جنگ در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

[[جنگ]] مهم دیگر میان [[مسلمانان]] و [[قریش]]، ماجرای [[فتح مکه]] است که در [[سال هشتم هجری]] رخ داد<ref>المحبّر، ص۱۱۵؛ فتوح البلدان، ج ۱، ص۴۵ ـ ۴۶.</ref>. سبب بروز این [[جنگ]] کشته شدن شماری از همپیمانان مسلمانان به دست قریش و [[نقض]] [[عهدنامه]] [[حدیبیه]] بود<ref> فتوح‌البلدان، ج ۱، ص۴۱ - ۴۳؛ تاریخ یعقوبی، ج ۲، ص۵۸؛ حدیث القرآن، ج ۲، ص۵۵۹.</ref>. فتح مکه پس از مقاومتی اندک از سوی [[مشرکان]] صورت گرفت که به کشته شدن ۲۳ یا ۲۴ نفر از قریش و ۴ نفر از [[هذیل]] انجامید<ref>الطبقات، ج ۲، ص۱۳۶؛ فتوح البلدان، ج ۱، ص۴۴.</ref>. برخی مراد از «فتح» را در آیه {{متن قرآن|وَمَا لَكُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَا يَسْتَوِي مِنْكُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ أُولَئِكَ أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقَاتَلُوا وَكُلًّا وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَى وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ}}<ref>«و شما را چه می‌شود که در راه خداوند هزینه نمی‌کنید در حالی که میراث آسمان‌ها و زمین از آن خداوند است و در میان شما آنکه پیش از پیروزی (مکّه)، هزینه و جنگ کرده است (با کسان دیگر) برابر نیست؛ آنان از کسانی که پس از آن پیروزی، هزینه و جنگ کرده‌اند بلند پایه‌ترند و خداوند به همه نوید پاداش نیک داده است و خداوند از آنچه انجام می‌دهید آگاه است» سوره حدید، آیه ۱۰.</ref>.<ref>جامع البیان، ج ۲۷، ص۲۸۶؛ مجمع البیان، ج ۹، ص۳۸۶.</ref> و نیز آیه {{متن قرآن|إِذَا جَاءَ نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ}}<ref>«چون یاری خداوند و پیروزی (بر مکّه) فرا رسد» سوره نصر، آیه ۱.</ref>.<ref>جامع البیان، ج ۳۰، ص۴۳۲؛ مجمع البیان، ج ۱۰، ص۴۶۶؛ اعیان الشیعه، ج ۱، ص۲۷۴.</ref> و {{متن قرآن|لَقَدْ رَضِيَ اللَّهُ عَنِ الْمُؤْمِنِينَ إِذْ يُبَايِعُونَكَ تَحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِي قُلُوبِهِمْ فَأَنْزَلَ السَّكِينَةَ عَلَيْهِمْ وَأَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِيبًا}}<ref>«به راستی خداوند از مؤمنان خشنود شد هنگامی که با تو در زیر آن درخت بیعت می‌کردند پس آنچه در دل داشتند معلوم داشت، از این رو آرامش را بر آنها فرو فرستاد و به پیروزی زودرسی پاداششان داد» سوره فتح، آیه ۱۸.</ref>.<ref> المیزان، ج ۱۸، ص۲۸۵.</ref> فتح مکه دانسته‌اند. شمار [[سپاهیان]] [[اسلام]] در این جنگ ۱۰۰۰۰ نفر ذکر شده است<ref>تاریخ طبری، ج ۲، ص۳۴۰.</ref>. در پی فتح مکه [[قبایل]] [[هوازن]] و ثقیف برای تهاجم به مسلمانان در منطقه حنین گرد آمدند؛ ولی پیش از [[اقدام]] [[جنگی]] آنان، [[پیامبر اکرم]] با ۱۲۰۰۰ نیرو به سوی آنان حرکت کرد<ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج ۴، ص۸۸۹ - ۸۹۲؛ تاریخ ابن خلدون، ج ۲، ق ۲، ص۴۵ - ۴۶.</ref>. در ابتدا [[سپاه مشرکان]] با استفاده از [[تاریکی]] [[شب]] [[مسلمانان]] را غافلگیر کرده، [[شکست]] دادند: {{متن قرآن|لَقَدْ نَصَرَكُمُ اللَّهُ فِي مَوَاطِنَ كَثِيرَةٍ وَيَوْمَ حُنَيْنٍ إِذْ أَعْجَبَتْكُمْ كَثْرَتُكُمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنْكُمْ شَيْئًا وَضَاقَتْ عَلَيْكُمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّيْتُمْ مُدْبِرِينَ}}<ref>«بی‌گمان خداوند در نبردهایی بسیار و در روز (جنگ) «حنین» شما را یاری کرده است؛ هنگامی که فزونیتان شما را به غرور واداشت اما هیچ سودی برای شما نداشت و زمین با گستردگیش بر شما تنگ شد سپس با پشت کردن (به دشمن) واپس گریختید» سوره توبه، آیه ۲۵.</ref> <ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج ۴، ص۸۹۳ - ۸۹۴؛ اعلام الوری، ج ۱، ص۲۳۲.</ref>؛ اما با [[امداد الهی]] و [[تدبیر]] [[رسول خدا]] {{صل}} مسلمانان در ادامه [[نبرد]] [[پیروز]] شدند و [[دشمن]] [[شکست]] خورد. (توبه / ۹، ۲۶) <ref>السیرة النبویه، ابن هشام، ج ۴، ص۸۹۶ - ۸۹۸.</ref> در این نبرد، [[غنایم]] و [[اسیران]] فراوانی نصیب مسلمانان شد.

آخرین [[غزوه]] پیامبر {{صل}} [[غزوه تبوک]] در [[سال نهم هجری]] بود<ref>المحبّر، ص۱۱۶؛ الکامل، ج ۲، ص۳۰۳؛ البدایة والنهایه، ج ۳، ص۲۹۷؛ ج ۵، ص۵.</ref> که سبب وقوع آن را آماده شدن [[رومیان]] برای حمله به [[سرزمین‌های اسلامی]]<ref>الکامل، ج ۲، ص۲۷۷؛ امتاع الاسماع، ج ۲، ص۴۷.</ref> ذکر کرده‌اند. شمار [[مسلمانان]] در این [[جنگ]] ۳۰۰۰۰ نفر بود<ref>البدایة والنهایه، ج ۵، ص۱۰؛ امتاع الاسماع، ج ۲، ص۵۱؛ سبل‌الهدی، ج ۵، ص۴۶۴.</ref> که پس از ۲۰ [[روز]] توقف در [[شام]] و بدون وقوع جنگ به [[مدینه]] بازگشتند<ref>الطبقات، ج ۲، ص۱۶۸؛ السیرة الحلبیه، ج ۳، ص۱۱۹؛ سبل الهدی، ج ۵، ص۴۶۳ - ۴۶۴.</ref>. [[آیات]] متعددی در [[قرآن]] از جمله [[آیه]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قَاتِلُوا الَّذِينَ يَلُونَكُمْ مِنَ الْكُفَّارِ وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! با کافرانی که نزدیک شمایند جنگ کنید و باید در شما صلابت بیابند و بدانید که خداوند با پرهیزگاران است» سوره توبه، آیه ۱۲۳.</ref> که مسلمانان را به جنگ با [[کافران]] [[فرمان]] داده<ref>جامع البیان، ج ۱۱، ص۹۵؛ زاد المسیر، ج ۳، ص۳۵۲.</ref> و آیه {{متن قرآن|انْفِرُوا خِفَافًا وَثِقَالًا وَجَاهِدُوا بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ}}<ref>«سبکبار و گرانبار رهسپار شوید و با مال و جانتان در راه خداوند جهاد کنید؛ این، اگر بدانید برای شما بهتر است» سوره توبه، آیه ۴۱.</ref> که از عزیمت به میدان [[نبرد]] به صورت فردی و گروهی یاد کرده<ref>تفسیر قمی، ج ۱، ص۲۹۰؛ تفسیر ابن کثیر، ج ۲، ص۲۷۳.</ref> درباره این جنگ نازل شده‌اند.