←منابع
(←مقدمه) |
(←منابع) |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
==قیام او علیه معاویه== | ==قیام او علیه معاویه== | ||
در سال ۴۳، مستورد بن علقمه<ref>طبری نام پدر مستورد را، علفه و یعقوبی علقمه ضبط کرده‌اند.</ref> تَیْمی قیام کرد. وی از جمله مجروحان [[جنگ نهروان]] بود که پس از آن جنگ به [[ری]] رفته بود. یک سال پس از اینکه [[مغیرة بن شعبه]] [[حاکم کوفه]] یکی از هم‌فکران وی به نام [[حیان بن ظبیان]] را همراه با بیست تن از یارانش در [[کوفه]] دستگیر کرد، مستورد به [[حیره]] آمد. در این هنگام [[مغیره]] از قیام قریب الوقوع خوارج [[آگاه]] شد و [[مردم]] را به مقابله آنها [[دعوت]] کرد. مغیره سه هزار نفر را که عمدتاً از [[شیعیان حضرت علی]]{{ع}} بودند به [[فرماندهی]] [[معقل بن قیس ریاحی]] - سردار معروف امیرالمؤمنین علی{{ع}} - به سوی آنها روانه کرد. [[خوارج]] از [[حیره]] بیرون آمده بودند و پس از مدتی [[سرگردانی]] به نزدیکی [[مدائن]] رسیدند. پس از زدوخورد شدید و تعقیب و [[گریز]] در حدود [[ساباط]] مدائن، درگیری تن به تن میان [[معقل بن قیس]] و [[مستورد]] صورت گرفت که طی آن مستورد با نیزه ضربتی بر سینه معقل بن قیس زد که از پشت او درآمد؛ [[معقل]] در همان حال با [[شمشیر]] بر سر مستورد ضربتی وارد آورد و او را به [[هلاکت]] رساند و خود نیز به [[شهادت]] رسید. پس از آن [[سپاه]] معقل حمله‌ای سخت به خوارج بردند و همگی آنها را به [[قتل]] رساندند<ref>نک: تاریخ طبری، ج۴، ص۱۳۸-۱۶۱. باید دانست تعبیر «شیعیان» در این نقل طبری، به معنی شیعه اعتقادی که قائل به امامت بلافصل امیرمؤمنان{{ع}} پس از رحلت پیامبر اکرم{{صل}} است، نیست؛ بلکه تا مدت‌ها به هر کس که با امیرمؤمنان{{ع}} به عنوان خلیفه چهارم بیعت کرده و نسبت به آن حضرت عناد نداشت، شیعه می‌گفتند.</ref>.<ref>[[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص ۳۱۵.</ref> | در سال ۴۳، مستورد بن علقمه<ref>طبری نام پدر مستورد را، علفه و یعقوبی علقمه ضبط کرده‌اند.</ref> تَیْمی قیام کرد. وی از جمله مجروحان [[جنگ نهروان]] بود که پس از آن جنگ به [[ری]] رفته بود. یک سال پس از اینکه [[مغیرة بن شعبه]] [[حاکم کوفه]] یکی از هم‌فکران وی به نام [[حیان بن ظبیان]] را همراه با بیست تن از یارانش در [[کوفه]] دستگیر کرد، مستورد به [[حیره]] آمد. در این هنگام [[مغیره]] از قیام قریب الوقوع خوارج [[آگاه]] شد و [[مردم]] را به مقابله آنها [[دعوت]] کرد. مغیره سه هزار نفر را که عمدتاً از [[شیعیان حضرت علی]]{{ع}} بودند به [[فرماندهی]] [[معقل بن قیس ریاحی]] - سردار معروف امیرالمؤمنین علی{{ع}} - به سوی آنها روانه کرد. [[خوارج]] از [[حیره]] بیرون آمده بودند و پس از مدتی [[سرگردانی]] به نزدیکی [[مدائن]] رسیدند. پس از زدوخورد شدید و تعقیب و [[گریز]] در حدود [[ساباط]] مدائن، درگیری تن به تن میان [[معقل بن قیس]] و [[مستورد]] صورت گرفت که طی آن مستورد با نیزه ضربتی بر سینه معقل بن قیس زد که از پشت او درآمد؛ [[معقل]] در همان حال با [[شمشیر]] بر سر مستورد ضربتی وارد آورد و او را به [[هلاکت]] رساند و خود نیز به [[شهادت]] رسید. پس از آن [[سپاه]] معقل حمله‌ای سخت به خوارج بردند و همگی آنها را به [[قتل]] رساندند<ref>نک: تاریخ طبری، ج۴، ص۱۳۸-۱۶۱. باید دانست تعبیر «شیعیان» در این نقل طبری، به معنی شیعه اعتقادی که قائل به امامت بلافصل امیرمؤمنان{{ع}} پس از رحلت پیامبر اکرم{{صل}} است، نیست؛ بلکه تا مدت‌ها به هر کس که با امیرمؤمنان{{ع}} به عنوان خلیفه چهارم بیعت کرده و نسبت به آن حضرت عناد نداشت، شیعه می‌گفتند.</ref>.<ref>[[محمد حسین رجبی دوانی|رجبی دوانی، محمد حسین]]، [[کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی (کتاب)|کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی]] ص ۳۱۵.</ref> | ||
==نام و نسب== | |||
غالب مورخین و [[نسب شناسان]] از او با نام و [[نسب]] مُستَورِد بن عُلَّفَة تیمی (از [[تیم الرباب]]) یاد کرده‌اند. <ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۵، ص۱۶۸؛ ابن کلبی، جمهرة النسب، ص۲۱۶؛ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۲۲۱؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۱۸۲ و....</ref> لیکن در برخی منابع از او با نام [[مستورد]] بن [[علقمه]] <ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۲۴؛ ابن خلدون، تاریخ، ج۳، ص۲۱</ref>، مستورد بن علقه <ref>سمعانی، الانساب، ج۱۰، ص۲۱۲ و ترجمه‌های فارسی تاریخ طبری، ج۷، ص۲۷۳۰ و الکامل ابن اثیر، ج۱۰، ص۲۸۲</ref> و مستورد بن عقله<ref>ابن خلدون، تاریخ، ج۳، ص۱۷۹)</ref> نیز نام برده شده است که به نظر می‌‌رسد دست کم در بیشتر آنها تصحیف یا خطای تایپی اتفاق افتاده باشد. | |||
در باب نسبت او نیز علاوه بر نظر مشهور که از او با نسبت تیمی از تیم الرباب<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۵، ص۱۶۸؛ ابن کلبی، جمهرة النسب، ص۲۱۶؛ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۲۲۱؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۱۸۲؛ ابن اثیر، الکامل، ج۳، ص۴۲۱ و....</ref> و ضَباری تیمی<ref>از تیره‌های پایین‌تر تیم الرباب. سمعانی، الانساب، ج۸، ص۳۷۵-۳۷۶</ref> یاد کرده‌اند برخی نیز او را از [[غطفان]] و از شاخه‌های [[قبیله]] قیس بن عیلان دانسته<ref>ابن اثیر، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۲، ص۳۵۲</ref> و برخی او را یربوعی -از شاخه‌های [[فروتر]] غطفان-<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۵۹، ص۳۶۸</ref> خوانده‌اند. اما به نظر، نسبت تیمی [[مستورد بن علفه]] به واقع نزدیکتر می‌‌نماید. | |||
== منابع == | == منابع == | ||