مهره در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

نقل است که در پی ظهور اسلام و [[تشکیل حکومت]] [[نبوی]] {{صل}} در [[مدینه]]، [[رسول خدا]] {{صل}} نامه‌ای به [[جیفر بن جلندی]] –امیر عمان- ارسال داشت و او را به اسلام [[دعوت]] کرد. وی اسلام پذیرفت و به تبع او و دعوت وی، دیگر [[مردمان]] [[عمان]]-از جمله قبیله مهره- اسلام پذیرفتند.<ref> الموسوعة الحره، مقاله تاریخ المهره. درباره نامه حضرت به جیفر بن جلندی ر. ک. بلاذری، انساب الاشراف، ج۱۰، ص۲۷۸؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ج۲، ص۳۶.</ref> با [[فتح مکه]] در [[سال هشتم هجری]] و سرعت گرفتن [[وفود]] [[قبایل]] نزد [[رسول مکرم اسلام]] {{صل}} و [[اعلان]] [[سرسپردگی]] آنان به اسلام، قبیله مهره نیز نمایندگانی جهت اظهار [[اطاعت از رسول خدا]] {{صل}} عازم مدینه کرد. [[نمایندگان]] این قبیله به [[سرپرستی]] [[مَهری بن أبیَض]] به نزد [[پیامبر]] {{صل}} رفتند. در این [[دیدار]]، [[حضرت]] آنان را به اسلام دعوت کرد وآنان نیز با پذیرش این دعوت، [[مسلمان]] شدند. [[رسول خدا]] {{صل}} ایشان را مورد [[محبت]] خود قرار داد و فرمانی را با این مضمون: «هیچ کس نباید به ایشان [[حمله]] و [[غارت]] برد و دام‌ها را در مراتع آنان بدون اجازه بچرانند و برایشان است که [[احکام اسلام]] را برپا دارند» برای آنان مرقوم فرمود. <ref> ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۶۶؛ منتظرالقائم، اصغر، نقش قبایل یمنی در حمایت از اهل بیت {{ع}}، ص۶۹.</ref> [[ابن سعد]] نیز با اشاره به [[وفد]] [[مهره]] در کتاب خود -الطبقات الکبری- به نقل از [[هشام بن محمد]] از [[معمر بن عمران مهری]] از پدرش چنین [[روایت]] کرده که مردی از مهره به نام [[زهیر بن قرضم بن عجیل بن قباث بن قمومی بن نقلان عبدی بن الآمری بن مهری بن حیدان بن عمرو بن الحاف بن قضاعه]] از «شحر» نزد رسول خدا {{صل}} رفت. [[حضرت]] او را به واسطه پیمودن را طولانی او را به خود نزدیک گردانید و مورد [[احترام]] و [[تفقد]] قرار دادند و چون وقت رفتن فرا رسید، نوشته ای برای او مکتوب کردند که تا امروز (عصر ابن سعد) نزد آنان محفوظ است.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۶۶-۲۶۷.</ref>  

پس از انجام [[فتوحات]] در شمال افریقا، به تدریج [[رزمندگان]] [[مهره]] در [[اراضی]] سرزمین‌های مفتوحه سکونت [[اختیار]] کردند. بر اساس برخی [[روایات]] [[تاریخی]]، مهری‌ها پیش از [[برقراری نظام اسلامی]] در شمال افریقا، نخست در «الرایه» زمینی را همراه با دیگر [[قبایل]] حاضر در منطقه به طور مشترک مالک شدند و آن را محل استقرار اسبان و چهارپایان خود قرار دادند. <ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۲۱۹.</ref> سپس آنان در منطقه «[[جبل]] [[یشکر]]» که اردوگاه و مقر [[لشکریان]] مسلمان در شمال افریقا و نخستین پایتخت [[اسلامی]] [[مصر]] بود، سکنی گزیدند<ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۲۱۸.</ref> تا این که پس از پایان [[فتوحات اسلامی]] در مصر در سال ۶۴۱ میلادی و بعد از تأسیس [[شهر]] «[[فسطاط]]» توسط [[عمرو بن عاص]] و تبدیل آن به پایتختی جدید مصر، زمین‌هایی از سوی [[امارت]] تازه تأسیس این منطقه، برای لشکریان حاضر در مصر -از جمله مهری‌ها- جهت اسکان در این شهر، در نظر گرفته شد که هر یک از این زمین‌های اختصاصی به نام هر [[قبیله]] معروف و شناخته شده بود. از این رو محل اسکان [[مردم]] قبیله مهره، «خیطت المهره» (یا [[حی]] المهره به زبان [[انگلیسی]]) نامیده شد.<ref> الموسوعة الحره، مقاله تاریخ المهره.</ref> در برخی مصادر نقل شده که قبایل غافق و [[مهره]]، مدتی بعد، با توسعه خطه و محدوده اسکان شهری خود، از [[شرق]] به صحرا و از ناحیه شمال به «الفضاء» رسیدند.<ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۲۱۹-۲۲۱.</ref> همچنین گروهی از آنان با سکونت در [[عراق]] بخصوص [[شهر کوفه]]، خطه ای را در این شهر به خود اختصاص دادند. <ref> لویی ماسینیون، خطط الکوفه و شرح خریطها، ص۲۱-‌۲۲.</ref>

از مشاهیر و بزرگان [[قبیله]] [[مهره]] در ایام [[جاهلی]] می‌‌توان به نام [[شهر بن وائل مهری]] -[[پادشاه]] بلاد مهره فی دوران [[پادشاهی]] قدیم ([[قرن دوم]] میلادی)- [[کرز بن روعان مهری]] -[[زعیم]] مهره در ایام [[جاهلیت]]- و [[مرضاوی بن سعوه مهری]] شاعر و تک سوار این [[قوم]] که حدوداً ۱۵ سال قبل از [[میلاد پیامبر]] {{صل}} در [[سرزمین]] مهره [[تولد]] یافت، اشاره کرد.<ref>الموسوعة الحره، مقاله تاریخ المهره.</ref> ضمن این که از [[زنان]] نام آور این قوم در این ایام نیز، می‌‌توان از [[خویله مهریه قضاعیه]] (متوفای حدود سال ۳۳ بعد از میلاد [[نبی]]) - از شخصیت‌های [[قدرتمند]] این قبیله در تأثیرگذاری بر [[نفوس]] بواسطه [[بلاغت]] در [[نثر]] و [[نظم]]- [[عاتکه]] [[مهریه]]-ضرب المثل در داشتن تعداد پسران از [[قبایل]] مختلف-<ref> الموسوعة الحره، مقاله تاریخ المهره.</ref> [[عدیه بنت الامری بن مهر]] [[همسر]] جلهمه ملقب به طئ<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۲۱۸.</ref> و [[أم علقمه]] عنده مهریه -[[مادر]] یکی از [[ملوک]] کنده به نام [[علقمه بن سلمه بن مالک بن حارث بن معاویة الاکرمین]] ملقب به ابن عِنده-<ref> ابن ماکولا، اکمال الکمال، ج۶، ص۳۲؛ زبیدی، تاج العروس، ج۵، ص۱۳۳. از او با نام «عنجه» (ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۱۶۳) و «عنجد» (ابن حبیب بغدادی، المحبر، ص۲۵۲) هم یاد شده است.</ref> نام برد.

از اعلام و [[رجال]] دوران [[اسلامی]] آنان نیز می‌‌توان به چهره‌ها و شخصیت‌های نامدار و شهیری همچون [[ابو عبدالرحمن نبیه بن صؤاب مهری]] -از [[اصحاب]] و [[راویان]] [[نبی خاتم]] {{صل}}- <ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷، ص۳۴۵.</ref> [[سفیان بن صهابه مهری]] معروف به «خرنق شاعر»<ref>ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۵۰۴؛ ابن حجر، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۳، ص۱۰۳. </ref> که برخی او را در شمار [[صحابه]] برشمرده‌اند،<ref>ابونعیم، معرفة الصحابه، ج۲، ص۵۰۴.</ref> اشاره کرد. ضمن این که از [[مهری بن ابیض]]<ref> ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۷۱، ص۲۶۶؛ یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۸۰.</ref> و [[زهیر بن قرضم مهری]]<ref>زبیدی، تاج العروس، ج۱۸، ص۲۲۴.</ref> از [[وفود]] کنندگان بر [[پیامبر]] {{صل}}، [[شریح بن میمون مهری]] -[[فرمانده]] نیروهای دریایی [[اسلام]] در [[فتوحات]] شمال افریقا- در [[سال ۹۸ هجری]]،<ref> ابن عبدالحکم، فتوح مصر و اخبارها، ص۲۱۸.</ref> [[بشر بن حسان مهری]] - عامل [[سلیمان بن عبدالملک اموی]] در [[کوفه]]-<ref>خلیفة بن خیاط، تاریخ، ص۲۰۳.</ref> [[عمرو بن مره مهری]] -از [[فرماندهان سپاه]] اسلام در [[حمله]] به [[روم]]-<ref> خلیفة بن خیاط، تاریخ، ص۱۳۹.</ref> [[أبو بکر بن عمار مهری اندلسی]] ملقب به «ذو الوزارتین» -از شعرا و [[حکام]] [[امارت]] مرسیّه [[اندلس]] در سال۴۷۱ [[هجری]]-<ref>ر. ک. حنبلی دمشقی، شذرات الذهب، ج۵، ص۳۳۴؛ ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج۴، ص۴۲۵، ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۳۲، ص۲۰۷.</ref> [[ابوالولید مهری قیروانی]] -شیخ [[اهل]] [[ادب]] در [[مغرب]]-<ref> ذهبی، تاریخ الاسلام، ج۱۹، ص۱۵۹.</ref> [[ابو القاسم اصبغ بن محمد بن سمح مهری قرطبی]]-از علمای بزرگ اندلس در حساب و هندسه و هیئت و [[نجوم]] و [[طب]]-<ref>زرکلی، الاعلام، ج۱، ص۳۳۳. نیز ر. ک. ذهبی، تاریخ اسلام، ج۲۹، ص۱۷۳.</ref> و [[ابوالولید عبدالملک بن قطن مهری]] -از شعرا و و علمای لغت و [[ادب]]-<ref> زرکلی، الاعلام، ج۴، ص۱۶۲.</ref> در شمار دیگر بزرگان این [[قبیله]] یاد کرده‌اند. همچنین از [[تمیم بن فرع مهری]]،<ref>عجلی، معرفة الثقات، ج۱، ص۲۵۹؛ ابن اثیر، اسد الغابه فی معرفة الصحابه، ج۱، ص۳۵۰.</ref> [[ابو عمرو عبدالرحمن بن شماسه مهری مصری]]،<ref>رازی، الجرح و التعدیل، ج۵، ص۲۴۳؛ ابن حبان، الثقات، ج۵، ص۹۶.</ref> [[سعوة بن حیدان مهری]]<ref>بخاری، التاریخ الکبیر، ج۴، ص۲۱۴؛ ابن حبان، الثقات، ج۴، ص۳۵۰.</ref> در شمار [[تابعین]] و روات این قبیله و از دیگر [[محدثان]] آنان به نام [[ثواب بن عتبه مهری]]،<ref>ابن حنبل، مسند، ج۵، ص۳۶۰؛ بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۱۸۴.</ref> [[ابوالفیض موسی بن ایوب مهری حمصی]]،<ref> مزی، تهذیب الکمال، ج۲۹، ص۳۵؛ فسوی، المعرفة و التاریخ، ج۳، ص۳۷۴؛ المبارکفوزی، تحفة الاحوذی، ص۱۶۹.</ref> [[خالد بن حمید مهری اسکندرانی]]،<ref> ابن حبان، الثقات، ج۸، ص۲۲۱؛ مزی، تهذیب الکمال، ج۱۱، ص۱۵۱؛ رازی، الجرح و التعدیل، ج۳، ص۳۲۵.</ref> [[حی بن لقیط بن ناشره مهری]]<ref>ابن ماکولا، اکمال الکمال، ج۲، ص۹۷؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۶۱، ص۲۱۵.</ref> و [[سلیمان بن داود مهری]]<ref>ابی داوود سلیمان بن اشعث، سنن، ج۱، ص۲۷۳؛ مزی، تهذیب الکمال، ج۱۶، ص۲۰۱.</ref> اشاره شده است. کما این که از علمای متأخرتر آنان نیز می‌‌توان از [[سلیمان بن أحمد بن سلیمان مهری]] مشهور فلکی [[قرن نهم]] و دهم [[هجری]] و ملقب به «[[معلم]] البحر»<ref>زرکلی، الاعلام، ج۳، ص۱۲۱</ref> نام برد. از چهره‌های ممتاز [[شیعی]] این قبیله هم می‌‌توان از [[اسماعیل بن محمد مهری کوفی]] –از [[اصحاب امام صادق]] {{ع}}- [[سوید بن طالب مهری]] جدی از اصحاب امام صادق {{ع}}- [[ابوخداش عبدالله بن خداش مهری]] –از [[اصحاب]] [[امام موسی کاظم]] {{ع}} و [[امام هادی]] {{ع}}، <ref>شیخ طوسی، رجال، ص۱۶۱، ۲۲۳، ۳۴۰ و ۳۸۱.</ref> همچنین [[شریک بن شیخ]] از اشراف بخارا که در [[سال ۱۳۳ هجری]] بر [[ابومسلم بن صالح خزاعی]] در بخارا به هواداری از [[اهل بیت پیامبر]] {{صل}} [[قیام]] کرد،<ref>طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج۷، ص۴۵۹؛ مسکویه، تجارب الامم، ج۳، ص۳۴۳؛ نرشخی، تاریخ بخارا، ص۸۶.</ref> نام برد.