حدیث فاطمة بضعة منی: تفاوت میان نسخه‌ها

با [[عنایت]] به نقل‌هایی که از این [[حدیث]] در اینجا ذکر گردید، می‌توان گفت: مضمون حدیث [[تواتر معنوی]] <ref>تواتر معنوی: گزارش تعدادی از [[راویان]] از واقعه یا مطلبی خاص با الفاظ گوناگون اما با معنا و مضمون یکسان است.([[ شهید]] ثانی، الرعایة فی [[علم]] الدرایة، 1408ق، ص66؛ عاملی، معالم‌ الدین، مؤسسه نشر [[اسلامی]]، ص187؛ [[میرزای قمی]]، [[قوانین]] الاصول، 1430ق، ج2، ص385؛ مرکز اطلاعات و [[منابع اسلامی]]، فرهنگ‌نامه [[اصول فقه]]، 1389ش، ص369. گفته شده فراوانی گزارش‌ها در تواتر معنوی، موجب علم و [[یقین]] به محتوای مشترک می‌شود. میرزای قمی، قوانین الاصول، 1430ق، ج2، ص385؛ سبحانی، [[اصول الحدیث]] و احکامه، دار [[احیاء]] التراث العربی، ص35.) مانند این که [[اخبار]] زیادی با کلمات متفاوت در مورد شرکت [[امام علی]] علیه‌السّلام در [[سرایا]] و [[غزوات]] و به [[هلاکت]] رساندن بسیاری از پهلوانان [[مشرکان]] نقل شده است، که مضمون همه آنها به طور [[متواتر]] بر [[شجاعت]] آن حضرت دلالت می‌نماید و از آن جایی که الفاظ این اخبار یکسان نبوده ولی معنا و مضمون آن یکسان است، به این [[تواتر]]، تواتر معنوی می‌گویند</ref> داشته و بلکه برخی واژه‌های آن دارای [[تواتر لفظی]] است<ref>[[خبر متواتر]] لفظی، خبری است که گروه کثیری از راویان در تمام طبقات که تبانی آنها بر [[کذب]] و [[توطئه]] عادتاً محال است، آن را با الفاظ و کلمات یکسان نقل کرده باشند، مانند: [[حدیث متواتر]] «انما الاعمال بالنیات» و [[حدیث غدیر]] «[[من کنت مولاه]] فهذا علی مولاه» و [[حدیث ثقلین]] «انی تارک فیکم الثقلین». این [[احادیث شریف]] با همین الفاظ به صورت تواتر نقل شده تا این که سند آن به [[پیامبر گرامی اسلام]] {{صل}}‌ رسیده است. به بیان دیگر، اگر خبرهای راویان متعددی، همگی در مدلول مطابقی به طور کامل مشترک باشد به آن مدلول مطابقی، خبر متواتر لفظی گفته می‌شود. (صدر، محمدباقر، دروس فی علم الاصول، ج2، ص143؛ زهیرالمالکی،[[ محمد]] ابوالنور، اصول الفقه، ج3، ص129؛ [[محمدی]]، [[ابوالحسن]]، مبانی [[استنباط]] [[حقوق اسلامی]] یا اصول فقه، ص162.)</ref>. از این رو، برخی با تعبیر [[مستفیض]] <ref>خبر مستفیض، [[حدیثی]] است که ناقلان آن در هر مرتبه بیش از سه نفر باشند. (محسنی، بحوث فی [[علم الرجال]]، 1432ق، ص399؛ شیخ [[بهائی]]، الوجیزه، 1390ق، ص4؛ [[استرآبادی]]، لب اللباب، 1388ش، ص73؛ مامقانی، مقباس الهدایة، 1411ق، ج1، ص128. به گفته برخی، [[راویان]] خبر مستفیض کمتر از راویان [[خبر متواتر]] هستند. مامقانی، مقباس الهدایة، 1411ق، ج1، ص131.)</ref>.<ref>تبریزی،[[ محمد]] علی، اللمعة [[البیضاء]] فی شرح [[خطبة]] الزهراء، ص١٣6.</ref>، برخی با تعبیر [[متواتر]]<ref>«خبر متواتر» به روایتی گفته می‌شود که راویان آن در همه طبقات دارای تعدد بوده و تبانی و [[همدستی]] آنان بر [[جعل]] و [[دروغ‌پردازی]] عادتاً محال باشد.(ر.ک: رحمانی، محمد، بحثهای مقارن در [[علم الحدیث]]، "خبر متواتر")</ref>.<ref>[[کاشف الغطاء]]، جعفربن [[خضر]]، [[کشف]] الغطاء عن مبهمات الشریعة الغراء، ج1، ص97.</ref> از این [[حدیث]] یاد کرده‌اند و برخی دیگر نیز مضمون آن را [[مورد اتفاق]] دانسته‌اند. <ref>[[نووی]]، [[یحیی]] بن [[شرف]]، المجموع شرح المهذب، ج20، ص244.</ref>.

== دلالت حدیث ==