جوامع حدیثی شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

جوامع اولیه آثاری هستند که توسط بزرگانی از [[اصحاب]] [[معصومان]] و [[علمای شیعه]] تدوین شده‌اند و نگارش آنها از [[عصر ائمه]] آغاز شده و تا زمان تدوین کتب اربعه ادامه داشته است. سیری در کتاب‌های فهرست آثار شیعه نشان می‌دهد، کتاب‌هایی با عنوان جامع تدوین شده که دارای چند کتاب [[فقهی]] بوده است که به آنها اشاره خواهد شد. تعبیر «جوامع اولیه» در آثار مختلف مرحوم [[آیت الله]] العظمی [[بروجردی]] درباره این آثار بیان شده است<ref>آقاحسین طباطابی بروجردی، البدر الزاهر فی صلاة الجمعة و المسافر، ص۱۸، ۴۳ و ۱۲۵؛ همو، تبیان الصلاة، ج۲، ص۱۲۸.</ref> و کتب اربعه، برابر این نظر، از جوامع ثانویه هستند؛ حتی نظر ایشان این است که برخی کتب بزرگان گرچه عنوان جامع را ندارد، جزو جوامع اولیه شمرده می‌شود؛ مانند آثار [[علی بن حکم]]، [[ابن ابی عمیر]]، [[حسن بن علی بن فضال]]، [[حسن بن محبوب]] و مانند آنان <ref>آقاحسین طباطابی بروجردی، البدر الزاهر فی صلاة الجمعة و المسافر، ص۱۸ و ۴۳.</ref>؛ ولی اثری از جوامع اولیه نیست، مگر گزارش‌هایی که در برخی کتب از آنها شده است که ذکر خواهد شد. یا جامع برقی که عنوان [[محاسن]] دارد<ref>آقاحسین طباطابی بروجردی، نهایة التقریر، ج۱، ص۹۴.</ref>. آنچه موجود است، جوامعی است که با عنوان کتب اربعه شناخته می‌شود<ref>[[علی اکبر ذاکری|اکبر ذاکری، علی]]، [[درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه (کتاب)|درآمدی بر سیره معصومان در کتاب‌های چهارگانه شیعه]]، ص۱۱۶.</ref>.