←تفاوت جهاد با جنگ
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
برخی تنها [[جنگ]] با [[کافران]] را مصداق جهاد شمرده‌اند<ref>کشاف القناع، ج ۳، ص۳۵؛ معجم لغة الفقهاء، ص۱۶۸.</ref>، اما فقهای امامی و برخی از [[فقهای اهل سنت]]<ref>شرایع الاسلام، ج ۱، ص۲۳۴؛ تحریر الاحکام، ج ۲، ص۱۳۷؛ سبل السلام، ج ۴، ص۴۱.</ref> مبارزه با [[معاندان]] [[مسلمان]] مانند [[باغیان]]<ref>سلسلة الینابیع، ج ۲۳، ص۱۰۱؛ فقه الصادق علیه السلام، ج ۱۳، ص۱۰؛ المحلی، ج ۱۱، ص۳۰۸.</ref> را نیز جهاد دانسته‌اند؛ همچنین برخی جهاد را اعم از [[جهاد ابتدایی]] و نیز دفاع در برابر [[هجوم]] [[دشمنان]]<ref>جواهر الکلام، ج ۲۱، ص۱۸ ـ ۱۹؛ المیزان، ج ۲، ص۶۶؛ فقه الصادق علیه السلام، ج ۱۳، ص۱۲.</ref> دانسته‌اند، هرچند برخی جهاد ابتدایی را [[کامل‌ترین]] مصداق جهاد به شمار آورده‌اند<ref>جواهر الکلام، ج ۲۱، ص۱۶.</ref>.<ref>[[سید عباس رضوی|رضوی، سید عباس]]، [[جهاد - رضوی (مقاله)|مقاله «جهاد»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]] ج۱۰.</ref> | برخی تنها [[جنگ]] با [[کافران]] را مصداق جهاد شمرده‌اند<ref>کشاف القناع، ج ۳، ص۳۵؛ معجم لغة الفقهاء، ص۱۶۸.</ref>، اما فقهای امامی و برخی از [[فقهای اهل سنت]]<ref>شرایع الاسلام، ج ۱، ص۲۳۴؛ تحریر الاحکام، ج ۲، ص۱۳۷؛ سبل السلام، ج ۴، ص۴۱.</ref> مبارزه با [[معاندان]] [[مسلمان]] مانند [[باغیان]]<ref>سلسلة الینابیع، ج ۲۳، ص۱۰۱؛ فقه الصادق علیه السلام، ج ۱۳، ص۱۰؛ المحلی، ج ۱۱، ص۳۰۸.</ref> را نیز جهاد دانسته‌اند؛ همچنین برخی جهاد را اعم از [[جهاد ابتدایی]] و نیز دفاع در برابر [[هجوم]] [[دشمنان]]<ref>جواهر الکلام، ج ۲۱، ص۱۸ ـ ۱۹؛ المیزان، ج ۲، ص۶۶؛ فقه الصادق علیه السلام، ج ۱۳، ص۱۲.</ref> دانسته‌اند، هرچند برخی جهاد ابتدایی را [[کامل‌ترین]] مصداق جهاد به شمار آورده‌اند<ref>جواهر الکلام، ج ۲۱، ص۱۶.</ref>.<ref>[[سید عباس رضوی|رضوی، سید عباس]]، [[جهاد - رضوی (مقاله)|مقاله «جهاد»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]] ج۱۰.</ref> | ||
=== | === رابطه با واژگان همسو === | ||
==== جنگ ([[حرب]] یا [[قتال]]) ==== | |||
{{همچنین ببینید|جنگ}} | |||
جنگ به معنای [[پیکار]] و [[کارزار]] است. مقصود از جنگ، مطلق پیکار و درگیری خشونت‌بار بین دو گروه است و چنانچه یکی از این دو گروه، [[خداپرست]] و هدفش [[مقدّس]] باشد، پیکارش جهاد است. جنگ دارای اقسامی است مانند جنگ نظامی و غیرنظامی؛ جنگ [[مشروع]] و غیرمشروع؛ همچنین جنگ دارای آثار منفی مانند: [[اضطراب]] و [[ترس]]؛ [[غم]] و [[اندوه]]؛ [[گرسنگی]]؛ [[سختی]] و [[مشقت]]؛ جراحت‌های بدنی و نیز دارای آثار مثبت مانند: به دست آوردن [[غنایم جنگی]]؛ گرفتن فدیه از [[دشمن]] مغلوب؛ آزادسازی سرزمین و اسرا از دست دشمن؛ [[حفظ]] مظاهر و [[شعائر]] [[دینی]]؛ برخوردار شدن از [[پاداش اخروی]] و... است. شروع جنگ می‌تواند عوامل مختلفی داشته باشد مانند: [[وسوسه]] [[شیطان]]؛ [[دنیاطلبی]]؛ [[اختلافات]] [[عقیدتی]] و گروهی؛ [[پیمان شکنی]] و [[گناه]] و [[فساد]]<ref>[[سید جعفر صادقی فدکی|صادقی فدکی، سید جعفر]]، [[جنگ (مقاله)|مقاله «جنگ»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۰]]، ص۷۳ ـ ۱۰۴.</ref>. | |||
تفاوت جهاد با مدخل [[جنگ]] این است که جهاد مفهومی [[قرآنی]] دارد و توسعه مصداقی در آن ایجاد شده تا اعم از حرب و قتال [[تفسیر]] شود که فقط بُعد نظامی است، ولی هزینه کردن [[مالی]] برای [[پیروزی]] [[دعوت]] [[توحید]] {{متن قرآن|جَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ}}<ref>«با مال جهاد کرده‌اند» سوره انفال، آیه ۷۲.</ref> و تلاش در مسیر [[حق]]: {{متن قرآن|جَاهَدُوا فِينَا}}<ref> سوره عنکبوت، آیه ۶۹.</ref> و [[ایستادگی]] در مقابل نفس و یا [[مخالفان]] [[دعوت]] هم در [[فرهنگ قرآن]] جهاد گفته می‌شود: {{متن قرآن|وَمَنْ جَاهَدَ فَإِنَّمَا يُجَاهِدُ لِنَفْسِهِ إِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ}}<ref>«و هر کس بکوشد تنها برای خویش می‌کوشد، بی‌گمان خداوند از جهانیان بی‌نیاز است» سوره عنکبوت، آیه ۶.</ref>؛ هر چند برخی از [[آیات]] و مباحث جهاد با [[قتل]] می‌تواند مشترک باشد، زیرا جهاد تلاش برای [[اسلام]] است: {{متن قرآن|وَجَاهَدَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لَا يَسْتَوُونَ عِنْدَ اللَّهِ}}<ref>«در راه خداوند جهاد کرده است؟ (هرگز این دو) نزد خداوند برابر نیستند» سوره توبه، آیه ۱۹.</ref> و قتال جنگیدن با کسانی است‌که در برابر [[اسلام]] و [[حیات]] [[مسلمانان]] [[ایستادگی]] می‌کنند. به همین [[دلیل]] دارای [[ارزش]] و [[پاداش]] خاص و دارای آثار دیگر است: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و راه‌های خویش را به آنان که در (راه) ما بکوشند می‌نماییم و بی‌گمان خداوند با نیکوکاران است» سوره عنکبوت، آیه ۶۹.</ref>.<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۴۲۷-۴۳۲.</ref> | تفاوت جهاد با مدخل [[جنگ]] این است که جهاد مفهومی [[قرآنی]] دارد و توسعه مصداقی در آن ایجاد شده تا اعم از حرب و قتال [[تفسیر]] شود که فقط بُعد نظامی است، ولی هزینه کردن [[مالی]] برای [[پیروزی]] [[دعوت]] [[توحید]] {{متن قرآن|جَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ}}<ref>«با مال جهاد کرده‌اند» سوره انفال، آیه ۷۲.</ref> و تلاش در مسیر [[حق]]: {{متن قرآن|جَاهَدُوا فِينَا}}<ref> سوره عنکبوت، آیه ۶۹.</ref> و [[ایستادگی]] در مقابل نفس و یا [[مخالفان]] [[دعوت]] هم در [[فرهنگ قرآن]] جهاد گفته می‌شود: {{متن قرآن|وَمَنْ جَاهَدَ فَإِنَّمَا يُجَاهِدُ لِنَفْسِهِ إِنَّ اللَّهَ لَغَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ}}<ref>«و هر کس بکوشد تنها برای خویش می‌کوشد، بی‌گمان خداوند از جهانیان بی‌نیاز است» سوره عنکبوت، آیه ۶.</ref>؛ هر چند برخی از [[آیات]] و مباحث جهاد با [[قتل]] می‌تواند مشترک باشد، زیرا جهاد تلاش برای [[اسلام]] است: {{متن قرآن|وَجَاهَدَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ لَا يَسْتَوُونَ عِنْدَ اللَّهِ}}<ref>«در راه خداوند جهاد کرده است؟ (هرگز این دو) نزد خداوند برابر نیستند» سوره توبه، آیه ۱۹.</ref> و قتال جنگیدن با کسانی است‌که در برابر [[اسلام]] و [[حیات]] [[مسلمانان]] [[ایستادگی]] می‌کنند. به همین [[دلیل]] دارای [[ارزش]] و [[پاداش]] خاص و دارای آثار دیگر است: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ}}<ref>«و راه‌های خویش را به آنان که در (راه) ما بکوشند می‌نماییم و بی‌گمان خداوند با نیکوکاران است» سوره عنکبوت، آیه ۶۹.</ref>.<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۴۲۷-۴۳۲.</ref> | ||
==== دفاع ==== | |||
{{همچنین ببینید|دفاع}} | |||
[[دفاع]] به معنای بازداشتن و مانع شدن از اقسام جهاد و به معنای [[جنگی]] است که [[انسان]] در مقابل [[حمله]] [[دشمن]] و برای جلوگیری و [[پیشگیری]] از [[هجوم]] [[دشمن]] به [[مسلمانان]] و [[اساس اسلام]] انجام می‌دهد. بسیاری از [[پیامبران]] و [[پیروان]] آنها در [[راه خدا]] و [[دفاع]] از [[اهداف الهی]] با [[دشمنان]] به [[نبرد]] برخاسته‌اند و برخی با استناد به [[تاریخ]]، همه [[جنگ‌های پیامبر]] {{صل}} را [[دفاعی]] دانسته‌اند. دفاع در سه حوزه مشروع است: دفاع از کیان [[اسلام]] و سرزمین‌های [[مسلمانان]]؛ [[دفاع از حریم شخصی]] و در [[یاری مظلوم]]<ref>[[سید احمد سادات|سادات، سید احمد]]؛ [[دفاع (مقاله)|مقاله «دفاع»]]؛ [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)| دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۱۳، صص۱۲۲ ـ ۱۳۱.</ref>. | |||
== [[جهاد]] در [[قرآن کریم]] == | == [[جهاد]] در [[قرآن کریم]] == | ||