امامت‌پدیا:قواعد نام‌گذاری (فارسی‌سازی نام‌های خارجی): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '|وپ:' به '|اپ:'
جز (جایگزینی متن - '{{میان‌بر|وپ:' به '{{میان‌بر|اپ:')
جز (جایگزینی متن - '|وپ:' به '|اپ:')
 
خط ۱: خط ۱:
{{رهنمود موضوعی|قواعد نام‌گذاری|وپ:قناخ}}
{{رهنمود موضوعی|قواعد نام‌گذاری|اپ:قناخ}}
{{چکیده|به طور کلی نام‌گذاری مقالاتی که نام‌های خارجی دارند بایستی بر اساس رواج گستردهٔ نام در متون فارسی بر پایهٔ [[امامت‌پدیا:منابع معتبر|منابع معتبر]] و اثبات‌پذیری باشد.}}
{{چکیده|به طور کلی نام‌گذاری مقالاتی که نام‌های خارجی دارند بایستی بر اساس رواج گستردهٔ نام در متون فارسی بر پایهٔ [[امامت‌پدیا:منابع معتبر|منابع معتبر]] و اثبات‌پذیری باشد.}}


خط ۱۰: خط ۱۰:


== بطور عمومی، رواج گسترده ملاک است ==
== بطور عمومی، رواج گسترده ملاک است ==
{{میانبر|وپ:رایج|وپ:رواج}}
{{میانبر|اپ:رایج|اپ:رواج}}
{{همچنین ببینید|وپ:نام رایج}}
{{همچنین ببینید|اپ:نام رایج}}
رایج بودن نامی در منابع مرجع زبان فارسی بطور گسترده، ملاک انتخاب است، و این رایج بودن بر انطباق آن نام با آنچه در زبان مبدأ خوانده می‌شود برتری دارد. بطور نمونه، با اینکه نام ''بیجینگ'' نامی است که به آوایش درست [[ماندارین]] نزدیکتر است (و مورد ترجیح دولت چین)، در خیلی از زبان‌ها مانند فارسی، آلمانی و فرانسوی هنوز از ''[[پکن]]'' استفاده می‌شود. چرا؟ چون از دید تاریخی جا افتاده؛ لذا خواه ناخواه ''پکن'' در حد گسترده در فارسی امروزی رواج دارد و در منابع معتبر، بدین صورت نوشته می‌شود. دربارهٔ مفهوم «رواج گسترده»، بخش پایین را ببینید.
رایج بودن نامی در منابع مرجع زبان فارسی بطور گسترده، ملاک انتخاب است، و این رایج بودن بر انطباق آن نام با آنچه در زبان مبدأ خوانده می‌شود برتری دارد. بطور نمونه، با اینکه نام ''بیجینگ'' نامی است که به آوایش درست [[ماندارین]] نزدیکتر است (و مورد ترجیح دولت چین)، در خیلی از زبان‌ها مانند فارسی، آلمانی و فرانسوی هنوز از ''[[پکن]]'' استفاده می‌شود. چرا؟ چون از دید تاریخی جا افتاده؛ لذا خواه ناخواه ''پکن'' در حد گسترده در فارسی امروزی رواج دارد و در منابع معتبر، بدین صورت نوشته می‌شود. دربارهٔ مفهوم «رواج گسترده»، بخش پایین را ببینید.


خط ۴۰: خط ۴۰:


=== واژگان مصوب فرهنگستان ===
=== واژگان مصوب فرهنگستان ===
{{میانبر|وپ:فرهنگستان}}
{{میانبر|اپ:فرهنگستان}}
با اینکه فرهنگستان زبان و ادب فارسی از منابع معتبر در گزیدن واژگان مناسب است، اما تا زمانی که واژهٔ فرهنگستان در جامعهٔ علمی متداول نشده‌است ترجیح بر نامگذاری مقاله بر اساس واژهٔ رایج‌تر (نظیر یک وام‌واژه) است (برای اطلاع بیشتر بحث در مورد اولویت رواج بر درستی را در بخش [[#منظور از رواج گسترده چیست؟]] در بالا ببینید). در مواردی که مقاله با نام پیشنهادی فرهنگستان نامگذاری نشود، شایسته است واژه‌ای که توسط فرهنگستان تصویب شده در ابتدای مقاله با ذکر منبع به جهت آشنایی خوانندگان آورده شود.
با اینکه فرهنگستان زبان و ادب فارسی از منابع معتبر در گزیدن واژگان مناسب است، اما تا زمانی که واژهٔ فرهنگستان در جامعهٔ علمی متداول نشده‌است ترجیح بر نامگذاری مقاله بر اساس واژهٔ رایج‌تر (نظیر یک وام‌واژه) است (برای اطلاع بیشتر بحث در مورد اولویت رواج بر درستی را در بخش [[#منظور از رواج گسترده چیست؟]] در بالا ببینید). در مواردی که مقاله با نام پیشنهادی فرهنگستان نامگذاری نشود، شایسته است واژه‌ای که توسط فرهنگستان تصویب شده در ابتدای مقاله با ذکر منبع به جهت آشنایی خوانندگان آورده شود.


== عنوان‌های استثناء که می‌توانند لاتین بمانند ==
== عنوان‌های استثناء که می‌توانند لاتین بمانند ==
{{میان‌بر|اپ:نام لاتین|وپ:نام انگلیسی|وپ:عنوان دستور رایانه}}
{{میان‌بر|اپ:نام لاتین|اپ:نام انگلیسی|اپ:عنوان دستور رایانه}}
* نام پرونده‌های رایانه‌ای (نظیر [[xorg.conf]] و [[.htaccess|{{چر}}.htaccess]])، متغیرهای محیطی (نظیر [[CFLAGS]])، فراخوان‌های سیستمی (نظیر [[mmap]])، توابع و ساختارهای داده‌های خاص یک زبان‌های برنامه‌نویسی و کتابخانه‌های استاندارد آن (نظیر <bdi>java.util. *</bdi>، <bdi>System.Collections. *</bdi> و <bdi>std::*</bdi>)، دستورهای برنامه‌نویسی (نظیر دستور SELECT در زبان [[اس‌کیوال]]) و متغیرهای برنامه‌نویسی باید در تمام متون به لاتین بیاید. اگر عنوان مقاله‌ای مربوط با چنین موضوعاتی همنام با خود موضوع است (نظیر مقالهٔ [[CFLAGS]] که عنوانش همنام با موضوع مقاله است) عنوان مقاله نیز باید به لاتین بیاید.
* نام پرونده‌های رایانه‌ای (نظیر [[xorg.conf]] و [[.htaccess|{{چر}}.htaccess]])، متغیرهای محیطی (نظیر [[CFLAGS]])، فراخوان‌های سیستمی (نظیر [[mmap]])، توابع و ساختارهای داده‌های خاص یک زبان‌های برنامه‌نویسی و کتابخانه‌های استاندارد آن (نظیر <bdi>java.util. *</bdi>، <bdi>System.Collections. *</bdi> و <bdi>std::*</bdi>)، دستورهای برنامه‌نویسی (نظیر دستور SELECT در زبان [[اس‌کیوال]]) و متغیرهای برنامه‌نویسی باید در تمام متون به لاتین بیاید. اگر عنوان مقاله‌ای مربوط با چنین موضوعاتی همنام با خود موضوع است (نظیر مقالهٔ [[CFLAGS]] که عنوانش همنام با موضوع مقاله است) عنوان مقاله نیز باید به لاتین بیاید.
* اگر موضوع مقاله برنامه‌ای رایانه‌ای است که عموماً در منابع دیگر به عنوان یک دستور خط فرمان شناخته می‌شود، عنوان مقالهٔ مربوط به آن باید به لاتین باشد. مثال‌ها عبارتند از [[dir]]، {{رچ}}[[chown]]{{رچ}}، [[passwd]]{{رچ}}، و [[uname]].
* اگر موضوع مقاله برنامه‌ای رایانه‌ای است که عموماً در منابع دیگر به عنوان یک دستور خط فرمان شناخته می‌شود، عنوان مقالهٔ مربوط به آن باید به لاتین باشد. مثال‌ها عبارتند از [[dir]]، {{رچ}}[[chown]]{{رچ}}، [[passwd]]{{رچ}}، و [[uname]].
خط ۵۱: خط ۵۱:


== آیا گوگل می‌تواند ملاک رواج باشد؟ ==
== آیا گوگل می‌تواند ملاک رواج باشد؟ ==
{{shortcut|وپ:گوگل}}
{{shortcut|اپ:گوگل}}
[[گوگل]] به‌تنهایی صرفاً یک ''نشانگر'' است، اما لزوماً خودبه‌خود ملاک نیست. باید همهٔ جوانب را در نظر گرفت. شاید اکثر نتایج گوگل سایت‌های وبلاگی و غیرتخصصی باشد. شاید همه‌شان مطالب خود را از یک منبع نامطمئن گرفته باشند. این‌که در گوگل نامی را بیشتر از دیگری می‌بینید لزوماً و به‌تنهایی دلیلی کافی برای رواجِ بیشترِ آن نام در میان منابع معتبر فارسی‌زبان نیست.
[[گوگل]] به‌تنهایی صرفاً یک ''نشانگر'' است، اما لزوماً خودبه‌خود ملاک نیست. باید همهٔ جوانب را در نظر گرفت. شاید اکثر نتایج گوگل سایت‌های وبلاگی و غیرتخصصی باشد. شاید همه‌شان مطالب خود را از یک منبع نامطمئن گرفته باشند. این‌که در گوگل نامی را بیشتر از دیگری می‌بینید لزوماً و به‌تنهایی دلیلی کافی برای رواجِ بیشترِ آن نام در میان منابع معتبر فارسی‌زبان نیست.


== اگر منابع معتبر یافت نشدند، آنوقت چه؟ ==
== اگر منابع معتبر یافت نشدند، آنوقت چه؟ ==
{{میانبر|وپ:آوانگاری کنید}}
{{میانبر|اپ:آوانگاری کنید}}
گاهی به اسامی‌ای برمی‌خوریم که در نوشته‌های فارسی یا اصلاً منابعی در مورد آنها نوشته نشده، یا اگر شده، ترجمه‌های غلطی هستند که هنوز جا نیفتاده‌اند (یعنی به آن صورت نمی‌توان گفت رواج دارند).
گاهی به اسامی‌ای برمی‌خوریم که در نوشته‌های فارسی یا اصلاً منابعی در مورد آنها نوشته نشده، یا اگر شده، ترجمه‌های غلطی هستند که هنوز جا نیفتاده‌اند (یعنی به آن صورت نمی‌توان گفت رواج دارند).