حفیظ (اسم الهی): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف'
جز (جایگزینی متن - 'وصف' به 'وصف')
خط ۲۴: خط ۲۴:
چنان‌که حفظ عالم [[برتر]] و [[فروتر]] بر خدا سنگین نیست: {{متن قرآن|َ وَلَا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا}}<ref>«نگاهداشت آنها بر وی دشوار نیست» سوره بقره، آیه ۲۵۵.</ref><ref>رحمة من الرحمن، ص۳۸۱.</ref>، وی گیاهان و بدن‌های حیوانات و [[انسان‌ها]] را از عناصری که به حسب طبع با یکدیگر ناسازگارند، ترکیب و در آنها حرارت و برودت و رطوبت و یبوست را که با یکدیگر متضادند، جمع کرده و با نگهداری عناصر در کنار یکدیگر آنها را مستعدّ پذیرش مزاج خاصی فرموده است.<ref> اسماء اللّه‌ الحسنی، ابن قیم، ص۱۹۲؛ شرح اسماء الحسنی، ص۲۵۸؛ علم الیقین، ج ۱، ص۱۸۵.</ref> [[خدا]] با بخشیدن ابزار [[دفاعی]] لازم، حیوانات را در برابر [[هجوم]] [[دشمنان]] [[حفظ]] کرده، چنان‌که مغز گیاهان را با پوست محکم از داخل شدن هوا در آن، که سبب [[فساد]] آن می‌شود، مصون نگه داشته: {{متن قرآن|فَمَا حَصَدْتُمْ فَذَرُوهُ فِي سُنْبُلِهِ}}<ref>«و آنچه برمی‌دارید در خوشه بگذارید» سوره یوسف، آیه ۴۷.</ref> و گاه با خارهایی که از گیاهان می‌روید آنها را از حیوانات نابود کننده محافظت و طراوتشان را با رطوبت حفظ کرده؛<ref>علم الیقین، ج ۱، ص۱۸۶؛ الموسوعة الاغنی، ص۱۵۶.</ref> حتی برای هر قطره آبی نگهدارنده‌ای گمارده،<ref> علم الیقین، ج ۱، ص۱۸۵.</ref> چنان‌که در [[روایت]] آمده است: هیچ قطره بارانی فرود نمی‌آید، جزاینکه با آن فرشته‌ای است؛<ref> علل الشرایع، ج ۲، ص۴۶۳.</ref> همچنین خدا با فراهم ساختن امکانات دستیابی به [[غذا]] برای موجودات زنده، فعل [[تغذیه]] آنها را انجام می‌دهد؛ زیرا با توجه به اینکه در موجود زنده قابلیت پذیرش غذا هست و [[اجتماع]] قابل و فاعل در شی‌ء واحد محال است، قطعا سلسله فاعل‌های تغذیه به خدا پایان می‌پذیرند: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ}}<ref>«بی‌گمان این خداوند است که بسیار روزی‌بخش توانمند استوار است» سوره ذاریات، آیه ۵۸.</ref>.<ref> شرح توحید صدوق، ج ۱، ص۳۲۱.</ref>  
چنان‌که حفظ عالم [[برتر]] و [[فروتر]] بر خدا سنگین نیست: {{متن قرآن|َ وَلَا يَئُودُهُ حِفْظُهُمَا}}<ref>«نگاهداشت آنها بر وی دشوار نیست» سوره بقره، آیه ۲۵۵.</ref><ref>رحمة من الرحمن، ص۳۸۱.</ref>، وی گیاهان و بدن‌های حیوانات و [[انسان‌ها]] را از عناصری که به حسب طبع با یکدیگر ناسازگارند، ترکیب و در آنها حرارت و برودت و رطوبت و یبوست را که با یکدیگر متضادند، جمع کرده و با نگهداری عناصر در کنار یکدیگر آنها را مستعدّ پذیرش مزاج خاصی فرموده است.<ref> اسماء اللّه‌ الحسنی، ابن قیم، ص۱۹۲؛ شرح اسماء الحسنی، ص۲۵۸؛ علم الیقین، ج ۱، ص۱۸۵.</ref> [[خدا]] با بخشیدن ابزار [[دفاعی]] لازم، حیوانات را در برابر [[هجوم]] [[دشمنان]] [[حفظ]] کرده، چنان‌که مغز گیاهان را با پوست محکم از داخل شدن هوا در آن، که سبب [[فساد]] آن می‌شود، مصون نگه داشته: {{متن قرآن|فَمَا حَصَدْتُمْ فَذَرُوهُ فِي سُنْبُلِهِ}}<ref>«و آنچه برمی‌دارید در خوشه بگذارید» سوره یوسف، آیه ۴۷.</ref> و گاه با خارهایی که از گیاهان می‌روید آنها را از حیوانات نابود کننده محافظت و طراوتشان را با رطوبت حفظ کرده؛<ref>علم الیقین، ج ۱، ص۱۸۶؛ الموسوعة الاغنی، ص۱۵۶.</ref> حتی برای هر قطره آبی نگهدارنده‌ای گمارده،<ref> علم الیقین، ج ۱، ص۱۸۵.</ref> چنان‌که در [[روایت]] آمده است: هیچ قطره بارانی فرود نمی‌آید، جزاینکه با آن فرشته‌ای است؛<ref> علل الشرایع، ج ۲، ص۴۶۳.</ref> همچنین خدا با فراهم ساختن امکانات دستیابی به [[غذا]] برای موجودات زنده، فعل [[تغذیه]] آنها را انجام می‌دهد؛ زیرا با توجه به اینکه در موجود زنده قابلیت پذیرش غذا هست و [[اجتماع]] قابل و فاعل در شی‌ء واحد محال است، قطعا سلسله فاعل‌های تغذیه به خدا پایان می‌پذیرند: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ}}<ref>«بی‌گمان این خداوند است که بسیار روزی‌بخش توانمند استوار است» سوره ذاریات، آیه ۵۸.</ref>.<ref> شرح توحید صدوق، ج ۱، ص۳۲۱.</ref>  


افزون بر دلالت [[آیات قرآن]] بر حفظ همه موجودات از سوی خدا، [[برهان عقلی]] نیز بر این مطلب آورده شده است: موجود ممکن، همان‌گونه که در حدوث خود محتاج به علت است، در بقاء نیز به علت نیاز دارد <ref>شرح اسماء الله الحسنی، ص۲۵۸.</ref> و علت مبقی، همان علت [[محدث]] است که خداست و نسبت او به [[مخلوقات]] مانند نسبت پسر به [[پدر]]، بناء به بنّا و [[گرما]] به [[آتش]] نیست که پس از پدر و بنّا و آتش، پسر و بناء و گرما [[پایدار]] می‌مانند، چون امور یاد شده علل [[حقیقی]] نیستند و بر اساس [[براهین فلسفی]]، [[جسم]] یا جزئی از آن، نمی‌تواند علت جسم دیگری یا علت جزئی از اجزای آن شود و علت اجسام بایستی موجود غیر مادی باشد و در مورد بنّا و بناء باید چنین گفت: حرکت و سکون دست بنّا علت حرکت و سکون [[مصالح]] ساختمان و آن به [[اجتماع]] مواد و مصالح ختم و اجتماع، علت ایجاد شکل خاصی می‌گردد و علت ماندگاری آن شکل، اقتضای [[طبیعت]] آجر و دیگر موادّ است. درباره [[آتش]] و [[گرما]] نیز باید گفت که آتش سرما را که مانع گرم شدن چیزی است، از میان می‌برد و علت طبیعت آجر و دیگر طبایع نیز گرما خدای [[حافظ]] و [[قابض]] است که با [[قدرت]] خویش [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] را برپا نگه داشته است {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يُمْسِكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ أَنْ تَزُولَا وَلَئِنْ زَالَتَا إِنْ أَمْسَكَهُمَا مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا}}<ref>«خداوند، آسمان‌ها و زمین را از اینکه از جای بروند باز می‌دارد و اگر از جای بروند پس از وی هیچ کس آنها را نگاه نخواهد داشت؛ به راستی او بردباری آمرزنده است» سوره فاطر، آیه ۴۱.</ref>.<ref>تفسیر صدرالمتالهین، ج ۵، ص۴۷۲.</ref> گفتنی است [[حفظ]] موجودات [[جهان]] به وساطت [[انسان کامل]] انجام می‌گیرد؛ زیرا اوست که به [[وصف]] [[خلیفه الهی]]، عهده‌دار امر حفظ [[مخلوقات]] است و نقش وی در عالم بسان [[نگین انگشتری]] است که [[پادشاه]] با آن، [[خزائن]] خود را [[مُهر]] و از این راه آنها را حفظ می‌کند.<ref> شرح فصوص الحکم، ص۳۵۸ ـ ۳۵۹.</ref>.<ref>[[سید رضا اسحاق‌نیا تربتی|اسحاق‌نیا تربتی، سید رضا]]، [[حفیظ - اسحاق‌نیا تربتی (مقاله)|مقاله «حفیظ»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱، ص ۱۳۹ - ۱۴۰</ref>
افزون بر دلالت [[آیات قرآن]] بر حفظ همه موجودات از سوی خدا، [[برهان عقلی]] نیز بر این مطلب آورده شده است: موجود ممکن، همان‌گونه که در حدوث خود محتاج به علت است، در بقاء نیز به علت نیاز دارد <ref>شرح اسماء الله الحسنی، ص۲۵۸.</ref> و علت مبقی، همان علت [[محدث]] است که خداست و نسبت او به [[مخلوقات]] مانند نسبت پسر به [[پدر]]، بناء به بنّا و [[گرما]] به [[آتش]] نیست که پس از پدر و بنّا و آتش، پسر و بناء و گرما [[پایدار]] می‌مانند، چون امور یاد شده علل [[حقیقی]] نیستند و بر اساس [[براهین فلسفی]]، [[جسم]] یا جزئی از آن، نمی‌تواند علت جسم دیگری یا علت جزئی از اجزای آن شود و علت اجسام بایستی موجود غیر مادی باشد و در مورد بنّا و بناء باید چنین گفت: حرکت و سکون دست بنّا علت حرکت و سکون [[مصالح]] ساختمان و آن به [[اجتماع]] مواد و مصالح ختم و اجتماع، علت ایجاد شکل خاصی می‌گردد و علت ماندگاری آن شکل، اقتضای [[طبیعت]] آجر و دیگر موادّ است. درباره [[آتش]] و [[گرما]] نیز باید گفت که آتش سرما را که مانع گرم شدن چیزی است، از میان می‌برد و علت طبیعت آجر و دیگر طبایع نیز گرما خدای [[حافظ]] و [[قابض]] است که با [[قدرت]] خویش [[آسمان‌ها]] و [[زمین]] را برپا نگه داشته است {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يُمْسِكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ أَنْ تَزُولَا وَلَئِنْ زَالَتَا إِنْ أَمْسَكَهُمَا مِنْ أَحَدٍ مِنْ بَعْدِهِ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا}}<ref>«خداوند، آسمان‌ها و زمین را از اینکه از جای بروند باز می‌دارد و اگر از جای بروند پس از وی هیچ کس آنها را نگاه نخواهد داشت؛ به راستی او بردباری آمرزنده است» سوره فاطر، آیه ۴۱.</ref>.<ref>تفسیر صدرالمتالهین، ج ۵، ص۴۷۲.</ref> گفتنی است [[حفظ]] موجودات [[جهان]] به وساطت [[انسان کامل]] انجام می‌گیرد؛ زیرا اوست که به وصف [[خلیفه الهی]]، عهده‌دار امر حفظ [[مخلوقات]] است و نقش وی در عالم بسان [[نگین انگشتری]] است که [[پادشاه]] با آن، [[خزائن]] خود را [[مُهر]] و از این راه آنها را حفظ می‌کند.<ref> شرح فصوص الحکم، ص۳۵۸ ـ ۳۵۹.</ref>.<ref>[[سید رضا اسحاق‌نیا تربتی|اسحاق‌نیا تربتی، سید رضا]]، [[حفیظ - اسحاق‌نیا تربتی (مقاله)|مقاله «حفیظ»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱، ص ۱۳۹ - ۱۴۰</ref>


=== حفظ [[قرآن کریم]] ===
=== حفظ [[قرآن کریم]] ===
۲۱۷٬۴۹۱

ویرایش