آثار عبادت: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' آن‌که ' به ' آنکه '
جز (جایگزینی متن - ' آن‌که ' به ' آنکه ')
 
خط ۱۲: خط ۱۲:


افزون بر اینکه عبادت، خود، عملی معرفتی است، عامل دست‌یابی به [[بینش]] بیشتر نیز هست. از آنجا که عبادت [[روح انسان]] را به [[کمال مطلق]] ([[خداوند]]) نزدیک می‌کند، به تناسب آن از توانایی‌های گوناگونی نیز برخوردارش می‌سازد که از جمله آنها بینش ویژه است. این بینش، آموختنی و مدرسه‌ای نیست، بلکه گونه‌ای دیگر است که جنبه قدسی دارد. مولا می‌فرماید: «کسی که [[خدا]] را یاد کند، [[بینا]] می‌شود»<ref>تصنیف غررالحکم، ص۱۸۹.</ref>. نیز در [[حدیث قدسی]]، که [[شیعه]] و [[اهل سنت]] [[روایت]] کرده‌اند، آمده است:
افزون بر اینکه عبادت، خود، عملی معرفتی است، عامل دست‌یابی به [[بینش]] بیشتر نیز هست. از آنجا که عبادت [[روح انسان]] را به [[کمال مطلق]] ([[خداوند]]) نزدیک می‌کند، به تناسب آن از توانایی‌های گوناگونی نیز برخوردارش می‌سازد که از جمله آنها بینش ویژه است. این بینش، آموختنی و مدرسه‌ای نیست، بلکه گونه‌ای دیگر است که جنبه قدسی دارد. مولا می‌فرماید: «کسی که [[خدا]] را یاد کند، [[بینا]] می‌شود»<ref>تصنیف غررالحکم، ص۱۸۹.</ref>. نیز در [[حدیث قدسی]]، که [[شیعه]] و [[اهل سنت]] [[روایت]] کرده‌اند، آمده است:
[[بنده]] من همواره به وسیله [[نوافل]] به من [[تقرب]] می‌جوید تا آن‌که محبوبم می‌شود. چون محبوبم گشت، من گوشش می‌شوم که می‌شنود و چشمش می‌شوم که می‌بیند و زبانش که سخن می‌گوید<ref>الکافی، ج۲، ص۳۵۲؛ وسائل الشیعه، ج۴، ص۷۲؛ صحیح بخاری، ج۷، ص۱۹۰؛ السنن الکبری، ج۳، ص۳۴۶.</ref>.
[[بنده]] من همواره به وسیله [[نوافل]] به من [[تقرب]] می‌جوید تا آنکه محبوبم می‌شود. چون محبوبم گشت، من گوشش می‌شوم که می‌شنود و چشمش می‌شوم که می‌بیند و زبانش که سخن می‌گوید<ref>الکافی، ج۲، ص۳۵۲؛ وسائل الشیعه، ج۴، ص۷۲؛ صحیح بخاری، ج۷، ص۱۹۰؛ السنن الکبری، ج۳، ص۳۴۶.</ref>.


این [[حدیث]] را به هر معنا [[تفسیر]] کنیم، از این حقیقت حکایت دارد که انسان بر اثر عبادت، به مرحله‌ای می‌رسد که نیروی ادراکی و معرفتی‌اش مورد [[تأیید]] و [[حمایت]] ویژه خداوند قرار می‌گیرد و روشن است که در این حالت، به معرفتی ویژه دست می‌یازد که [[ارزش]] قدسی و [[ملکوتی]] دارد. [[امیرمؤمنان]] {{ع}} در [[حدیثی]] می‌فرماید: «استمرار یاد خدا قلب و [[اندیشه]] را [[نورانی]] می‌کند»<ref>تصنیف غررالحکم، ص۱۸۹.</ref>. همچنین، در توضیح [[آیه]] {{متن قرآن|رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ}}<ref>«مردانی که هیچ داد و ستد و خرید و فروشی آنان را از یاد خداوند و برپا داشتن نماز و دادن زکات (به خود) سرگرم نمی‌دارد؛ از روزی می‌هراسند که دل‌ها و دیده‌ها در آن زیرورو می‌شوند» سوره نور، آیه ۳۷.</ref> می‌فرماید:
این [[حدیث]] را به هر معنا [[تفسیر]] کنیم، از این حقیقت حکایت دارد که انسان بر اثر عبادت، به مرحله‌ای می‌رسد که نیروی ادراکی و معرفتی‌اش مورد [[تأیید]] و [[حمایت]] ویژه خداوند قرار می‌گیرد و روشن است که در این حالت، به معرفتی ویژه دست می‌یازد که [[ارزش]] قدسی و [[ملکوتی]] دارد. [[امیرمؤمنان]] {{ع}} در [[حدیثی]] می‌فرماید: «استمرار یاد خدا قلب و [[اندیشه]] را [[نورانی]] می‌کند»<ref>تصنیف غررالحکم، ص۱۸۹.</ref>. همچنین، در توضیح [[آیه]] {{متن قرآن|رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ}}<ref>«مردانی که هیچ داد و ستد و خرید و فروشی آنان را از یاد خداوند و برپا داشتن نماز و دادن زکات (به خود) سرگرم نمی‌دارد؛ از روزی می‌هراسند که دل‌ها و دیده‌ها در آن زیرورو می‌شوند» سوره نور، آیه ۳۷.</ref> می‌فرماید:
خط ۲۱: خط ۲۱:
=== آثار [[روحی]] - [[روانی]] ===
=== آثار [[روحی]] - [[روانی]] ===
# توجه به [[خداوند]] و [[عوالم]] [[معنوی]] چونان که ظرفیت [[معرفتی]] انسان را افزایش می‌دهد، بر ظرفیت روانی و روحی او نیز می‌افزاید. بسیاری از کم‌ظرفیتی‌ها و بی‌صبری‌ها ناشی از [[تنگ‌نظری]] و دید محدود افراد است. چون افق [[فکری]] انسان به وسیله [[ایمان]] و عبادت بلند شود، توان [[تحمل]] و بردباری‌اش نیز افزایش می‌یابد. علی {{ع}} می‌فرماید: «[[یاد خدا]] [[شرح صدر]] می‌آورد»<ref>تصنیف غررالحکم، ص۱۸۹.</ref>. از این رو، [[قرآن]] [[مؤمنان]] را به مددجویی از [[نماز]] و [[روزه]] فرامی‌خواند: «از [[صبر]]<ref>برخی احادیث، واژه «صبر» را در آیه به روزه تفسیر کرده است.</ref> و نماز کمک بگیرید»<ref>{{متن قرآن|وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ}} «از شکیبایی و نماز یاری بجویید و بی‌گمان این کار جز بر فروتنان دشوار است» سوره بقره، آیه ۴۵.</ref>. مولا می‌فرماید: «یاد خدا... [[آرامش]] [[دل‌ها]] است». همچنین، [[احادیث]] سفارش می‌کنند که هنگام [[خشم]] به یاد خدا [[پناه]] بریم: «هرگاه به خشم درآمدی، بگو: {{متن حدیث|لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ}}، خشمت آرام می‌گیرد»<ref>مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۱۵.</ref>.
# توجه به [[خداوند]] و [[عوالم]] [[معنوی]] چونان که ظرفیت [[معرفتی]] انسان را افزایش می‌دهد، بر ظرفیت روانی و روحی او نیز می‌افزاید. بسیاری از کم‌ظرفیتی‌ها و بی‌صبری‌ها ناشی از [[تنگ‌نظری]] و دید محدود افراد است. چون افق [[فکری]] انسان به وسیله [[ایمان]] و عبادت بلند شود، توان [[تحمل]] و بردباری‌اش نیز افزایش می‌یابد. علی {{ع}} می‌فرماید: «[[یاد خدا]] [[شرح صدر]] می‌آورد»<ref>تصنیف غررالحکم، ص۱۸۹.</ref>. از این رو، [[قرآن]] [[مؤمنان]] را به مددجویی از [[نماز]] و [[روزه]] فرامی‌خواند: «از [[صبر]]<ref>برخی احادیث، واژه «صبر» را در آیه به روزه تفسیر کرده است.</ref> و نماز کمک بگیرید»<ref>{{متن قرآن|وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ}} «از شکیبایی و نماز یاری بجویید و بی‌گمان این کار جز بر فروتنان دشوار است» سوره بقره، آیه ۴۵.</ref>. مولا می‌فرماید: «یاد خدا... [[آرامش]] [[دل‌ها]] است». همچنین، [[احادیث]] سفارش می‌کنند که هنگام [[خشم]] به یاد خدا [[پناه]] بریم: «هرگاه به خشم درآمدی، بگو: {{متن حدیث|لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ}}، خشمت آرام می‌گیرد»<ref>مستدرک الوسائل، ج۱۲، ص۱۵.</ref>.
# [[صفا]] و [[لطافت]] [[روح]] از دستاوردهای [[باطنی]] عبادت است. عبادت و [[عبودیت]] خداوند، که کانون [[جمال]] و زیبایی‌ها است، بر [[قلب]] انسان تأثیر می‌گذارد و شعاعی از [[رحمت]] و [[لطف]] و [[عطوفت]] [[الهی]] را نصیبش می‌کند. در [[نهج‌البلاغه]] آمده است: «[[خداوند سبحان]] ذکر خود را مایه صفا و جلای قلب‌ها کرده است»<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۴۲.</ref>. [[عارفان]] و [[عابدان]] [[راستین]] همواره از روحی لطیف و با صفا برخوردارند و شگفت آن‌که این [[لطافت]] را با [[صلابت]] و [[استواری]] و [[سختی]] در راه [[حق همراه]] کرده‌اند. [[امیرمؤمنان]] {{ع}}، که خود نماد [[قاطعیت]] و [[سازش ناپذیری]] در راه [[حق]] است، از چنان [[روح]] لطیف و ظریفی برخوردار بود<ref>کشف الیقین، ص۱۷۶.</ref> که در برابر ناله [[یتیمی]] یا فغان مظلومی دگرگون و منقلب می‌شد و گاه [[اشک]] از دیدگان پاکش سرازیر می‌گردید.<ref>[[محمد حسین ساکت|ساکت، محمد حسین]]، [[کرامت انسان - ساکت (مقاله)| مقاله «کرامت انسان»]]، [[دانشنامه امام علی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام علی]]، ج۴، ص ۳۰۱.</ref>
# [[صفا]] و [[لطافت]] [[روح]] از دستاوردهای [[باطنی]] عبادت است. عبادت و [[عبودیت]] خداوند، که کانون [[جمال]] و زیبایی‌ها است، بر [[قلب]] انسان تأثیر می‌گذارد و شعاعی از [[رحمت]] و [[لطف]] و [[عطوفت]] [[الهی]] را نصیبش می‌کند. در [[نهج‌البلاغه]] آمده است: «[[خداوند سبحان]] ذکر خود را مایه صفا و جلای قلب‌ها کرده است»<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۴۲.</ref>. [[عارفان]] و [[عابدان]] [[راستین]] همواره از روحی لطیف و با صفا برخوردارند و شگفت آنکه این [[لطافت]] را با [[صلابت]] و [[استواری]] و [[سختی]] در راه [[حق همراه]] کرده‌اند. [[امیرمؤمنان]] {{ع}}، که خود نماد [[قاطعیت]] و [[سازش ناپذیری]] در راه [[حق]] است، از چنان [[روح]] لطیف و ظریفی برخوردار بود<ref>کشف الیقین، ص۱۷۶.</ref> که در برابر ناله [[یتیمی]] یا فغان مظلومی دگرگون و منقلب می‌شد و گاه [[اشک]] از دیدگان پاکش سرازیر می‌گردید.<ref>[[محمد حسین ساکت|ساکت، محمد حسین]]، [[کرامت انسان - ساکت (مقاله)| مقاله «کرامت انسان»]]، [[دانشنامه امام علی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام علی]]، ج۴، ص ۳۰۱.</ref>


=== آثار عملی و [[رفتاری]] ===
=== آثار عملی و [[رفتاری]] ===
۲۱۸٬۲۱۰

ویرایش