روان‌شناسی عزاداری: تفاوت میان نسخه‌ها

بیشترین و مهم‌ترین تأثیری که [[مراسم عزاداری]] بر شرکت‌کنندگان دارد، تأثیرات روانی است و اکثر شرکت‌کننده‌ها نیز در پی همین نوع تأثیرات هستند. [[احساس]] لذتی خاص به آنها دست می‌دهد، آرامشی می‌یابند که در کمتر [[مجلسی]] و گروهی از نوع دیگر، حاصل می‌شود. چهره افراد [[عزادار]]، در [[مجالس عزاداری]]، غم‌بار می‌شود، [[گریه]] می‌کنند یا حالت گریه به خود می‌گیرند، اما این [[غم]] از نوعی دیگر و متفاوت با غم و غصه‌های [[زندگی]] روزمره است.

# بر فرض این که دلایلی کل و عام بر جواز عزاداری نیز داشته باشیم، اما چه لزومی دارد که برای کسانی عزاداری کنیم که قرن‌ها پیش [[شهید]] شده و به [[مقام]] والایی رسیده‌اند؟

# عزاداری کردن، مخالفت با [[قضا و قدر الهی]] است. ما باید بپذیریم و [[تسلیم]] باشیم<ref>{{متن قرآن|الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُمْ مُصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}} «همان کسان که چون بدیشان مصیبتی رسد می‌گویند: ما از آن خداوندیم و به سوی او باز می‌گردیم» سوره بقره، آیه ۱۵۶.</ref>.

ما با بررسی مختصری که در باب بعضی هیجان‎های [[روانی]]؛ مثل [[اندوه]] و [[گریه]]، [[شادی]] و [[خنده]]، افسردگی، [[عزت نفس]] و... و تأثیر [[مراسم عزاداری]] بر روی آن‎ها، انجام می‌دهیم، در باب اشکالات روان [[شناختی]] مطرح شده اظهار نظر خواهیم کرد و نیز با بررسی‌ای که در متون [[دین]] انجام خواهیم داد، در مورد اشکالات [[دینی]] مطرح شده، اتخاذ موضع می‌کنیم.<ref>[[محمد کاویانی|کاویانی، محمد]]، [[روان‌شناسی عزاداری (مقاله)|مقاله «روان‌شناسی عزاداری»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۴ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۴]] ص ۳۴.</ref>

آنگوس کمپبل<ref>Angus Campbell</ref>، ویلارد رادجرز<ref>Willard Rodgers</ref>، و فیلیپ کانورس<ref>Philip Converse</ref>، محققان آمریکایی، تلاش کردند که رابطه ۱۰ متغیر (سن، نژاد، [[اشتغال]]، [[بیکاری]]، درآمد [[خانواده]]، اشتغال [[رئیس]] [[خانه]]، تحصیلات، [[مذهب]]، جنس، [[شهرنشینی]]، تجرد، تأهل بدون فرزند، تأهل با فرزند) را با [[میزان]] شادی بسنجند، آنان ۲۱۴۴ آزمودنی را آزمودند، با لحاظ کردن همه این عوامل، توانستند فقط ۱۰ درصد تفاوت شادی‌های بین افراد را به این امور، نسبت بدهند، و در نهایت نتیجه گرفتند که عمدتاً شادی به نوع [[شخصیت]] یا [[منش]] افراد بستگی دارد<ref>مایکل، ایزنک، ترجمه فیروز بخت، مهرداد، روانشناسی شادی، ص۱۰۳- ۱۰۴.</ref>.

قطعاً کسانی که با علاقه و [[انتخاب]] خود به مراسم عزاداری می‌روند، از آن لذت می‌برند و از آن [[احساس]] رضایت می‌کنند.

پاسخ به همه این سؤالات، مثبت است و عزاداری در واقع برای [[جامعه]] و افراد، شادی [[حقیقی]] می‌آفریند، [[نشاط]] و تحرک می‌آورد و.... البته آسیب‌هایی نیز مراسم عزاداری را [[تهدید]] می‌کند که به آن‎ها اشاره خواهیم کرد، اما آن آسیب‌ها از لوازم لاینفک این [[مراسم]] نیست، بلکه اموری عارضی است که باید زدوده شود.<ref>[[محمد کاویانی|کاویانی، محمد]]، [[روان‌شناسی عزاداری (مقاله)|مقاله «روان‌شناسی عزاداری»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۴ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۴]] ص ۴۱.</ref>

اختلالات افسردگی به سه قسم کلی تقسیم می‌شود.

# [[اختلاف]] افسردگی عمده.

[[مردم]] هیئتی‌ها و مسجدی‌ها را [[دوست]] دارند و آن را به صورت خودآگاه و ناخودآگاه، ییک از [[معیارهای گزینش]] خود در امور مهم [[زندگی]]، مثل [[ازدواج]]، مشارکت [[مالی]] و... ، می‌دانند. [[تفسیری]] که فرد از [[ارزش‌ها]] و آرزوهای خود دارد، و همین طور شیوه‌ای که فرد، آن [[آرزوها]] و ارزش‌ها را عملی می‌کند، تحت تأثیر مستقیم [[شناخت‌ها]] و [[عواطف]] ناشی از [[مراسم]] عزادارای است.<ref>[[محمد کاویانی|کاویانی، محمد]]، [[روان‌شناسی عزاداری (مقاله)|مقاله «روان‌شناسی عزاداری»]]، [[فرهنگ عاشورایی ج۴ (کتاب)|فرهنگ عاشورایی ج۴]] ص ۵۱.</ref>

اگر مراسم عزاداری، این قدر اهمیت دارد، باید همانند یک گوهر گران‌بها از آن محافظت به عمل آید. فریادهای بعضی از [[علمای دینی]]، مثل [[شهید مطهری]]، که در سه جلد کتاب «[[حماسه حسینی]] و [[تحریف‌های عاشورا]]» گرد آمده است ناظر به همین محافظت است. برای آسیب‌شناسی این مراسم، لازم است مطالعاتی مستقل و مفصل با شیوه‌های مختلف [[پژوهشی]]، انجام شود، اما در این مختصر فقط با یک نگاه نظری به این مراسم، بعضی از نکات آسیب‌شناسی را ذکر می‌کنیم، و از [[خداوند متعال]] می‌خواهیم که این آسیب‌ها، در مراسم عزاداری حسین به حداقل ممکن برسد، به گونه‌ای که چندان قابل ذکر و قابل [[مشاهده]] نباشد:

# رقابت‌های شدیدی که گاهی بین گروه‌ها و هیئت‌های مذهبی ایجاد می‌شود.

# آسیب رساندن به [[بدن]]، مثل قمه زنی که مبنای [[دینی]] ندارد.

# قرار گرفتن [[مجالس عزاداری]]، در [[اختیار]] افراد کم سواد.

== منابع ==

{{پانویس}}