شرطة الخمیس: تفاوت میان نسخه‌ها

'''شرطة الخمیس''' عنوانی برای گروه پنج شش هزار نفری از [[یاران]] [[مخلص]] و [[فداکار]] [[امام علی|علی]] {{ع}} که با او [[پیمان]] بر [[جهاد]] و [[اطاعت]] و [[شهادت]] بسته بودند، [[امام علی|امیر المؤمنین]] {{ع}} نیز برای آنان [[بهشت]] را تضمین کرده بود<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۳۳.</ref>.

== مقدمه ==

* [[اصحاب امیر المؤمنین]] {{ع}} که شرطة الخمیس نامیده می‌شدند، شش هزار نفر بودند. علی بن [[حکم]] می‌گوید: آنها کسانی بودند که [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به ایشان فرمود: من شرط می‌کنم با شما درباره [[بهشت]] شرط می‌کنم و بر طلا و نقره شرط نمی‌کنم؛ زیرا [[پیامبر]] {{صل}} ما به اصحابش فرمود: «من نیز بهشت را برای شما شرط می‌کنم و در [[روز]] [[جنگ جمل]] به [[عبدالله بن یحیی حضرمی]] فرمودند:»[[بشارت]] باد بر تو ای پسر [[یحیی]]! که تو و [[پدر]] تو به تحقیق از [[شرطه الخمیس]] [[اید]] و پیامبر {{صل}} به من از نام تو و پدر تو خبر داده و [[خدای تعالی]] شما را به زبان [[مبارک]] پیامبر {{صل}} خود شرطة الخمیس نام نهاده است«. برقی نام [[ابوبکر بن حزم]]، [[حجر بن عدی کندی]]، [[اصبغ بن نباتة]]، [[کمیل بن زیاد نخعی]]، [[مالک بن حارث اشتر نخعی]] و [[حبة بن جوین]] را جزو شرطة الخمیس آورده است<ref>رجال البرقی، ص۶.</ref><ref>[[عبدالرضا عسکری|عسکری، عبدالرضا]]، [[حبه بن جوین (مقاله)|حبه بن جوین]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص۲۷۹-۲۸۰.</ref>.

* کسانی همچون: [[اصبغ بن نباته]]، [[بشر بن عمرو همدانی]]، [[یزید بن قیس ارحبی]]، [[قیس بن سعد]]، [[عمار یاسر]]، [[حبیب بن مظاهر]]، [[عبداللّه بن یحیی حضرمی]]، [[سلمان فارسی]]، [[مقداد]]، [[ابو ذر]]، [[ابو ساسان]]، [[ابو عمرو انصاری]]، [[سهل بدری]]، [[عثمان بن حنیف]]، [[جابر بن عبداللّه انصاری]]، [[سلیم بن قیس هلالی]]، [[عبیدۀ سلمانی مرادی]] و... از جملۀ آنان بودند. که فدایی و گارد ویژۀ او محسوب می‌شدند و نسبت به [[امام]] مخلص‌تر و آمادۀ [[شهادت]] بودند، توانایی‌های خاصّی هم داشتند. امام در خطبه‌ای خطاب به آنان فرمود:»شما [[یاوران]] [[حق]] و [[برادران دینی]] و سپرهایی در روز [[سختی]] و [[محرم]] رازید. بر آنکه روی‌گردان شود با شما ضربت می‌زنم و آنکه روی می‌آورد«<ref>{{متن حدیث| أَنْتُمُ الْأَنْصَارُ عَلَى الْحَقِّ وَ الْإِخْوَانُ فِي الدِّينِ وَ الْجُنَنُ يَوْمَ الْبَأْسِ وَ الْبِطَانَةُ دُونَ النَّاسِ }}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۱۸</ref>.

* علّت نامگذاری این گروه به»شرطة الخمیس«آن است که: خمیس به [[لشکر]] گفته می‌شود، چون از پنج بخش تشکیل می‌شود: مقدمه، ساق، [[میمنه]]، [[میسره]] و [[قلب]] <ref>نهایۀ ابن اثیر، مجمع البحرین</ref> و [[شرطه]] به آن گروه پیشتاز و پیشگام گفته می‌شود که در اولین [[رویارویی]] با [[دشمن]] حضور می‌یابد و به عنوان نیروی زبده و برگزیدۀ [[حاکم]] وارد عمل می‌شود<ref>تاج العروس، نیز تنقیح المقال، مامقانی، ج ۱ ص۱۹۵</ref> گروه شرطة الخمیس با [[امیر مؤمنان]] [[پیمان]] [[مرگ]] و [[شهادت]] بسته بودند و همیشه [[گوش به فرمان]] و آماده و پا در رکاب بودند و در پی هر مأموریتی فرستاده می‌شدند، بی‌درنگ می‌رفتند. این گروه، نشان مشخص داشتند که با آن شناخته می‌شدند. شمار آنان را تا چهل هزار هم گفته‌اند<ref>الغدیر، ج ۲ ص۷۱</ref>.

* [[ابی الجارود]] می‌گوید: به [[اصبغ بن نباته]] گفتم: [[جایگاه امیر المؤمنین]] میان شما چگونه بود؟ گفت: نمی‌دانم چه می‌گویی! جز اینکه شمشیرهای ما بر دوش ما بود و هر که را اشاره می‌کرد، از پا درمی‌آوردیم.<ref> اختصاص، ص۶۵</ref> و مردی به [[اصبغ]] گفت: چه شد که شما شرطة الخمیس نامیده شدید؟ گفت: ما شهادت را برای آن [[حضرت]] تضمین کردیم، او هم [[فتح]] را برای ما.<ref>تنقیح المقال، مامقانی، ج ۱ ص۱۹۶، اعیان الشیعه، ج ۳ ص۴۶۵</ref> [[امام صادق]] {{ع}} آن [[یاران]] [[جان]] برکف و فدایی را شش‌هزار نفر دانسته است: {{عربی|کانوا شرطة الخمیس ستّة آلاف رجل أنصاره}}<ref>تنقیح المقال، مامقانی، ج ۱ ص۱۹۶، اعیان الشیعه، ج ۳ ص۴۶۵، اختصاص، ص۲</ref>

* [[بشر بن عمر همدانی]] می‌گوید: امیر مؤمنان {{ع}} بر ما گذر کرد و به ما فرمود: در این گروه بمانید، به [[خدا]] قسم پس از اینان، گروهی پیمان بسته بر [[دوزخ]] به [[حکومت]] خواهند رسید. نیز آن حضرت در [[روز]] [[نبرد جمل]] به عبداللّه بن [[یحیی]] حضرمی فرمود: [[بشارت]] باد تو را ای پسر یحیی! همانا تو و پدرت به [[راستی]] از شرطة الخمیس هستید، [[پیامبر خدا]] {{صل}} نام تو و پدرت را در ضمن شرطة الخمیس به من خبر داده است، به [[خدا]] قسم، [[خداوند]] بر زبان پیامبرش این نام را بر شما نهاده است. از برجسته‌ترین چهره‌های این گروه، [[اصبغ بن نباته]] بود که در [[جنگ‌ها]] از جمله در [[جنگ صفین]] در رکاب علی {{ع}} بود و از طبع [[شعر]] برخوردار بود و در [[نبرد صفین]]، [[حضرت امیر]] او را به [[فرماندهی]] گروه ویژۀ شرطة الخمیس [[نصب]] کرده بود، وی از ذخیره‌های علی {{ع}} بود و با آن [[حضرت]] [[پیمان]] بر [[مرگ]] و [[شهادت]] بسته بود<ref>{{متن حدیث|كَانَ مِنْ ذَخَائِرِ عَلِيٍّ مِمَّنْ قَدْ بَايَعَهُ عَلَى الْمَوْتِ }}؛ اعیان الشیعه، ج ۳ ص۴۶۵</ref>.

* [[ابن اثیر]] گوید: شرطة الخمیس، نخستین کسانی بودند که به [[جنگ]] رو می‌کردند و پیمان و شرط می‌نهادند که از جنگ بازنگردند، جز با [[پیروزی]] و [[غلبه]].<ref>نهایه، ابن اثیر، ج ۲ ص۴۶۰</ref> و به تعبیر [[علامه مجلسی]]:»اولین گروه و گردان از [[لشکر]] که در میدان [[نبرد]] حضور می‌یابد و آمادۀ مرگ است"<ref>{{متن عربی|أوّل طائفة من الجیش تشهد الوقعة، أوّل کتیبة تشهد الحرب و تتهیّأ للموت}}؛ بحار الأنوار، ج ۴۲ ص۱۵۱ به نقل از نهایه و قاموس</ref>. این [[یاران]] ویژه و گردان ضربت که فداییان [[حضرت علی]] {{ع}} و نیروهای زبدۀ او بودند، از موقعیّت ویژه‌ای برخوردار بودند و از سوی آن حضرت به مأموریت‌های ویژه فرستاده می‌شدند و در جنگ‌ها نقش خطشکنی و محافظت از لشکر را برعهده داشتند و در اعزام نیروها در پیشاپیش لشکر حرکت می‌کردند و [[آمادگی]] کامل برای برخورد با [[دشمن]] داشتند.

* در [[شأن]] والای این گروه کافی است بدانیم حضرت به آنان می‌فرمود: شرط و پیمان ببندید، به خدا قسم این [[عهد]] و شرط بستن شما براساس طلا و نقره نیست، بلکه پیمان برای کشته شدن است. کسانی از [[بنی اسرائیل]] نیز پیش از شما باهم عهد و پیمان بستند، هیچ کدام از آنان [[جان]] نباختند مگر آنکه [[پیامبر]] [[قوم]] خود یا آبادی خود یا پیامبر بر خویش بودند، شما نیز همانند آنانید و همان [[منزلت]] را دارید، جز آنکه [[پیامبر]] نیستید.<ref>بحار الأنوار، ج ۴۲ ص۱۵۰</ref><ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ غدیر (کتاب)|فرهنگ غدیر]]، ص۳۳۳.</ref>.