بحث:سرگذشت زندگی امام حسین: تفاوت میان نسخه‌ها

[[اسماء]]، دختر [[عُمَیس]]<ref>اربلی می‌نویسد: روایات زیادی بر این سخن دلالت دارد که اسماء بنت عمیس در شب زفاف فاطمه {{س}} حاضر بوده و این در حالی است که اسماء همراه همسرش در حبشه به سر می‌برده است و در سال ششم هجری به همراه او به مدینه بازگشته و لذا زمان زفاف فاطمه {{س}} در مدینه نبوده است، زیرا زفاف در ذی حجه سال دوم بود و زنی که در زمان زفاف در مدینه بوده خواهرش سلمی بنت عمیس بوده است که همسر حمزة بن عبدالمطلب به شمار می‌رفته است لکن اسماء نزد راویان حدیث از خواهرش مشهورتر است و لذا از او روایت کرده‌اند یا اینکه راوی اشتباه کرده و بقیه از او پیروی کرده‌اند. (کشف الغمه، ج۱، ص۳۷۵-۳۷۶؛ و نیز ر. ک: تاریخ تحقیقی اسلام، یوسفی غروی (ترجمه: عربی)، ج۲، ص۳۴۴).</ref> می‌گوید: یک سال پس از ولادت [[امام حسن مجتبی]] {{ع}} [[امام حسین]] {{ع}} به [[دنیا]] آمد. [[پیامبر]] {{صل}} به [[خانه]] زهرا {{ع}} وارد شد و فرمود: "ای [[اسماء]] پسرم را به من بده". [[امام حسین]] {{ع}} را در حالی که پارچه‌ای سفید به دور ایشان پیچیده شده بود، به ایشان دادم. [[رسول خدا]] {{صل}} در گوش راست ایشان، [[اذان]] و در گوش چپ اقامه گفت و [[حسین]] {{ع}} را در دامان خود نهاد و گریست. گفتم: [[پدر]] و مادرم فدای شما باد! چرا [[گریه]] می‌کنید؟ فرمود: "برای این پسرم [[گریه]] می‌کنم". گفتم: ایشان که تازه به [[دنیا]] آمده است؟! [[پیامبر اکرم]] {{صل}} فرمود: "بعد از من گروهی [[سرکش]] او را [[شهید]] می‌کنند؛ [[خداوند]] [[شفاعت]] من را نصیب آنها نگرداند". [[رسول اکرم]] {{صل}} فرمود: "ای [[اسماء]]، [[فاطمه]] را از این موضوع با خبر مکن، زیرا او تازه این [[فرزند]] را به [[دنیا]] آورده است". سپس [[رسول خدا]] {{صل}} رو به [[علی]] {{ع}} کرد و فرمود: "فرزندت را چه نام نهاده‌ای؟" [[علی]] {{ع}} گفت: "من [[دوست]] داشتم نام او را [[حرب]] بگذارم اما هیچ گاه در نام‌گذاری فرزندم بر شما [[سبقت]] نمی‌گیرم". [[رسول خدا]] {{صل}} فرمود: "من نیز در نام‌گذاری او بر پروردگارم [[سبقت]] نمی‌گیرم". در این هنگام [[جبرئیل]] بر [[پیامبر خدا]] {{صل}} نازل شد و به ایشان گفت: "[[خداوند]] [[جبّار]] به شما [[سلام]] می‌رساند و می‌فرماید او را هم نام [[فرزند]] [[هارون]] قرار بده". [[پیامبر]] {{صل}} به [[جبرئیل]] فرمود: "نام [[فرزند]] [[هارون]] چیست؟"[[جبرئیل]] گفت: "شُبَیر". [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "زبان من [[عربی]] است (معادل این واژه در [[زبان عربی]] چیست؟)."[[جبرئیل]] گفت: نام او را [[حسین]] بگذار." [[رسول خدا]] او را [[حسین]] نام نهاد و در روز هفتم [[تولد امام حسین]] {{ع}} برای او دو گوسفند چاق را [[عقیقه]] کرد و موهای سر ایشان را تراشید و هم وزن آن، [[درهم]] [[صدقه]] داد و بر سر [[مبارک]] آن حضرت [[عطر]] آمیخته به زعفران مالید و فرمود: "مالیدن [[خون]] بر سر طفل، از کارهای [[دوران جاهلیت]] است" و به قابله نیز ران گوسفند را بخشید<ref>عیون اخبار الرضا {{ع}}، شیخ صدوق، ج۲، ص۲۵؛ إعلام الوری بأعلام الهدی، طبرسی، ج۱، ص۴۲۷-۴۲۸.</ref><ref>[[اکبر روستایی|روستایی، اکبر]]، [[حسین بن علی بن ابی طالب (مقاله)| مقاله «حسین بن علی بن ابی طالب»]]، [[دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم ج۱ (کتاب)|دایرة المعارف صحابه پیامبر اعظم]]، ج۱، ص۴۱۲-۴۱۳؛ [[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص ۲۵۱.</ref>

=== کنیه و لقب‌===

کنیه آن بزرگوار، [[ابو عبد الله]] {{ع}} و لقب‌های وی [[رشید]]، وفیّ، طیّب، سیّد، زکیّ، [[مبارک]]، تابع لمرضاة [[الله]]، دلیل [[علی]] ذات الله و [[سبط]] است و برجسته‌ترین [[لقب]] معروف وی [[سرور جوانان اهل بهشت]] است که رسول خدا {{صل}} وی را بدان ملقّب ساخت و درباره او و برادرش [[حسن]] {{ع}} فرمود: {{متن حدیث|إِنَّهُمَا سَيِّدا شَبَابِ أَهْلِ الْجَنَّةِ}}<ref>«آن‌دو سرور جوانان بهشتی‌اند»</ref>. هم‌چنین [[لقب]] [[سبط]] نیز [[القاب]] مشهور آن بزرگوار است، که فرمود: {{متن حدیث|حُسَيْنٌ سِبْطٌ مِنَ الْأَسْبَاطِ}}<ref>«حسین سبطی از اسباط است‌» ذخائر العقبی، ص۱۳۰.</ref>.<ref>[[سید منذر حکیم|حکیم، سید منذر]]، [[پیشوایان هدایت ج۵ (کتاب)|پیشوایان هدایت ج۵]] ص۷۲.</ref>

=== همسران===

در کتاب‌های [[الارشاد]]<ref>مفید، محمد بن محمد، الارشاد، ج۲، ص۱۳۵.</ref> و [[اعلام الوری]]<ref>طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج۱، ص۴۷۸.</ref> شش فرزند به نام‌های علی‌اکبر، [[علی‌اصغر]]، جعفر، عبدالله، [[سکینه]] و [[فاطمه]]، برای حضرت {{ع}} ثبت شده است. علی‌اکبر و عبدالله در [[کربلا]] [[شهید]] شدند. جعفر نیز در [[زمان]] [[حیات]] [[امام حسین]] {{ع}}درگذشت<ref>طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج۱، ص۴۷۸.</ref>. [[نسل امام حسین]] {{ع}} از طریق فرزندش، [[امام زین العابدین]] {{ع}} ادامه یافت. برخلاف این دو گزارش، در کتاب‌های [[انساب الاشراف]]<ref>بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۳، ص۳۶۲.</ref>، [[مقاتل الطالبیین]]<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ص۸۶.</ref>؛ مطالب السؤول<ref>ابن طلحه شافعی، مطالب السؤول فی مناقب آل الرسول {{صل}}، ص۳۹۲.</ref> و الفصول المهمه<ref>ر. ک: ابن صباغ مالکی، الفصول المهمة، ج۲، ص۸۵۱.</ref>، [[امام زین‌العابدین]] {{ع}} فرزند دوم امام حسین {{ع}} است. [[ابن ادریس]] حلی این دو قول را نقل و سخن [[شیخ مفید]] در الارشاد را رد کرده است<ref>ابن ادریس حلی، السرائر، ج۱، ص۶۵۵.</ref>.

== دوران‌های زندگی ==

زمانی که [[امام حسین]] {{ع}} به [[دنیا]] آمد، [[حضرت فاطمه]] {{ع}} [[بیمار]] شدند و شیر ایشان خشک شد. پس [[رسول خدا]] در پی دایه‌ای بود ولی نیافت. از این رو هر روز می‌آمد و انگشت ابهام خود را در دهان [[مبارک]] [[امام حسین]] {{ع}} می‌گذاشت و [[حسین]] {{ع}} آن را می‌مکید. [[خداوند]] برای [[امام حسین]] {{ع}} در انگشت ابهام [[پیامبر اکرم]] {{صل}} روزی قرار داده بود که از آن [[تغذیه]] می‌کرد.

==== ندای [[تکبیر]]، اولین [[کلام امام حسین]] {{ع}} ====

===== [[آموزش]] [[وضو]] =====

===== مسابقه خطاطی =====

امام حسین {{ع}} در شش سال آغازین [[حیات]] و [[رشد]] خویش از [[فیض]] [[هدایت]] و [[تربیت]] سه [[انسان برگزیده]]، یعنی «[[پیامبر]] {{صل}}»، «[[علی]] {{ع}}» و «[[فاطمه]] {{س}}» بهره‌مند بود. [[پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}} بارها در حضور یارانش از امام حسین {{ع}} به عنوان یکی از [[امامان]] [[اثناعشر]] یاد می‌کرد و آنان را به [[محبت]] این [[امام همام]] سفارش می‌نمود. از [[ابو هریره]] نقل شده است که گفت: «پیش پیامبر بودم، [[ابوبکر]]، [[عمر]]، [[فضل بن عباس]]، [[زید بن حارثه]] و [[عبدالله بن مسعود]] هم بودند. در این هنگام [[حسین بن علی]] {{ع}} وارد شد، پیامبر {{صل}} او را در بغل گرفت و بوسید و نوازش داد و گفت: خدایا من [[حسین]] را دوست دارم، دوستش بدار و هر که حسین را [[دوست]] دارد، او را دوست بدار. ای حسین تو [[امام]] هستی، پسر امام هستی و [[پدر]] امامان هستی؛ نُه امام [[نیکوکار]] و بر [[حق]] از [[فرزندان]] تو می‌باشند»<ref>{{متن حدیث|کنت عند النبی {{صل}} و ابوبکر و عمر و الفضل بن عباس و زید بن حارثة و عبد الله بن مسعود، اذ دخل الحسین بن علی {{ع}} فاخذه النبی {{صل}} و قبله ثم قال، حزقة حزقة ترق عین بقه، و وضع فمه علی فمه و قال اللهم انی اُحبه ناحیه و اُحب من یحبه. یا حسین انت الامام ابن الامام ابو الأئمة، تسعة من ولدک ائمة ابرار}}؛ سفینة البحار (طبع دارالاسوة، هشت جلدی)، ج۲، ص۱۹۷؛ بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۹۵.</ref>.<ref>[[حسن عاشوری لنگرودی|عاشوری لنگرودی، حسن]]، [[حیات سیاسی اجتماعی امام حسین (مقاله)|مقاله «حیات سیاسی اجتماعی امام حسین»]] [[فرهنگ عاشورایی ج۱ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۱]] ص ۳۹.</ref>

حسین {{ع}} شش ـ هفت سال نخست [[حیات]] خود را با [[پیامبر]] {{صل}} به سر برد و [[اخبار]] بسیاری از این دوران در منابع دیده می‌شود که در آن رسول خدا توجه خاصّ خود را به آن حضرت اظهار داشته‌اند. از مجموعه روایت‌های مربوط به این دوره زمانی می‌توان دانست که [[حضرت محمد]] {{صل}} بر آن بوده‌اند که جایگاه خاص [[امام حسین]] {{ع}} را در میان [[امّت]] خود نشان دهند. پیامبر صراحتاً وی را فرزند خود می‌خواند و به عناوین مختلف به [[مقام]] والای [[معنوی]] حضرت اشاره می‌کرد و از دیگران می‌خواست که جلالت [[قدر]] او را [[درک]] کنند و قدر بنهند و نسبت به وی و دوستدارانش محبت بورزند. یکی از مهم‌ترین عناوینی که پیامبر {{صل}} به امام حسین {{ع}} می‌داد، این بود که او را فرزند خود می‌نامید. برخی که خوش نمی‌داشتند که [[حسنین]] را [[فرزندان رسول خدا]] بنامند، در روایت‌های مربوط به این انتساب مکرراً تردید و تشکیک کرده‌اند. عمده [[استدلال]] ایشان در این باب آن است که فرزند دختر را فرزند خواندن صحیح نیست و تنها فرزند پسر را می‌توان به خود نسبت داد. اما [[واقعیت]] خلاف آن است.  

بیشترین گزارش‌ها از ایشان در دوره پس از [[پیامبر]] {{صل}} درباره [[فضائل]] او، مسائل [[سیاسی]] آن دوره و [[شهادت]] وی در کربلاست و از زندگانی شخصی حضرت اطلاعات کمتری در دست است؛ یکی از آنها درخواست از [[خلیفه دوم]] است که از [[منبر]] پدرش [[پیامبر]] {{صل}} پایین آید تا وی بر [[منبر]] [[پدر]] خود بنشیند<ref>تاریخ المدینه، ج۳، ص۷۹۸ - ۷۹۹؛ تاریخ بغداد، ج۱، ص۱۵۱ - ۱۵۲؛ سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۲۸۵.</ref> که بسا در [[نوجوانی]] حضرت و آغاز دوره [[خلافت عمر]] انجام گرفته است؛ همچنین در [[ثبت]] [[میزان]] دریافتی [[حسین بن علی]] {{ع}} در [[دیوان]] عطا که در سال‌های پایانی [[خلافت]] عمر بن خطاب تأسیس گردید، سهم آن حضرت به جهت نسبتشان با [[رسول خدا]] {{صل}} ۵ هزار درهم [[تعیین]] شد<ref>الطبقات، ج۳، ص۲۹۷؛ فتوح البلدان، ص۴۳۶.</ref>. در [[نبرد جمل]]، [[فرماندهی]] بخش چپ [[سپاه امام علی]] {{ع}} را ضد [[طلحه]] و [[زبیر]] به عهده داشت<ref>تاریخ خلیفه، ص۱۱۱؛ تاریخ الاسلام، ج۳، ص۴۸۵.</ref><ref>[[مهران اسماعیلی|اسماعیلی، مهران]]، [[حسین بن علی (مقاله)|مقاله «حسین بن علی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۱ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۱.</ref>

مشورت‌هایی که گاه توسط [[امیرمؤمنان علی]] {{ع}} به [[خلفا]] داده می‌شد، ماهیتی متفاوت با [[جنگیدن]] در کنار آنها داشت. حضرت صرفاً برای [[حفظ اسلام]] و جلوگیری از وقوع [[بدعت در دین]]، آن هم در سطح پیشنهاد و [[مشورت]] به آنان کمک می‌کرد. حتی [[بیعت]] [[امام]] نیز با آنان صرفاً برای [[پرهیز]] از وقوع [[اختلاف]] در [[امّت]] بود. رفتن به جنگ برای [[کشورگشایی]] و [[فتوحات]] به کلی مقوله‌ای دیگر است و خود از اساس محل [[تأمل]] است، چه رسد به اینکه در [[لشکر]] [[غاصبان خلافت]] صورت پذیرد. ثانیاً اگر آن‌گونه که برخی پنداشته‌اند این‌گونه [[جنگ‌ها]]، «[[جهاد]]» به شمار می‌آمده؛ باید بدانیم که در [[منطق]] و شیوه [[معصومان]] {{عم}}، جهاد معنایی خاص دارد و هر چیزی که نام جهاد بر آن بگذارند، از ناحیه ایشان جهاد دانسته نمی‌شود. جهاد در منطق اهل بیت {{عم}} بایستی در کنار امام عالم [[عادل]] و برای [[دفاع از دین]] و [[سرزمین]] و [[مال]] و [[ناموس]] صورت پذیرد و قصدی غیر از به دست آوردن [[غنیمت]] در آن باشد. [[علی]] {{ع}} هیچ‌گاه در دوران خلافتش به فتوحات دست نزد و حتی سخنی در [[تأیید]] آن نگفت؛ زیرا چنین جنگ‌هایی را مطابق [[موازین]] [[دینی]] و [[اخلاقی]] نمی‌دانست و اگر خود [[پیامبر]] {{صل}} می‌خواست، به جای [[نامه]]، لشکر به کشورهای پیرامون می‌فرستاد. [[رسول خدا]] {{صل}} حتی در سال‌های [[اقتدار]] در [[مکه]] نیز مطلبی در این باب نفرمود. ثالثاً [[امیرمؤمنان]] که خود هم جنگاور بود و هم [[علم]] جنگ می‌دانست و به [[گواهی]] سخنانش [[مشتاق]] [[شهادت]] بود، هیچ‌گاه در این فتوحات شرکت نکرد و حتی وقتی که می‌خواستند او را [[فرمانده سپاه]] [[حمله]] کننده به [[ایران]] کنند، صراحتاً پیشنهاد [[عمر]] و [[عثمان]] را رد کرد<ref>مروج الذهب، ج۲، ص۳۱۰.</ref>. رابعاً حتی در جنگ‌هایی که در [[زمان]] خود [[امام علی]] {{ع}} واقع شد، ایشان از به میدان رفتن [[حسنین]] {{عم}} ابا داشت و آن دو را [[فرزندان رسول خدا]] {{صل}} می‌خواند و [[حفظ]] جانشان را فرض می‌دانست<ref>نهج البلاغة، صبحی صالح، ص۳۲۳.</ref>. چگونه ممکن است [[امیرمؤمنان]] به این [[راضی]] شود که آن دو بزرگ در معرکه‌ای وارد شوند که بی‌فایده، [[بیم]] کشته‌شدنشان وجود داشت.

درباره آن حضرت {{ع}}، در دوره دو [[خلیفه اول]]، گزارش‌های اندکی وجود دارد. در برخی از منابع آمده است وقتی او [[ابوبکر]] را بر [[منبر رسول خدا]] {{صل}} دید، به [[اعتراض]]، از او خواست از [[منبر]] پدرش پایین بیاید<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۳۰، ص۳۰۷.</ref>.

==== امام حسین و حضرت فاطمه ====

{{اصلی|امام حسین در معارف و سیره فاطمی}}

===در رکاب برادر===

=== همگرایی با برادر===

امام حسن {{ع}} در لحظات آخر [[عمر]]، [[وصایت]] و [[امامت]] پس از خود را به برادر بزرگوارشان، [[حسین]] {{ع}} منتقل کرد و ایشان را در [[ارتباط]] با [[اموال]] و خانواده‌شان [[وصی]] قرار داد. امام حسن از برادر خواست که او را در کنار [[رسول خدا]] {{صل}} به خاک بسپارد، اما این نکته را نیز متذکر شد که اگر کار به [[جدال]] و [[خونریزی]] کشیده شد، او را در کنار [[فاطمه بنت اسد]] به خاک بسپارد. امام حسین {{ع}} به همراهی برخی از [[نزدیکان]] مانند [[عبد الله بن جعفر]] و [[ابن عباس]] و [[علی بن عبدالله بن عباس]] [[غسل]] و تکفین برادر را به انجام رساند و بر بدنش [[نماز]] گزارد و [[دستور]] داد که درِ خانه رسول الله {{صل}} را باز کنند. [[مروان بن حکم]] و [[فرزندان]] [[عثمان]] مانع این کار شدند و گفتند در حالی که عثمان در [[بقیع]] به [[خاک]] سپرده شده، اجازه نمی‌دهیم که [[حسن]] در کنار [[رسول خدا]] {{صل}} به خاک سپرده شود؛ مگر اینکه شمشیرها و نیزه‌ها در میانمان شکسته شود و تیرها به پایان رسد. [[حسین]] {{ع}} فرمود [[سوگند]] به کسی که [[مکه]] را [[حرمت]] داد، حسن پسر [[علی]] و [[فاطمه]] {{عم}} از کسانی که بدون اجازه رسول خدا در خانه‌اش وارد شدند، به [[خانه رسول خدا]] سزاوارتر است. حسن از عثمان که [[اشتباهات]] بسیار کرد و [[ابوذر]] را [[تبعید]] کرد و با [[عمار]] و [[عبدالله بن مسعود]] [[بدرفتاری]] نمود و حامی [[بنی امیه]] و پناه‌دهنده رانده‌شده [[پیامبر]] بود، به این [[خانه]] سزاوارتر است. [[امام حسین]] {{ع}} جنازه [[برادر]] را به بقیع آورد و در کنار [[قبر]] [[فاطمه بنت اسد]] به خاک سپرد<ref>الأمالی، طوسی، ص۱۵۹-۱۶۱؛ بشارة المصطفی {{صل}}، ص۲۷۱-۲۷۳.</ref>.  

== دوران تصدی امامت ==