احمد بن حسن قطان: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان مدخل  =  

[[احمد بن الحسن القطان]]<ref>ر.ک: رجال الطوسی، ص۴۱۱، ش۵۹۵۷؛ منتهی المقال، ج۱، ص۲۴۷، ش۱۳۲؛ طرائف المقال، ج۱، ص۱۵۵، ش۷۶۶؛ تنقیح المقال، ج۶، ص۸، ش۹۰۳؛ اعیان الشیعة، ج۳، ص۹۵، ش۳۳۰؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۲۸۷، ش۸۴۵؛ معجم رجال الحدیث، ج۲، ص۹۳، ش۵۱۱؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۴۳۰، ش۳۳۶.</ref> در سند چهار [[روایت]] [[تفسیر کنز الدقائق]]<ref>ر.ک: تفسیر کنز الدقائق، ج۵، ص۷۹، ص۲۷۳؛ ج۱۱، ص۱۵۸؛ ص۱۷۱، ج۱۳، ص۲۹۸.</ref>، به نقل از کتب [[علل الشرائع]]، [[عیون أخبار الرضا]] {{ع}}، [[خصال]] و [[توحید]] [[شیخ صدوق]] نقل شده است.

نام راوی در [[کتب رجالی]] قدما ذکر نشده است و در [[اسناد روایات]] [[کتب اربعه]] نیز قرار نگرفته است، ولی [[شیخ صدوق]] [[روایات]] بسیار فراوانی از وی با همین عنوان و با عنوان {{عربی|"احمد بن الحسن القطان المعروف بأبي علي بن عبدربه (عبدويه) العدل"}}<ref>الأمالی (صدوق)، ص۵۶۶، ح۵.</ref> نقل کرده است.

از [[تاریخ]] ولادت و [[وفات]] راوی گزارشی نرسیده است، ولی از بعضی اسناد استفاده می‌شود که وی در سال ۳۰۲ ق<ref>{{متن حدیث|حَدَّثَنَا أَبُو عَلِيٍّ أَحْمَدُ بْنُ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ عَبْدِ رَبِّهِ قَالَ حَدَّثَنَا أَبُو زَيْدٍ مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى بْنِ خَلَفِ بْنِ يَزِيدَ الْمَرْوَزِيُّ بِالرَّيِّ فِي شَهْرِ رَبِيعٍ الْأَوَّلِ سَنَةَ اثْنَتَيْنِ وَ ثَلَاثِمِائَةٍ قَالَ:...}}؛ کمال الدین، ص۲۷۰، ح۱۶.</ref> زنده بوده است و از جمله شاگردانش، شیخ صدوق است که روایات فراوانی از ایشان نقل کرده است<ref>ر.ک: الموسوعة الرجالیة، ج۷، ص۹۴۶.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص۱۸۰ ـ ۱۸۲.</ref>

== [[مذهب]] و [[گرایش]] [[فکری]] راوی ==

در جایی به مذهب و گرایش فکری راوی تصریح نشده است، ولی بعضی مانند [[سید صدرالدین]] صاحب الوافیة<ref>تنقیح المقال، ج۶، ص۱۳، ش۹۰۳.</ref>، [[آیة الله خویی]]<ref>{{عربی|و کلمة العدل، و کلمة الحافظ، و المقری و نحوها من الألقاب... و لا یبعد فی أن یکون الرجل من العامة}}؛ معجم [[رجال]] الحدیث، ج۲، ص۹۳، ش۵۱۱. و در ترجمه أشنانی نوشته است: {{عربی|الأشنانی الدارمی الفقیه العدل:... لا یبعد أن الرجل من العامة و أن کلمة العدل من ألقابه، وهذه کلمة تطلق علی الکتاب فی القضاء و الحکومات، فیقال: کاتب العدل}}؛ همان، ج۶، ص۲۱۰، ش۳۳۰۲.</ref> و [[علامه شوشتری]]<ref>{{عربی|لاریب فی عامیته... و مما یوضح عامیة الرجل أنه قال فی الإکمال - فی رد إنکار الزیدیة النص علی الإثنی عشر -: نقل مخالفونا من أصحاب الحدیث نقلاً مستفیضاً من حدیث عبدالله بن مسعود ما حدثنا به أحمد بن الحسن القطان المعروف بأبی علی بن عبد ربه و هو شیخ کبیر لأصحاب الحدیث}}؛ (کمال الدین، ج۱، ص۶۷)؛ {{عربی|فإنه کالصریح فی عامیته}}؛ قاموس الرجال، ج۱، ص۴۳۱ - ۴۳۲، ش۳۳۶.</ref> به عامی بودن وی نظر دادند و به امور ذیل [[استدلال]] کردند:

 

=== بررسی ===

# عبارت شیخ صدوق در کمال الدین {{عربی|"وقد نقل مخالفونا من أصحاب الحدیث"}} بر عامی بودن [[احمد بن الحسن القطان]] [[صراحت]] دارد؛ زیرا تمام [[راویان حدیث]] {{عربی|إثنی عشر خلیفة}} که شیخ صدوق نقل کرده، عامی هستند و شرح حال آنها در کتب رجالی [[اهل سنت]] ذکر شده است که عبارت‌اند از:

گرچه نام [[احمد بن الحسن القطان]] در [[کتب رجالی]] و غیر رجالی [[اهل سنت]] ذکر نشده است، اینکه همه [[راویان حدیث]] عامی هستند و [[شیخ صدوق]] هم با تعبیر {{عربی|"نقل مخالفونا من أصحاب الحدیث"}} آن را در رد [[انکار]] [[زیدیه]] نقل کرده است، می‌تواند قرینه‌ای [[قوی]] بر عامی بودن وی نیز باشد.

و اما ترحّم و ترضّی شیخ صدوق که بعضی آن را مؤید امامی بودن [[راوی]] دانستند، به جهت آنکه بعید است شیخ صدوق عبارت «رضی الله عنه» را درباره راوی عامی به کار ببرد، شاید به لحاظ [[صداقت]] و [[امانت‌داری]] احمد بن الحسن القطان باشد که [[روایت]] «إثنی عشر خلیفة» را که در آن اسامی [[دوازده امام]] [[معصوم]] [[شیعه]] آمده است، روایت کرده است<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۱۸۴-۱۸۶.</ref>.