عدالت فردی: تفاوت میان نسخه‌ها

== مقدمه ==

عدالت فردی زیربنای [[عدالت اجتماعی]] است و عدالت اجتماعی نمی‌تواند مفهومی مغایر با عدالت فردی داشته باشد<ref>ر. ک: مرتضی مطهری، بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی، ص۱۶.</ref>. غالباً عدالت فردی در [[دانش]] [[فقه]]، این‌گونه تعریف می‌شود:

برخی دیگر، عدالت را به عنوان یک [[فضیلت]]، [[پایداری]] در راه [[حق]] و [[درستی]] و دوری از امور ناروا و برتری‌دادن [[عقل]] بر [[هوس]] می‌دانند. این صفت در جنبه فردی، بر صفتی پایدار در [[روان انسان]] دلالت دارد که [[اعمال شایسته]] و حق از آن نشئت می‌گیرد<ref>جمیل صلیبا، فرهنگ فلسفی، ص۴۶۱.</ref>. در دانش فقه و [[اخلاق]]، غالباً که از عدالت سخن به میان می‌آید، معنای فردی و حصول [[ملکه]] [[تقوا]] و پرهیزکاری مورد نظر است، هرچند به برخی ساحت‌های [[اجتماعی]] آن نیز توجه می‌شود، اما نگاه اصلی و اولی به جنبه فردی عدالت است. به تعبیر [[علامه طباطبایی]]، عدالت [[فقهی]]، هیئتی [[نفسانی]] است که [[انسان]] را از انجام [[گناهان]] باز می‌دارد و در دانش اخلاق، ملکه‌ای است که به [[حقیقت]] در وجود انسان، [[راسخ]] و [[استوار]] است که انسان را از [[گناه]] باز می‌دارد<ref>ر. ک: سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن (مؤسسة الأعلمی للمطبوعات)، ج۶، ص۲۰۶.</ref>. در [[عدل]] [[اعتقادی]] نیز این بحث مطرح است که فرد به آنچه حق است، [[باور]] داشته باشد<ref>سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن (مؤسسة الأعلمی للمطبوعات)، ج۱۲، ص۳۳۱.</ref>. در [[روایت]] نیز آمده است که [[امام صادق]] {{ع}}، در پاسخ راویی که پرسید با چه معیارهایی عدالت فرد بین [[مسلمین]] شناخته می‌شود تا [[شهادت]] او پذیرش گردد. [[امام]] {{ع}} فرمود، عدالت او را با [[پوشش]] [[عفاف]]، [[خویشتن‌داری]] در شکم، [[شهوت]] و در دست و زبان بشناسید؛ سپس امام {{ع}} معیاری برای این موارد بیان می‌کند که این امور با [[دوری از گناهان]] [[کبیره]] که [[خداوند]] برای انجام آنها، [[وعده]] [[آتش]] داده است؛ مانند می‌گساری، [[زنا]]، [[ربا]]، [[عاق والدین]] و فرار از میدان [[جنگ]] و غیره، شناخته می‌شود و همچنین رعایت نمازهای پنج‌گانه و حضور در [[جماعت]]<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ج۳، ص۲۴؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۲۷، ص۳۹۱، باب ۴۱، ح۱: {{متن حدیث|رُوِيَ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي يَعْفُورٍ قَالَ‏ قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ {{ع}} بِمَ تُعْرَفُ‏ عَدَالَةُ الرَّجُلِ‏ بَيْنَ‏ الْمُسْلِمِينَ‏ حَتَّى‏ تُقْبَلَ‏ شَهَادَتُهُ‏ لَهُمْ وَ عَلَيْهِمْ فَقَالَ أَنْ تَعْرِفُوهُ بِالسِّتْرِ وَ الْعَفَافِ- وَ كَفِّ الْبَطْنِ وَ الْفَرْجِ وَ الْيَدِ وَ اللِّسَانِ وَ تُعْرَفُ بِاجْتِنَابِ الْكَبَائِرِ الَّتِي أَوْعَدَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَيْهَا النَّارَ مِنْ شُرْبِ الْخُمُورِ وَ الزِّنَا وَ الرِّبَا وَ عُقُوقِ الْوَالِدَيْنِ وَ الْفِرَارِ مِنَ الزَّحْفِ وَ غَيْرِ ذَلِكَ وَ الدَّلَالَةُ عَلَى ذَلِكَ كُلِّهِ أَنْ يَكُونَ سَاتِراً لِجَمِيعِ عُيُوبِهِ حَتَّى يَحْرُمَ عَلَى الْمُسْلِمِينَ مَا وَرَاءَ ذَلِكَ مِنْ عَثَرَاتِهِ وَ عُيُوبِهِ وَ تَفْتِيشُ مَا وَرَاءَ ذَلِكَ وَ يَجِبَ عَلَيْهِمْ تَزْكِيَتُهُ وَ إِظْهَارُ عَدَالَتِهِ فِي النَّاسِ... ‏}}. سپس امام {{ع}} به نکته‌ای اشاره می‌کند که به نظر می‌رسد در بحث عدالت فردی و البته اجتماعی، راهگشاست و آن بسنده کردن به این نکته است که معیار تشخیص عدالت، دوری فرد از همه این گناهان، آن است که عیب‌های خود را بپوشاند و بر بقیه مسلمانان، حرام است که تفتیش سایر معایب و لغزش‌های وی کنند و ستودن وی به پاکی و اظهار عدالتش بین مردم واجب است.</ref>.

== پرسش مستقیم ==