جفر در کلام اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

# جفر حاوی {{متن حدیث|عِلْمُ الأَوَّلِینَ‏ وَ الاخِرِین‏}} است: [[امام صادق]] {{ع}} برای ابوحمزۀ ثمالی جریان مفصل [[الواح حضرت موسی]] {{ع}} بعد از رحلتش و نحوه رسیدن آن به دست [[مبارک]] پیامبر اکرم {{صل}} و کیفیت فراگیری امیرالمؤمنین {{ع}} را بیان داشته و در پایان می‌فرماید: "[[رسول خدا]] {{صل}} به امیرالمؤمنین {{ع}} [[امر]] فرمود که [[الواح]] را استنساخ نماید و ایشان آنها را در پوست گوسفندی نوشت و آن جفر است و در آن است [[علم]] اولین و آخرین و آن نزد ماست و..." <ref>{{متن حدیث|فَأَمَرَهُ رَسُولُ اللَّهِ صأَنْ یَنْسَخَهَا فَنَسَخَهَا فِی جِلْدِ شَاةٍ وَ هُوَ الْجَفْرُ وَ فِیهِ عِلْمُ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ وَ هُوَ عِنْدَنَا وَ الْأَلْوَاحُ وَ عَصَا مُوسَی عِنْدَنَا وَ نَحْنُ وَرِثْنَا النَّبِیَّ ص}}؛ صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، ص۱۹۴.</ref>.<ref>ر. ک: [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰؛ [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد]]، ص۶۲ ـ ۶۶.</ref>  

# [[علم]] حوادث گذشته و [[آینده]] تا [[روز قیامت]] در [[جفر]] است: {{متن حدیث|عِلْمِ‏ الْمَنَایَا وَ الْبَلَایَا وَ الرَّزَایَا وَ عِلْمِ‏ مَا کَانَ‏ وَ مَا یَکُونُ‏ إِلَی‏ یَوْمِ‏ الْقِیَامَة‏}}<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین، ج ۲، ص۳۵۳.</ref>.<ref>ر. ک: [[علی نمازی شاهرودی|نمازی شاهرودی، علی]]، [[علم غیب ۲ (کتاب)|علم غیب]]، ص۱۱۰.</ref> در روایتی [[سدیر]] صیرفی می‌‌گوید: من و [[مفضل بن عمر]] و [[داوود بن کثیر رقی]] و [[ابوبصیر]] و [[ابان بن تغلب]] بر مولایمان [[امام صادق]] {{ع}} وارد شدیم... سپس فرمودند: "وای بر شما، من امروز صبح در کتاب جفر نگریستم و آن [[کتابی]] است مشتمل بر [[علم منایا و بلایا]] و رزایا و علم آنچه در گذشته بوده و آنچه در آینده تا روز قیامت به وقوع خواهد پیوست، که [[خداوند]] مخصوص گردانیده به آن [[محمد]] {{صل}} و [[ائمه]] {{ع}} بعد از وی را..."<ref>{{متن حدیث|وَیْکَمُ إِنِّی نَظَرْتُ صَبِیحَةَ هَذَا الْیَوْمِ فِی کِتَابِ الْجَفْرِ الْمُشْتَمِلِ عَلَی عِلْم الْبَلَایَا وَ الْمَنَایَا وَ عِلْمِ مَا کَانَ وَ مَا یَکُونُ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ الَّذِی خَصَّ اللَّهُ تَقَدَّسَ اسْمُهُ بِهِ مُحَمَّداً وَ الْأَئِمَّةَ مِنْ بَعْدِهِ ع‏}}؛ ‏طوسی، محمد بن حسن، الغیبة للحجة، ص۱۶۷.</ref>.<ref>ر. ک: [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰؛ [[سید ابراهیم افتخاری|افتخاری، سید ابراهیم]]، [[بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد (پایان‌نامه)|بررسی مقایسه‌ای شئون امامت در مکتب قم و بغداد]]، ص۶۲ ـ ۶۶؛ [[سید محمد فائز باقری|فائز باقری، سید محمد]]، [[بررسی علم اولیای الهی (پایان‌نامه)|بررسی علم اولیای الهی]]، ص۱۱۶ ـ ۱۲۹.</ref>

# برخی از [[روایات]] هم [[جفر]] را شامل {{متن حدیث|عِلْمُ النَّبِیِّینَ وَ الْوَصِیِّینَ وَ عِلْمُ الْعُلَمَاءِ الَّذِینَ مَضَوْا مِنْ بَنِی إِسْرَائِیلَ}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص۲۳۹.</ref> دانسته‌اند. [[ابوبصیر]] می‌‌گوید بر [[امام صادق]] {{ع}} وارد شده و عرض کردم: فدایت شوم سؤالی دارم، آیا کسی در اینجا هست که سخنم را بشنود؟ امام صادق {{ع}} پرده بین خود و اتاق دیگر را بالا زده و درون آن را نگریسته و فرمودند: ای [[ابو محمد]] از آنچه در نظر داری [[سؤال]] نما. عرض کردم: فدایت شوم، شیعیانت [[حدیثی]] [[نقل]] می‌نمایند که [[رسول خدا]] {{صل}} به [[علی]] {{ع}} بابی [[تعلیم]] نمود که از آن، [[هزار باب]] گشوده می‌شود؟ امام صادق {{ع}} فرمود: ای ابو محمد، [[پیامبر]] {{صل}} به علی {{ع}} هزار باب آموخت که از هر بابش هزار باب گشوده می‌شود... سپس مدتی [[سکوت]] نموده و بعد فرمود: همانا جفر نزد ماست و آنان چه می‌دانند که جفر چیست. پرسیدم: جفر چیست؟ فرمود: ظرفی از پوست‌های دباغی شده است که در آن [[علم]] [[انبیاء]] و [[اوصیاء]] و علم علمای گذشته [[بنی‌ اسرائیل]] وجود دارد"<ref>{{متن حدیث|عَنْ أَبِی بَصِیرٍ قَالَ: دَخَلْتُ عَلَی أَبِی عَبْدِ اللَّهِ {{ع}}فَقُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنِّی أَسْأَلُکَ عَنْ مَسْأَلَةٍ هَاهُنَا أَحَدٌ یَسْمَعُ کَلَامِی قَالَ فَرَفَعَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ {{ع}}سِتْراً بَیْنَهُ وَ بَیْنَ بَیْتٍ آخَرَ فَاطَّلَعَ فِیهِ ثُمَّ قَالَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ سَلْ عَمَّا بَدَا لَکَ قَالَ قُلْتُ جُعِلْتُ فِدَاکَ إِنَّ شِیعَتَکَ یَتَحَدَّثُونَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صعَلَّمَ عَلِیّاً {{ع}}بَاباً یُفْتَحُ لَهُ مِنْهُ أَلْفُ بَابٍ قَالَ فَقَالَ یَا أَبَا مُحَمَّدٍ عَلَّمَ رَسُولُ اللَّهِ صعَلِیّاً {{ع}}أَلْفَ بَابٍ یُفْتَحُ مِنْ کُلِّ بَابٍ أَلْفُ بَابٍ قَالَ قُلْتُ هَذَا وَ اللَّهِ الْعِلْمُ قَالَ فَنَکَتَ سَاعَةً فِی الْأَرْض... َ وَ إِنَّ عِنْدَنَا الْجَفْرَ وَ مَا یُدْرِیهِمْ مَا الْجَفْرُ قَالَ قُلْتُ وَ مَا الْجَفْرُ قَالَ وِعَاءٌ مِنْ أَدَمٍ فِیهِ عِلْمُ النَّبِیِّینَ وَ الْوَصِیِّینَ وَ عِلْمُ الْعُلَمَاءِ الَّذِینَ مَضَوْا مِنْ بَنِی إِسْرَائِیل‏}}؛ ‏کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۲۳۹.</ref>.<ref>ر. ک: [[محمد حسین مظفر|مظفر، محمد حسین]]، [[پژوهشی در باب علم امام (کتاب)|پژوهشی در باب علم امام]]، ص۷۹ ـ ۸۲؛ [[سید حبیب بخارایی‌زاده|بخارایی‌زاده، سید حبیب]]، [[علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت (پایان‌نامه)|علم غیب امامان از نگاه عقل کتاب و سنت]]، ص۱۶۳ ـ ۱۷۰؛ [[محمد زمان رستمی|رستمی، محمد زمان]]، [[طاهره آل‌بویه| آل‌بویه، طاهره]]، [[علم امام (کتاب)|علم امام]]؛ [[گل‌افشان پارسانسب|پارسانسب، گل‌افشان]]، [[پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا (پایان‌نامه)|پژوهشی در مقام علمی و مقام تحدیث حضرت فاطمه زهرا]]، ص۳۸.</ref>