اهداف نظام اقتصادی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'حضرت امام' به 'حضرت امام'
جز (جایگزینی متن - 'حضرت امام' به 'حضرت امام')
خط ۱۲: خط ۱۲:


== اهداف کلان ==
== اهداف کلان ==
[[هدف]] نهایی نظام‌های [[اقتصادی]] سعادت فرد و جامعه می‌باشد. نظام‌های مختلف تفسیرهای متفاوتی از سعادت ارائه نموده‌اند. ریشه این اختلاف را باید در مبانی فلسفی هر کلان نظام جستجو نمود. همان‌طور که گفتیم تمام زیرنظام‌ها باید در راستای نظام کلی جامعه و در راستای هدف غایی به فعالیت بپردازند. [[حضرت]] [[امام]] با توجه به اهمیت خاصی که برای اعتلای [[معنوی]] [[انسان‌ها]] قائل است، هدف مستقیم [[نظام اقتصادی اسلام]] را نیز این امر برشمرده و می‌فرمایند:
[[هدف]] نهایی نظام‌های [[اقتصادی]] سعادت فرد و جامعه می‌باشد. نظام‌های مختلف تفسیرهای متفاوتی از سعادت ارائه نموده‌اند. ریشه این اختلاف را باید در مبانی فلسفی هر کلان نظام جستجو نمود. همان‌طور که گفتیم تمام زیرنظام‌ها باید در راستای نظام کلی جامعه و در راستای هدف غایی به فعالیت بپردازند. حضرت امام با توجه به اهمیت خاصی که برای اعتلای [[معنوی]] [[انسان‌ها]] قائل است، هدف مستقیم [[نظام اقتصادی اسلام]] را نیز این امر برشمرده و می‌فرمایند:
«[[اسلام]] [[دینی]] است که با تنظیم فعالیت‌های مادی، راه را به اعتلای معنوی [[انسان]] می‌گشاید. [[ترقی]] [[واقعی]] همین است که [[رشد]] خود انسان هدف فعالیت‌های مادی گردد، و اسلام[[دین]] این ترقی است»<ref>صحیفه امام، ج۴، ص۳۶۰.</ref>.
«[[اسلام]] [[دینی]] است که با تنظیم فعالیت‌های مادی، راه را به اعتلای معنوی [[انسان]] می‌گشاید. [[ترقی]] [[واقعی]] همین است که [[رشد]] خود انسان هدف فعالیت‌های مادی گردد، و اسلام[[دین]] این ترقی است»<ref>صحیفه امام، ج۴، ص۳۶۰.</ref>.


نظام اقتصادی [[سرمایه‌داری]] به عنوان یک زیرنظام عام در دنیای [[غرب]] با توجه به مبانی فلسفی فایده‌گرایی، هدف غایی جهت تحقق این مهم را در رفاه مادی می‌پندارد. هدف میانی نیل به [[رفاه]] را نیز، [[رشد اقتصادی]] و [[عدالت توزیعی]] می‌داند. اهداف عملیاتی مطلوب جهت رسیدن به رشد اقتصادی نیز – صرف‌نظر از تناقض با اهداف غایی و میانی - [[کارایی]] [[اقتصادی]]، [[اشتغال]] کامل، [[ثبات]] قیمت‌ها، [[حفظ]] [[محیط زیست]] و [[آموزش]] و [[سلامتی]] می‌شمارد. به بیان واضح‌تر [[نظام سرمایه‌داری]] تفاوتی میان رفاه مادی و [[سعادت]] قائل نیست. بر این اساس [[تفسیر]] [[نظام اقتصادی]] [[سرمایه‌داری]] [[هدف غایی]] نظام سرمایه‌داری و [[خدمت]] سایر [[نظام‌ها]] در جهت تحقق اهداف آن است.
نظام اقتصادی [[سرمایه‌داری]] به عنوان یک زیرنظام عام در دنیای [[غرب]] با توجه به مبانی فلسفی فایده‌گرایی، هدف غایی جهت تحقق این مهم را در رفاه مادی می‌پندارد. هدف میانی نیل به [[رفاه]] را نیز، [[رشد اقتصادی]] و [[عدالت توزیعی]] می‌داند. اهداف عملیاتی مطلوب جهت رسیدن به رشد اقتصادی نیز – صرف‌نظر از تناقض با اهداف غایی و میانی - [[کارایی]] [[اقتصادی]]، [[اشتغال]] کامل، [[ثبات]] قیمت‌ها، [[حفظ]] [[محیط زیست]] و [[آموزش]] و [[سلامتی]] می‌شمارد. به بیان واضح‌تر [[نظام سرمایه‌داری]] تفاوتی میان رفاه مادی و [[سعادت]] قائل نیست. بر این اساس [[تفسیر]] [[نظام اقتصادی]] [[سرمایه‌داری]] [[هدف غایی]] نظام سرمایه‌داری و [[خدمت]] سایر [[نظام‌ها]] در جهت تحقق اهداف آن است.
[[حضرت]] [[امام]] می‌فرماید: «شاید بسیاری [[گمان]] کنند که رفاه مادی و دارا بودن در بانک‌ها، [[اموال]]، یا دارا بودن [[زمین‌ها]] یا پارک‌ها و امثال اینها برای [[انسان]] سعادت می‌آورد. این یک اشتباهی است که انسان می‌کند»<ref>صحیفه امام، ج۱۷، ص۳۷۳.</ref>.
حضرت امام می‌فرماید: «شاید بسیاری [[گمان]] کنند که رفاه مادی و دارا بودن در بانک‌ها، [[اموال]]، یا دارا بودن [[زمین‌ها]] یا پارک‌ها و امثال اینها برای [[انسان]] سعادت می‌آورد. این یک اشتباهی است که انسان می‌کند»<ref>صحیفه امام، ج۱۷، ص۳۷۳.</ref>.
هرچند در [[نظام]] عام [[اسلامی]] نیز [[هدف]] نهایی رسیدن به سعادت تفسیر شده، ولی سعادت در [[اسلام]] کاملاً در تضاد با تفسیر سعادت در نظام سرمایه‌داری از جهت مبانی، حدود، اهداف و نتیجه می‌باشد.
هرچند در [[نظام]] عام [[اسلامی]] نیز [[هدف]] نهایی رسیدن به سعادت تفسیر شده، ولی سعادت در [[اسلام]] کاملاً در تضاد با تفسیر سعادت در نظام سرمایه‌داری از جهت مبانی، حدود، اهداف و نتیجه می‌باشد.
تفاوت اساسی دیگر اینکه در اسلام [[نظام اقتصادی اسلام]] هدف نهایی نیست بلکه نقطه ثقل [[نظام‌های اجتماعی]] اسلام، نظام [[فرهنگ]] و [[تعلیم و تربیت]] است<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۸۶؛ ج۹، ص۴۵۰.</ref>. «نظر ما به [[اقتصاد]] نیست مگر به طور آلت، نظر ما به [[فرهنگ اسلامی]] است»<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۷۲.</ref>.<ref>[[احمد رضا صفا|صفا، احمد رضا]]، [[نظام اقتصاد اسلامی - صفا (مقاله)| مقاله «نظام اقتصاد اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۶۳۳.</ref>
تفاوت اساسی دیگر اینکه در اسلام [[نظام اقتصادی اسلام]] هدف نهایی نیست بلکه نقطه ثقل [[نظام‌های اجتماعی]] اسلام، نظام [[فرهنگ]] و [[تعلیم و تربیت]] است<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۸۶؛ ج۹، ص۴۵۰.</ref>. «نظر ما به [[اقتصاد]] نیست مگر به طور آلت، نظر ما به [[فرهنگ اسلامی]] است»<ref>صحیفه امام، ج۷، ص۷۲.</ref>.<ref>[[احمد رضا صفا|صفا، احمد رضا]]، [[نظام اقتصاد اسلامی - صفا (مقاله)| مقاله «نظام اقتصاد اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۶۳۳.</ref>
۲۱۷٬۵۰۰

ویرایش