عدالت اقتصادی در معارف و سیره علوی: تفاوت میان نسخه‌ها

==== [[توزیع ثروت]] و درآمد ====

{{متن حدیث|مَا أَصْبَحَ بِالْكُوفَةِ أَحَدٌ إِلَّا نَاعِماً إِنَّ أَدْنَاهُمْ مَنْزِلَةً لَيَأْكُلُ الْبُرَّ وَ يَجْلِسُ فِي الظِّلِّ وَ يَشْرَبُ مِنْ مَاءِ الْفُرَاتِ}}<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۴۰ ص۳۲۷.</ref>؛ «همه [[مردم کوفه]] برخوردارند و در [[آسایش]] به سر می‌برند؛ به طوری که همه از [[خوراک]] مناسب (نان گندم)، [[مسکن]] و سرپناه کافی و آب سالم استفاده می‌کنند».

از [[کلام]] وی می‌توان استفاده کرد که [[زندگی اجتماعی]] [[انسان‌ها]] بدون [[حاکم]] - هر چند [[مسلمان]] نباشد- به سر [[منزل]] مقصود نمی‌رسد؛ ولی [[دولت]] [[عادل]] یا دولت کافر غیر عادل - برای [[حفظ]] [[مقام]] و [[منزلت]] خود - به حل و فصل [[امور اجتماعی]] و عام المنفعه می‌پردازد و از [[هرج و مرج]] جلوگیری می‌کند تا از تضییع [[حقوق]] افراد [[پیش‌گیری]] شود.

{{متن حدیث|... [فَرَضَ اللَّهُ] ِ الْإِمَامَةَ نِظَاماً لِلْأُمَّةِ وَ الطَّاعَةَ تَعْظِيماً لِلْإِمَامَةِ}}<ref>نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، حکمت ۲۵۲، ص۴۰۲.</ref>؛ «خداوند، امامت را لازم شمرد تا [[نظام]] [[امت]] [[پایدار]] باشد، و [[فرمانبرداری]] را تا امام [در دیده‌ها] بزرگ نماید».

آن‌گاه جایگاه خود را در کل [[نظام اسلامی]] این‌گونه معرفی می‌کند:

'''دوم. حق معاش''': [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید:

{{متن حدیث|ان الله فرض علی الأغنیاء فی أموالهم بقدر ما یکفی فقراءهم فإن جاعوا و عروا و جهدوا فی منع الأغنیاء فحق علی الله أن یحاسبهم یوم القیامة و یعذبهم علیه}}<ref>ری‌شهری، محمد، موسوعة الامام علی بن ابی طالب {{ع}}، ج۴، ص۲۰۳، به نقل از: متقی هندی، کنز العمال، ج۶، ص۵۲۸.</ref>؛ «[[خداوند]] بر ثروتمندان [[واجب]] کرده است تا از اموالشان به اندازه کفایت فقیران هزینه کنند؛ بنابراین، اگر فقیران گرسنه ماندند یا [[پوشاک]] نداشتند، به سبب منع ثروتمندان است و خداوند از آنها حساب می‌کشد و مجازاتشان می‌کند».

این نکته از دو [[آیه]] {{متن قرآن|إِنَّ لَكَ أَلَّا تَجُوعَ فِيهَا وَلَا تَعْرَى * وَأَنَّكَ لَا تَظْمَأُ فِيهَا وَلَا تَضْحَى}}<ref>«بی‌گمان برای تو (مقرّر) است که در آنجا گرسنه نشوی و برهنه نمانی * و اینکه در آنجا تشنه نشوی و آفتاب‌زده نگردی» سوره طه، آیه ۱۱۸-۱۱۹.</ref> نیز استفاده شده است. [[علامه طباطبایی]] در [[تفسیر]] این آیه نوشته است: [[تیره‌بختی]] [[حضرت آدم]] که [[خداوند]] او را بدان [[تهدید]] کرد و فرمود: اگر از [[بهشت]] رانده شوی [[تیره‌بخت]] می‌شوی، همان [[زحمت]] در [[دنیا]] جهت تهیه [[لباس]]، [[مسکن]]، [[غذا]] و آب است؛ زیرا تا در بهشت سکونت داشتند به هیچ یک از موارد مذکور نیاز نداشتند<ref>طباطبایی، سید محمد حسن، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۴، ص۲۲۰.</ref>. بنابراین، [[تکافل اجتماعی]] وظیفه‌ای است که همگان حتی [[دولت اسلامی]] را موظف می‌سازد تا [[فقر]] را از صحنه [[زندگی]] افراد جامعه بزدایند؛ به همین جهت، [[رهبران دینی]] استفاده از [[زکات]] را برای رفع نیازهای عادی و متعارف [[مردم]] اجازه داده‌اند.