[بلال حبشی]] === | ||
پس از [[رحلت]] جانسوز [[پیامبر گرامی]]{{صل}} [[بلال]] به عنوان [[اعتراض]] از گفتن اذان خودداری کرد و گفت: «پس از [[رسول خدا]]{{صل}} هرگز برای کسی اذان نخواهم گفت»<ref>محمد بن علی بن حسین صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۱۸۴.</ref>. وی به‌خاطر همین [[اعتراضات]] و [[بیعت نکردن]] با [[ابوبکر]] از [[مدینه]] به [[شام]] [[تبعید]] شد<ref>عباس قمی، سفینة البحار، ج۱، ص۱۰۴.</ref>. در آنجا [[پیامبر]]{{صل}} را در [[عالم رؤیا]] دید که از او [[شکایت]] می‌کند؛ که چرا به [[زیارت]] من نمی‌آیی؟ وقتی بلال به مدینه رسید [[فاطمه]]{{س}} فرمود: «دوست دارم یک بار دیگر صدای بلال، [[مؤذن]] پدرم، را بشنوم». [[هدف]] [[فاطمه زهرا]]{{س}} زنده نگهداشتن یاد رسول خدا و بانگ بیدار باشی دیگر برای [[مردم مدینه]] بود. این خبر به بلال رسید. وی ندای اذان سر داد و گفت: {{متن حدیث|اللَّهُ أَكْبَرُ، اللَّهُ أَكْبَرُ}}؛ فاطمه{{س}} پدر بزرگوار و دوران زندگانی او را به یاد آورد و نتوانست از [[گریه]] خودداری کند. وقتی بلال به جمله {{متن حدیث|أَشْهَدُ أَنَ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ}} رسید، [[زهرای مرضیه]] فریادی زد و نقش بر [[زمین]] شد و از هوش رفت. [[مردم]] با این [[گمان]] که فاطمه از دنیا رفته، رو به بلال کردند و گفتند: «اذان را قطع کن! [[دخت پیامبر]] از دنیا رفت» بلال اذان را قطع کرد. زهرا{{س}} که به هوش آمد، از بلال خواست اذانش را تمام کند. اما [[بلال]] گفت: «ای [[بانوی بانوان جهان]]! [[بیم]] آن دارم که اگر صدای اذانم را بشنوی، خود را هلاک سازی». ایشان بلال را از تمام کردن [[اذان]] معذور داشت<ref>عباس قمی، سفینة البحار، ج۱، ص۱۰۴.</ref>. | پس از [[رحلت]] جانسوز [[پیامبر گرامی]] {{صل}} [[بلال]] به عنوان [[اعتراض]] از گفتن اذان خودداری کرد و گفت: «پس از [[رسول خدا]] {{صل}} هرگز برای کسی اذان نخواهم گفت»<ref>محمد بن علی بن حسین صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۱، ص۱۸۴.</ref>. وی به‌خاطر همین [[اعتراضات]] و [[بیعت نکردن]] با [[ابوبکر]] از [[مدینه]] به [[شام]] [[تبعید]] شد<ref>عباس قمی، سفینة البحار، ج۱، ص۱۰۴.</ref>. در آنجا [[پیامبر]] {{صل}} را در [[عالم رؤیا]] دید که از او [[شکایت]] می‌کند؛ که چرا به [[زیارت]] من نمی‌آیی؟ وقتی بلال به مدینه رسید [[فاطمه]] {{س}} فرمود: «دوست دارم یک بار دیگر صدای بلال، [[مؤذن]] پدرم، را بشنوم». [[هدف]] [[فاطمه زهرا]] {{س}} زنده نگهداشتن یاد رسول خدا و بانگ بیدار باشی دیگر برای [[مردم مدینه]] بود. این خبر به بلال رسید. وی ندای اذان سر داد و گفت: {{متن حدیث|اللَّهُ أَكْبَرُ، اللَّهُ أَكْبَرُ}}؛ فاطمه {{س}} پدر بزرگوار و دوران زندگانی او را به یاد آورد و نتوانست از [[گریه]] خودداری کند. وقتی بلال به جمله {{متن حدیث|أَشْهَدُ أَنَ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ}} رسید، [[زهرای مرضیه]] فریادی زد و نقش بر [[زمین]] شد و از هوش رفت. [[مردم]] با این [[گمان]] که فاطمه از دنیا رفته، رو به بلال کردند و گفتند: «اذان را قطع کن! [[دخت پیامبر]] از دنیا رفت» بلال اذان را قطع کرد. زهرا {{س}} که به هوش آمد، از بلال خواست اذانش را تمام کند. اما [[بلال]] گفت: «ای [[بانوی بانوان جهان]]! [[بیم]] آن دارم که اگر صدای اذانم را بشنوی، خود را هلاک سازی». ایشان بلال را از تمام کردن [[اذان]] معذور داشت<ref>عباس قمی، سفینة البحار، ج۱، ص۱۰۴.</ref>. | ||
[[مردم مدینه]] با شنیدن صدای [[اذان بلال]] [[حبشی]] به یاد ایام [[رسول خدا]] افتادند و پی در پی [[گریه]] می‌کردند و از [[حزن]] و [[اندوه]] به خود می‌پیچیدند ولی گویا فقط خوب [[گریستن]] را می‌دانستند و دیگر هیچ!!<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۳۵.</ref>. | [[مردم مدینه]] با شنیدن صدای [[اذان بلال]] [[حبشی]] به یاد ایام [[رسول خدا]] افتادند و پی در پی [[گریه]] می‌کردند و از [[حزن]] و [[اندوه]] به خود می‌پیچیدند ولی گویا فقط خوب [[گریستن]] را می‌دانستند و دیگر هیچ!!<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۳۵.</ref>. | ||
===وصیت حضرت فاطمه=== | === وصیت حضرت فاطمه === | ||
{{اصلی|وصیت حضرت فاطمه}} | {{اصلی|وصیت حضرت فاطمه}} | ||
[[حضرت صدیقه کبری]]{{س}} در آخرین [[اقدام]] خود «وصیت کرد که هیچ یک از دشمنانش در [[مراسم]] [[تجهیز]] و [[خاک‌سپاری]] پیکر مطهرش [[حق]] شرکت نداشته باشد<ref>هبة الله بن محمد ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۸۱.</ref>. در [[حقیقت]] ایشان با این [[تدبیر]] برای همیشۀ [[تاریخ]] سندی مهم و غیر قابل [[انکار]]، بر [[مظلومیت]] خویش و جفای [[حزب]] [[حاکم]] بر [[اهل بیت پیامبر]] اقامه نمود. در بخشی از [[وصیت نامه]] خود به على{{ع}} می‌فرماید: "... سفارش بعدم این است که اجازه ندهی هیچ یک از افرادی که در حقم [[ستم]] روا داشتند، در [[تشییع]] جنازه‌ام حاضر شوند؛ زیرا آنان [[دشمنان خدا]] و رسولند. مبادا [[رخصت]] دهی هیچ یک از آنان یا هوادارانشان بر جنازه‌ام [[نماز]] بگزارند! شبانگاه آن هنگام که دیدگان [[مردم]] [[آرامش]] یافت و [[چشم‌ها]] به [[خواب]] رفت، مرا به [[خاک]] بسپار!" | [[حضرت صدیقه کبری]] {{س}} در آخرین [[اقدام]] خود «وصیت کرد که هیچ یک از دشمنانش در [[مراسم]] [[تجهیز]] و [[خاک‌سپاری]] پیکر مطهرش [[حق]] شرکت نداشته باشد<ref>هبة الله بن محمد ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۸۱.</ref>. در [[حقیقت]] ایشان با این [[تدبیر]] برای همیشۀ [[تاریخ]] سندی مهم و غیر قابل [[انکار]]، بر [[مظلومیت]] خویش و جفای [[حزب]] [[حاکم]] بر [[اهل بیت پیامبر]] اقامه نمود. در بخشی از [[وصیت نامه]] خود به على {{ع}} می‌فرماید: "... سفارش بعدم این است که اجازه ندهی هیچ یک از افرادی که در حقم [[ستم]] روا داشتند، در [[تشییع]] جنازه‌ام حاضر شوند؛ زیرا آنان [[دشمنان خدا]] و رسولند. مبادا [[رخصت]] دهی هیچ یک از آنان یا هوادارانشان بر جنازه‌ام [[نماز]] بگزارند! شبانگاه آن هنگام که دیدگان [[مردم]] [[آرامش]] یافت و [[چشم‌ها]] به [[خواب]] رفت، مرا به [[خاک]] بسپار!" | ||
سپس فرمود: "... و به همراه [[خویشان]] و [[نزدیکان]] خاندانم بر پیکرم نماز بگزار! شبانه و نهانی بدنم را به خاک بسپار و محل قبرم را پوشیده دار! هیچ یک از کسانی که در حقم ستم روا داشتند، در تشییع جنازه‌ام حاضر نشوند!"<ref>محمد بن فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ج۱، ص۱۵۱.</ref>. | سپس فرمود: "... و به همراه [[خویشان]] و [[نزدیکان]] خاندانم بر پیکرم نماز بگزار! شبانه و نهانی بدنم را به خاک بسپار و محل قبرم را پوشیده دار! هیچ یک از کسانی که در حقم ستم روا داشتند، در تشییع جنازه‌ام حاضر نشوند!"<ref>محمد بن فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ج۱، ص۱۵۱.</ref>. | ||
ایشان این اقدام مدبرانه را انجام داد تا [[حق‌جویان]] در عصرها و نسل‌های بعدی بپرسند: چرا باید یگانه یادگار رسول خدا شبانه [[غسل]] داده شود؟ چرا [[تشییع شبانه]] و پنهانی؟ چرا [[دفن شبانه]]؟ چرا [[قبر]] و [[مزار]] مخفی و...؟<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۳۶.</ref>. | ایشان این اقدام مدبرانه را انجام داد تا [[حق‌جویان]] در عصرها و نسل‌های بعدی بپرسند: چرا باید یگانه یادگار رسول خدا شبانه [[غسل]] داده شود؟ چرا [[تشییع شبانه]] و پنهانی؟ چرا [[دفن شبانه]]؟ چرا [[قبر]] و [[مزار]] مخفی و... ؟<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا (کتاب)|درسنامه زندگانی و سیره حضرت زهرا]]، ص ۱۳۶.</ref>. | ||
==[[حجاب]] و [[عفاف]] و حضور [[اجتماعی]] ـ [[سیاسی]]== | == [[حجاب]] و [[عفاف]] و حضور [[اجتماعی]] ـ [[سیاسی]] == | ||
{{اصلی|حجاب در معارف و سیره فاطمی}} | {{اصلی|حجاب در معارف و سیره فاطمی}} | ||
{{اصلی|عفاف در معارف و سیره فاطمی}} | {{اصلی|عفاف در معارف و سیره فاطمی}} | ||
[[حضرت فاطمه زهرا]]{{س}} به پوشش خویش و در معرض افراد نامحرم قرار نگرفتن بسیار اهمیت می‌دادند و در واپسین روزهای [[حیات]] خویش نیز از اینکه پس از [[وفات]]، حجم [[بدن]] ایشان را نامحرم ببیند، نگران بودند<ref>احمد بن عبدالله طبری، ذخائر العقبی، ص۵۳.</ref>. در عین حال بدون هر گونه افراط و تفریط در مواقع ضروری در [[امور اجتماعی]] به تناسب جایگاه اجتماعی خویش به عنوان یک [[زن]] مشارکت داشتند. در زمان [[حیات]] [[پیغمبر]]{{صل}} پس از [[غزوات]]، همچون [[مکه]]، یار و غمخوار پدر و [[همسر]] بودند و نقش امدادگر را در درمان جراحات آنان ایفا می‌کردند<ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الأشراف، ج۱، ص۳۲۴؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۴۸.</ref>. | [[حضرت فاطمه زهرا]] {{س}} به پوشش خویش و در معرض افراد نامحرم قرار نگرفتن بسیار اهمیت می‌دادند و در واپسین روزهای [[حیات]] خویش نیز از اینکه پس از [[وفات]]، حجم [[بدن]] ایشان را نامحرم ببیند، نگران بودند<ref>احمد بن عبدالله طبری، ذخائر العقبی، ص۵۳.</ref>. در عین حال بدون هر گونه افراط و تفریط در مواقع ضروری در [[امور اجتماعی]] به تناسب جایگاه اجتماعی خویش به عنوان یک [[زن]] مشارکت داشتند. در زمان [[حیات]] [[پیغمبر]] {{صل}} پس از [[غزوات]]، همچون [[مکه]]، یار و غمخوار پدر و [[همسر]] بودند و نقش امدادگر را در درمان جراحات آنان ایفا می‌کردند<ref>احمد بن یحیی بلاذری، انساب الأشراف، ج۱، ص۳۲۴؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۲، ص۴۸.</ref>. | ||
[[ارتباط]] صمیمانه با [[خویشاوندان]] و [[همدردی]] با آنان همچون درست کردن [[غذا]] به مدت سه روز برای [[خانواده]] [[حمزه]]، عموی [[رسول خدا]]{{صل}} پس از [[شهادت]] وی به توصیه [[رسول اکرم]]{{صل}}<ref>شیخ کلینی، اصول الکافی، ج۱، ص۲۴۱.</ref>، تهیه نان برای [[پیامبر]]{{صل}} هنگام حفر [[خندق]] در نقش [[پشتیبانی]]<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا، ج۱، ص۱۷۷؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۱۹.</ref>، حضور هفتگی بر [[مزار]] [[شهدا]] از جمله [[حمزه]] در زمان [[حیات]] [[رسول خدا]]{{صل}} و پس از [[رحلت]] ایشان، حضوری از نوع دیگر در اجتماع توسط ایشان است<ref>شیخ کلینی، اصول الکافی، ج۱؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۰۳۴.</ref>. | [[ارتباط]] صمیمانه با [[خویشاوندان]] و [[همدردی]] با آنان همچون درست کردن [[غذا]] به مدت سه روز برای [[خانواده]] [[حمزه]]، عموی [[رسول خدا]] {{صل}} پس از [[شهادت]] وی به توصیه [[رسول اکرم]] {{صل}}<ref>شیخ کلینی، اصول الکافی، ج۱، ص۲۴۱.</ref>، تهیه نان برای [[پیامبر]] {{صل}} هنگام حفر [[خندق]] در نقش [[پشتیبانی]]<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا، ج۱، ص۱۷۷؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۱۹.</ref>، حضور هفتگی بر [[مزار]] [[شهدا]] از جمله [[حمزه]] در زمان [[حیات]] [[رسول خدا]] {{صل}} و پس از [[رحلت]] ایشان، حضوری از نوع دیگر در اجتماع توسط ایشان است<ref>شیخ کلینی، اصول الکافی، ج۱؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۰۳۴.</ref>. | ||
نقش ایشان در ماجرای [[مباهله]] [[مسیحیان]] [[نجران]]، همراه [[پیامبر]]{{صل}}، [[حضرت علی]]{{ع}} و [[حسنین]]{{عم}} ـ که در [[قرآن]] نیز بدان اشاره شده است<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا، ج۱، ص۸۱.</ref> ـ حضور مهم [[سیاسی]] ایشان در زمان [[پیامبر]]{{صل}} است: {{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}} <ref>«بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش، به هر کس که با تو به چالش برخیزد؛ بگو: بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما و زنان خود و زنان شما و خودی‌های خویش و خودی‌های شما را فرا خوانیم آنگاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم» سوره آل عمران، آیه ۶۱.</ref>. اقدامات [[اجتماعی]] ـ [[سیاسی]] [[حضرت فاطمه]]{{س}} پس از [[رحلت]] [[پیغمبر اکرم]]{{صل}} در [[حمایت]] از جریان حامی [[امامت]] نیز نمونه‌هایی دیگر از این حضور است<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۳۲۴-۳۲۵.</ref>. | نقش ایشان در ماجرای [[مباهله]] [[مسیحیان]] [[نجران]]، همراه [[پیامبر]] {{صل}}، [[حضرت علی]] {{ع}} و [[حسنین]] {{عم}} ـ که در [[قرآن]] نیز بدان اشاره شده است<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا، ج۱، ص۸۱.</ref> ـ حضور مهم [[سیاسی]] ایشان در زمان [[پیامبر]] {{صل}} است: {{متن قرآن|فَمَنْ حَاجَّكَ فِيهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ فَقُلْ تَعَالَوْا نَدْعُ أَبْنَاءَنَا وَأَبْنَاءَكُمْ وَنِسَاءَنَا وَنِسَاءَكُمْ وَأَنْفُسَنَا وَأَنْفُسَكُمْ ثُمَّ نَبْتَهِلْ فَنَجْعَلْ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَى الْكَاذِبِينَ}} <ref>«بنابراین، پس از دست یافتن تو به دانش، به هر کس که با تو به چالش برخیزد؛ بگو: بیایید تا فرزندان خود و فرزندان شما و زنان خود و زنان شما و خودی‌های خویش و خودی‌های شما را فرا خوانیم آنگاه (به درگاه خداوند) زاری کنیم تا لعنت خداوند را بر دروغگویان نهیم» سوره آل عمران، آیه ۶۱.</ref>. اقدامات [[اجتماعی]] ـ [[سیاسی]] [[حضرت فاطمه]] {{س}} پس از [[رحلت]] [[پیغمبر اکرم]] {{صل}} در [[حمایت]] از جریان حامی [[امامت]] نیز نمونه‌هایی دیگر از این حضور است<ref>[[منیره شریعت‌جو|شریعت‌جو، منیره]]، [[حضرت فاطمه و سیره ایشان (مقاله)|حضرت فاطمه و سیره ایشان]]، [[فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه تاریخ زندگانی پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۳۲۴-۳۲۵.</ref>. | ||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||