بسیج: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۳٬۴۳۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۷ اکتبر ۲۰۲۲
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۲۲: خط ۲۲:


[[فرهنگ]] [[بسیجی]] با ویژگی‌هایی مانند گذشت از خود در راه [[دین]] و [[وطن]]، [[بی‌اعتنایی]] به مظاهر [[دنیوی]]، [[تقویت روحیه]] ملی شناخته می‌شود<ref>اردستانی، حسین، برخی ارزش‌ها و ثمرات جنگ تحمیلی.</ref>؛ [[فرهنگی]] که در دوران [[دفاع مقدس]] عمق بیشتری یافت و به پشتوانه‌ای برای انقلاب تبدیل گردید<ref>همان.</ref>. در این فرهنگ، [[عقل و دین]] بر هم منطبق می‌گردند؛ زیرا هر دو بنیان [[واحدی]] به نام [[فطرت]] دارند<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، جمشیدی، محمد حسین، آرمان بسیج و بسیج آرمانی از منظر امام خمینی، ج۱،‌ص ۳۰۵- ۳۰۶.</ref>. در فرهنگ بسیجی بالاترین [[ارزش‌های انسانی]] [[رشد]] و [[تکامل]] می‌یابد و بستر حرکت عمومی [[جامعه]]، آرمان‌گرا، [[ظلم‌ستیز]] و متأثر از ارزش‌های انسانی واجد عناصر [[معنوی]] است<ref>حبی، محمدباقر، شاخص‌های فرهنگ و تفکر بسیجی، ص۱۵.</ref>. امام خمینی اساس فرهنگ بسیج را بر [[فداکاری]] مردم در راه [[اسلام]] و کشور [[استوار]] می‌دانست<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۹، ص۲۲۱.</ref> و [[معتقد]] بود در فرهنگ بسیجی ویژگی [[ایثار]] و [[اخلاص]]، فداکاری، [[شهادت‌طلبی]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۶، ص۱۹۸ و ج۲۱، ص۱۹۴.</ref> و [[خودسازی]] و [[تزکیه]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۶، ص۷۶.</ref> چشمگیر است و در صورت [[حاکمیت]] این [[فرهنگ]]، هیچ آفتی ساقه تناور [[انقلاب اسلامی]] را [[تهدید]] نخواهد کرد و اگر در کشوری نوای دلنشین [[بسیجی]]، طنین‌انداز شد، [[چشم]] [[طمع]] [[دشمنان]] از آن دور خواهد بود<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۲۱، ص۱۹۴- ۱۹۵.</ref>. ایشان با وصف [[بسیج]] به کلمات بلندی چون: [[شجره طیبه]]، [[مدرسه]] [[عشق]]، [[میقات]] پابرهنگان، [[معراج]] [[اندیشه]] [[پاک]] [[اسلامی]] و [[لشکر]] [[مخلص]] [[خدا]]، همواره به [[خلوص]] و صفای [[بسیجیان]] [[غبطه]] می‌خورد و از خدا می‌خواست تا با بسیجیان [[محشور]] شود و به بسیجی بودن خود، [[افتخار]] می‌کرد<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۲۱، ص۱۹۴.</ref>.<ref>[[امید حسین‌خانی|حسین‌خانی، امید]]، [[بسیج عمومی (مقاله)| مقاله «بسیج عمومی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۶۲۷.</ref>
[[فرهنگ]] [[بسیجی]] با ویژگی‌هایی مانند گذشت از خود در راه [[دین]] و [[وطن]]، [[بی‌اعتنایی]] به مظاهر [[دنیوی]]، [[تقویت روحیه]] ملی شناخته می‌شود<ref>اردستانی، حسین، برخی ارزش‌ها و ثمرات جنگ تحمیلی.</ref>؛ [[فرهنگی]] که در دوران [[دفاع مقدس]] عمق بیشتری یافت و به پشتوانه‌ای برای انقلاب تبدیل گردید<ref>همان.</ref>. در این فرهنگ، [[عقل و دین]] بر هم منطبق می‌گردند؛ زیرا هر دو بنیان [[واحدی]] به نام [[فطرت]] دارند<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، جمشیدی، محمد حسین، آرمان بسیج و بسیج آرمانی از منظر امام خمینی، ج۱،‌ص ۳۰۵- ۳۰۶.</ref>. در فرهنگ بسیجی بالاترین [[ارزش‌های انسانی]] [[رشد]] و [[تکامل]] می‌یابد و بستر حرکت عمومی [[جامعه]]، آرمان‌گرا، [[ظلم‌ستیز]] و متأثر از ارزش‌های انسانی واجد عناصر [[معنوی]] است<ref>حبی، محمدباقر، شاخص‌های فرهنگ و تفکر بسیجی، ص۱۵.</ref>. امام خمینی اساس فرهنگ بسیج را بر [[فداکاری]] مردم در راه [[اسلام]] و کشور [[استوار]] می‌دانست<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۹، ص۲۲۱.</ref> و [[معتقد]] بود در فرهنگ بسیجی ویژگی [[ایثار]] و [[اخلاص]]، فداکاری، [[شهادت‌طلبی]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۶، ص۱۹۸ و ج۲۱، ص۱۹۴.</ref> و [[خودسازی]] و [[تزکیه]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۶، ص۷۶.</ref> چشمگیر است و در صورت [[حاکمیت]] این [[فرهنگ]]، هیچ آفتی ساقه تناور [[انقلاب اسلامی]] را [[تهدید]] نخواهد کرد و اگر در کشوری نوای دلنشین [[بسیجی]]، طنین‌انداز شد، [[چشم]] [[طمع]] [[دشمنان]] از آن دور خواهد بود<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۲۱، ص۱۹۴- ۱۹۵.</ref>. ایشان با وصف [[بسیج]] به کلمات بلندی چون: [[شجره طیبه]]، [[مدرسه]] [[عشق]]، [[میقات]] پابرهنگان، [[معراج]] [[اندیشه]] [[پاک]] [[اسلامی]] و [[لشکر]] [[مخلص]] [[خدا]]، همواره به [[خلوص]] و صفای [[بسیجیان]] [[غبطه]] می‌خورد و از خدا می‌خواست تا با بسیجیان [[محشور]] شود و به بسیجی بودن خود، [[افتخار]] می‌کرد<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۲۱، ص۱۹۴.</ref>.<ref>[[امید حسین‌خانی|حسین‌خانی، امید]]، [[بسیج عمومی (مقاله)| مقاله «بسیج عمومی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۶۲۷.</ref>
==نقش [[بسیج عمومی]]==
[[امام خمینی]] با [[درک]] شرایط زمانی و ضرورت‌های [[جامعه]] توانست با ایجاد بسیج [[فکری]] و عملی [[مردم]] در سه مقطع [[نهضت اسلامی]]، [[حفظ]] [[انقلاب]] و [[جنگ]] تحمیلی با [[مشکلات]] و بحران‌های پیش روی جامعه مقابله کند:
١. '''نهضت اسلامی''': یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های انقلاب اسلامی [[توانایی]] بسیج توده‌ها و [[همبستگی]] میان [[رهبران]] و مردم است<ref>گل محمدی، احمد، زمینه‌های بسیج مردمی در انقلاب ایران، ص۱۰۴.</ref>. امام خمینی که از آغاز [[نهضت]]، [[ضرورت]] حضور مردم را که یکی از مهم‌ترین ارکان [[مبارزه با طاغوت]] است [[حس]] کرده بود، [[آحاد]] مردم را برای این [[رویارویی]]، آماده و [[دعوت]] می‌کرد<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۳، ص۳۷۹.</ref>. ایشان [[آگاهی]] رسانی به مردم و همچنین [[سازماندهی]] توده‌ها را باعث جلوگیری از [[اغفال]] آنان به دست دشمنان نهضت می‌دانست<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱، ص۱۳۴ – ۱۳۵.</ref> و [[همراهی]] مردم با [[علما]] در جریان اعتراض‌ها را موجب تقویت [[اسلام]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱، ص۱۸۰.</ref> و حفظ [[احکام]] [[قرآن]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۲، ص۴۸۵.</ref> بیان می‌کرد. این در حالی بود که برخی از گروه‌های مخالف [[رژیم پهلوی]] با تشکیل [[حزب]] و گروه و انجام عملیات مسلحانه در پی [[مبارزه]] با [[رژیم]] بودند<ref>مدنی، سید جلال الدین، تاریخ سیاسی معاصر ایران، ج۱، ص۱۰۵.</ref>؛ ولی [[امام خمینی]] بارها تأکید کرده بود با گروهی و حزبی کردن [[قیام]] و مشی مسلحانه مخالف است و بیشتر بر [[سازماندهی]] و قیام مردمی علیه رژیم تأکید دارد<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۳، ص۵۱۴ و ج۴، ص۳، ۲۵۰، ۲۹۴.</ref> و در پاسخ به برخی از اعضای [[سازمان]] مجاهدین [[خلق]] در [[دعوت]] به [[قیام مسلحانه]]؛ آنان را از این کار [[نهی]] کرد و آن را باعث از دست رفتن نیروی مبارزه دانست<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۸، ص۱۴۴ – ۱۴۵.</ref>. ایشان در بحرانی‌ترین شرایط [[انقلاب اسلامی]] نیز دستور [[جهاد مسلحانه]] صادر نکرد<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۵، ص۲۹۵.</ref> و تا [[سقوط]] [[حکومت]] پهلوی بر همین [[باور]] باقی ماند و در آستانه [[پیروزی انقلاب]] نیز [[پیوستگی]] و [[مقاومت]] [[مردم]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۴، ص۳۸۱.</ref> و [[حمایت]] آنان از [[نهضت]] را ضرورتی برای [[شکست]] [[رژیم پهلوی]] می‌دانست<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۴، ص۳۵- ۳۶.</ref> و [[همبستگی]] و پیوستگی مردم از اقشار و طبقات مختلف [[روحانی]]، دانشگاهی، بازاری و دانشجو را موجب رسیدن به [[آرمان‌ها]] و [[اهداف]] انقلاب اسلامی می‌شمرد<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۳، ص۳۱۴- ۳۱۵.</ref>؛ چنان که ایشان با کمک گرفتن از نهاد [[روحانیت]]، از آنان نیز می‌خواست تا به سازماندهی و [[بسیج]] مردمی بپردازند<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج ۳، ص۳۹۴ و ص۴۳۶-۴۳۷.</ref>.
۲. '''[[حفظ]] انقلاب اسلامی''': [[نظام سیاسی]] برآمده از انقلاب اسلامی، ساختار نوپایی بود که در آغاز با ابعاد گسترده‌ای از [[هرج و مرج]] [[اقتصادی]] و [[سیاسی]] رو به رو شد و برای حفظ دستاوردهای آن [[ضرورت]] تشکیل سازمانی برای سامان دادن به توده‌های مردم لازم می‌نمود<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، جمشیدی، محمد حسین، آرمان بسیج و بسیج آرمانی از منظر امام خمینی، ج۱، ص۲۹۷.</ref>؛ بنابراین [[امام خمینی]] در آذر ۱۳۵۸، در سخنانی، بر [[آموزش]] همگانی [[فنون]] [[جنگی]] و تشکیل [[ارتش]] بیست میلیونی تأکید کرد و در صورت تشکیل چنین ارتشی، [[کشور]] را از آسیب در [[امان]] دانست<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۱، ص۱۲۱ – ۱۲۲.</ref>.
[[فرمان]] [[امام خمینی]] موجب تشکیل واحد [[بسیج]] در [[سپاه]] [[پاسداران]] و پس از آن، تأسیس [[سازمان]] بسیج ملی که بعدها به بسیج [[مستضعفین]] [[تغییر]] نام داد، شد. ایشان بسیج مردمی در جهت [[حمایت]] از [[انقلاب]] را نه در یک نهاد [[حکومتی]] که بسیار فراتر از آن جستجو می‌کرد و این مهم را در [[همبستگی]] [[مردم]] و [[پشتیبانی]] آنان از انقلاب، در تمامی مناطق کشور می‌دید<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۶، ص۳۶۱ و ج۱۲، ص۲۳۹- ۲۴۰.</ref> و ادامه [[نهضت اسلامی]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۲، ص۳۱۳ و ج۱۵، ص۱۳۶، ۳۵۳.</ref> و ساختن، [[آبادانی]] و اداره کشور پس از [[پیروزی انقلاب]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۶، ص۱۷۴ و ج۷، ص۵۲۰،۵۲۱.</ref> را در گرو [[اتحاد]] و بسیج تمامی اقشار مردم می‌دانست؛ بر همین اساس این خواست ایشان در حوزه [[کشاورزی]] و عمرانی در قالب [[جهاد]] [[سازندگی]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۸، ص۱۷۹- ۱۸۰.</ref>، در حوزه [[امنیتی]] در قالب کمیته [[انقلاب اسلامی]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۶، ص۱۲۸- ۱۲۹.</ref> و در کمک‌رسانی به [[مستضعفان]] در قالب کمیته [[امداد]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۶، ص۳۶۷.</ref> و افتتاح حساب ۱۰۰ [[امام]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۶، ص۵۱۸.</ref> تجلی یافت. همچنین به منظور ریشه‌کن کردن [[بی‌سوادی]]، [[نهضت]] سوادآموزی در هفتم دی ۱۳۵۸ به فرمان امام خمینی تشکیل شد<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۱، ص۴۴۶- ۴۴۷.</ref>. نمود دیگر مشارکت بسیج مردمی به [[همت]] امام خمینی در تحولات پس از پیروزی انقلاب را می‌توان در حمایت از [[دولت]] موقت<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۶، ص۶۹.</ref>، مقابله و [[نفرت]] عمومی از عملکرد عناصر تجزیه [[طلب]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۸، ص۱۳۷- ۱۳۸ و ج۱۰، ص۲۹۶- ۲۹۷.</ref> و گروه‌های [[سیاسی]] معاند<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۸، ص۱۳۸.</ref> و نیز [[حمایت از انقلاب اسلامی]]<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۴، ص۷۷- ۷۸.</ref> دید که عموماً با مشارکت [[مردم]] در راهپیمایی‌های سراسری [[حمایت]] خود را از مواضع [[امام خمینی]] و [[انقلاب]] ابراز کردند<ref>محمدی، منوچهر، تحلیلی بر انقلاب اسلامی، ص۱۰۰.</ref>.
[[اعتقاد]] امام خمینی به [[بسیج]] مردم و [[افکار عمومی]] منحصر به داخل [[کشور]] نبود و ایشان برای رسیدن به آرمان‌های [[اسلام ناب محمدی]] از تمامی [[مسلمانان]] [[جهان]] می‌خواست علیه [[نظام استعماری]] و [[استبدادی]] در [[جوامع]] خود به پا خیزند و همچون [[امت واحد]] در مقابل [[ظلم]] و [[تجاوز]] بایستند<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۶، ص۵۰۳؛ ج۸، ص۳۵۸ و ج۱۰، ص۳۳۹- ۳۴۰.</ref>. در این راستا می‌توان به اعلام [[روز]] [[قدس]] اشاره کرد که همواره نمادی از [[همبستگی]] [[امت اسلامی]] و «[[بسیج عمومی]] [[اسلامی]]» ذیل [[آرمان]] [[آزادی]] قدس و [[مبارزه]] با [[اسرائیل]] بوده است<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۹، ص۲۶۷ و۲۸۰.</ref>. امام خمینی در عرصه‌ای گسترده‌تر حضور تمامی ملت‌های [[محروم]] جهان را حول خواسته‌های [[مشروع]] و احقاق [[حقوق انسانی]] خویش خواستار بود و با بیان طرح تشکیل [[حزب]] [[مستضعفان]] جهان سعی کرد تا از این منظر ملت‌های محروم جهان، راهی برای بسیج عمومی و احقاق [[حقوق اساسی]] خود بیابند<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۹، ص۲۸۰-۲۸۱ و ج۱۲، ص۱۶۰.</ref>.
٣. '''[[جنگ]] تحمیلی''': پس از [[پیروزی انقلاب اسلامی]] با موافقت [[غرب]] و [[شرق]] با [[رژیم]] [[عراق]] برای [[حمله]] به [[خاک]] [[ایران]] و [[ضرورت]] [[دفاع از مرز]] و بوم و انقلاب نوپای اسلامی باعث شد که امام خمینی بار دیگر با بسیج مردم زمینه مقابله با [[تجاوزگران]] را فراهم کند<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۳، ص۲۷۲.</ref>. با وجود اینکه ایشان [[دفاع]] از کشور را [[وظیفه]] [[ارتش]] و [[سپاه]] [[پاسداران]] می‌دانست، [[باور]] داشت مصداق کامل [[ایثار]] و [[خلوص]] و [[فداکاری]]، بسیجیان‌اند و بدون حضور [[مردم]] کار [[دفاع]] به سامان نمی‌رسد<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۲۱، ص۱۹۴-۱۹۵.</ref>؛ بنابراین با الزامی دانستن [[بسیج]] همگانی مردم در [[جنگ]] و دفاع از [[مملکت اسلامی]]، از تمامی اقشار [[ملت]] خواست تا در مقابل [[دشمن]] به [[جبهه‌ها]] بروند<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۳، ص۲۴۳- ۲۴۴.</ref>. ایشان دفاع از [[کشور]] و [[اسلام]] را برعهده همه مردم از [[زن]]، مرد، بزرگ و کوچک می‌دانست<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۳، ص۴۰۹.</ref> و [[معتقد]] بود چنانچه این [[بسیج عمومی]] صورت نمی‌گرفت کشور به [[تباهی]] کشیده می‌شد<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۵، ص۴۰۲.</ref>. ایشان ضمن اینکه جنگ تحمیلی [[عراق]] علیه [[ایران]] را عاملی می‌دانست تا مردم حول محور دفاع از [[کشور اسلامی]] بسیج شوند<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۳، ص۳۲۹.</ref>، چگونگی بسیج عمومی مردم برای شرکت در [[جنگ‌ها]] را نیز همانند [[صدر اسلام]] خودجوش و مردمی می‌شمرد<ref>امام خمینی، سید روح الله، صحیفه امام، ج۱۹، ص۲۲۰.</ref>.<ref>[[امید حسین‌خانی|حسین‌خانی، امید]]، [[بسیج عمومی (مقاله)| مقاله «بسیج عمومی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی ج۲]] ص ۶۲۸.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۷۳٬۰۹۴

ویرایش