ابوواقد لیثی کنانی: تفاوت میان نسخه‌ها

ابوواقد لیثی کنانی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۳۲

۲ بایت اضافه‌شده ، ‏۲ فوریهٔ ۲۰۲۳

جز

جایگزینی متن - 'تاریخ نگاران' به 'تاریخ‌نگاران'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۱۵۹

ویرایش

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 از [[تاریخ]] [[تولد]] و [[اسلام]] آوردنش [[اخبار]] متناقضی گزارش شده است. برخی گفته‌اند ابو واقد از اسلام آورندگان قدیم است<ref>اسلم قدیمة؛ ر. ک: بغوی، ج۴، ص۴۲ به نقل از ابن سعد، ولی در چاپ موجود بافت نشد؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۳۷؛ حاکم نیشابوری، ج۳، ص۵۳۲؛ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۷۴؛ ابن حجر، ج۷، ص۳۷۰ به نقل از ابن سعد.</ref>. [[بخاری]]<ref>التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۵۸ و ۴۷۹.</ref>، [[ابن حبان]]<ref>الثقات، ج۳، ص۷۲.</ref>، باوردی<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۷۰.</ref>، ابواحمد الحاکم<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۷۰.</ref>، ابن عبدالبر<ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۳۷.</ref> و [[ابن خلف باجی]]<ref>ابن خلف، ج۱، ص۵۱۴.</ref>، او را از جمله شرکت‌کنندگان در [[بدر]] شمرده‌اند. مستند این نظر، [[روایت]] ابن اسحاق بوده است که بر اساس آن، ابو واقد می‌گوید: در [[جنگ بدر]] می‌خواستم یکی از [[مشرکان]] را با [[شمشیر]] بزنم که پیش از من سرش از تن جدا شد. دانستم که کس دیگری ([[فرشتگان]]) او را به [[قتل]] رساند<ref> ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۷۷؛ ذهبی، ج۲، ص۵۷۵؛ ابن حجر، ج۷، ص۳۷۱.</ref>. [[ابن عساکر]]<ref>ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۷۷.</ref> ضمن ایراد در [[سند]] این روایت، نظر [[زهری]] را [[تأیید]] کرده که [[ابو واقد]] در سال [[فتح مکه]] [[مسلمان]] شد و داستان پیش گفته را مربوط به [[جنگ یرموک]] دانسته است. مؤید این سخن، [[روایت]] ابو واقد است که شبیه همین داستان را از حوادث جنگ یرموک نقل کرده است. افزون بر این، آنچه در [[سیره]] ابن هشام <ref>ابن هشام، ج۲، ص۲۸۶ و نیز ر. ک: سیوطی، ج۳، ص۱۷۳.</ref> موجود است اینکه داستان یاد شده برای [[ابو داوود مازنی]] ([[عمرو]] یا [[عمیر بن عامر]]) اتفاق افتاده و همو [[راوی]] آن ماجرا در [[بدر]] است و [[ابن اسحاق]]، نامی از [[ابوواقد لیثی]] در شمار شرکت کنندگان در بدر نیاورده است. منشأ این [[اختلاف]] می‌تواند از نسخه‌های سیره ابن اسحاق باشد؛ زیرا آنچه [[ابن عساکر]] و دیگران از سیره ابن اسحاق نقل کرده‌اند، به روایت [[یونس بن بکیر]] است و آنچه موجود است، به روایت [[زیاد بن عبدالله بکائی]] است. واقدی نیز ابو واقد را در شمار بدری‌ها نام نبرده است و حتی [[ابن حجر]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۷۱</ref> تصریح می‌کند که این سخن با تول واقدی که سال [[وفات]] ابو واقد را ۶۸ در سن ۶۵ (به [[اشتباه]] ۷۵ نوشته به دلیل بیان [[تولد]] او بعد از بدر) سالگی گفته [[تعارض]] دارد.
-قریب به اتفاق [[تاریخ]] نگاران - حتی آن دسته که به حضور ابو واقد در بدر تصریح کرده‌اند -سال وفات او را ۶۸ [[هجری]] در ۶۵، ۷۰ یا ۷۵ سالگی دانسته‌اند<ref>دولابی، ج۱، ص۱۰۴؛ ابن حبان، الشقات، ج۳، ص۷۳؛ ابونعیم، ج۲، ص۷۵۷؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۳۷؛ ابن اثیر، ج۱، ص۳۴۲؛ باجی، ج۱، ص۵۱۴؛ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۷۶ و ۲۷۹؛ ابن حجر، ج۷، ص۳۷۱؛ ذهبی، ج۲، ص۵۷۵.</ref>. سن ۶۵ و ۷۰، مساوی با تولد او در سال سوم و دوازده [[بعثت]] خواهد بود که حضور در بدر را کاملا مردود می‌کند. ابوحسان زیادی، سال تولد ابو واقد را سال تولد [[ابن عباس]]، یعنی هفتم [[بعثت]] دانسته است<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۷۱.</ref> و این با ۷۵ سالگی [[سازش]] دارد و در سال [[بدر]] هشت ساله بوده که باز حضور در بدر را منتفی می‌کند؛ چنان که نمی‌تواند از [[اسلام]] آورندگان قدیم باشد. به هر روی، شرکت او را در بدر توهمی بیش ندانسته‌اند<ref> ابونعیم، ج۲، ص۷۵۸؛ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۷۶.</ref>. [[زهری]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۷۰.</ref>، [[أبونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۲، ص۷۵۷.</ref> [[ابن عساکر]]<ref>ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۷۶</ref> و ابن اثیر<ref>ابن اثیر، ج۶، ص۳۱۹.</ref> گفته‌اند [[ابوواقد]] پس از [[فتح مکه]] یا صحیح‌تر، اندکی پیش از آن اسلام آورده است. دلیل این مطلب این است که ابوواقد خود را از جمله تازه مسلمانانی می‌دانست که در [[جنگ]] نین شرکت داشت<ref>ابونعیم، ج۲، ص۷۵۸؛ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۷۹.</ref>، بنابراین، همان طور که گذشت، احتمال می‌رود داستان بدر مربوط به [[جنگ یرموک]] بوده<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۷۱.</ref> یا کسی که در بدر شرکت داشته، [[ابو واقد]] دیگری غیر از مورد بحث ما بوده باشد<ref>ر. ک: ذهبی، ج۲، ص۵۷۵؛ ابن حجر، ج۷، ص۳۷۱.</ref>. همین احتمال اخیر - بودن ابو واقد دیگر - می‌تواند [[مدنی]] بودن ابو واقد و نیز [[روایت]] [[طوسی]]<ref>طوسی، ص۴۷۰.</ref> را توجیه کند که می‌گوید: زمانی که [[رسول خدا]] {{صل}} به [[مدینه]] [[هجرت]] و در [[قبا]] توقف کرد، ابو واقد را به همراه نامه‌ای به سوی [[مکه]] فرستاد تا به [[علی]] {{ع}} [[ابلاغ]] کند هر چه زودتر [[امیر مؤمنان]] {{ع}} خود را به مدینه برساند و ابو واقد پس از [[ابلاغ پیام]]، همراه [[امیرمؤمنان]] {{ع}} به مدینه آمد.
+قریب به اتفاق [[تاریخ‌نگاران]] - حتی آن دسته که به حضور ابو واقد در بدر تصریح کرده‌اند -سال وفات او را ۶۸ [[هجری]] در ۶۵، ۷۰ یا ۷۵ سالگی دانسته‌اند<ref>دولابی، ج۱، ص۱۰۴؛ ابن حبان، الشقات، ج۳، ص۷۳؛ ابونعیم، ج۲، ص۷۵۷؛ ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۳۷؛ ابن اثیر، ج۱، ص۳۴۲؛ باجی، ج۱، ص۵۱۴؛ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۷۶ و ۲۷۹؛ ابن حجر، ج۷، ص۳۷۱؛ ذهبی، ج۲، ص۵۷۵.</ref>. سن ۶۵ و ۷۰، مساوی با تولد او در سال سوم و دوازده [[بعثت]] خواهد بود که حضور در بدر را کاملا مردود می‌کند. ابوحسان زیادی، سال تولد ابو واقد را سال تولد [[ابن عباس]]، یعنی هفتم [[بعثت]] دانسته است<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۷۱.</ref> و این با ۷۵ سالگی [[سازش]] دارد و در سال [[بدر]] هشت ساله بوده که باز حضور در بدر را منتفی می‌کند؛ چنان که نمی‌تواند از [[اسلام]] آورندگان قدیم باشد. به هر روی، شرکت او را در بدر توهمی بیش ندانسته‌اند<ref> ابونعیم، ج۲، ص۷۵۸؛ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۷۶.</ref>. [[زهری]]<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۷۰.</ref>، [[أبونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۲، ص۷۵۷.</ref> [[ابن عساکر]]<ref>ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۷۶</ref> و ابن اثیر<ref>ابن اثیر، ج۶، ص۳۱۹.</ref> گفته‌اند [[ابوواقد]] پس از [[فتح مکه]] یا صحیح‌تر، اندکی پیش از آن اسلام آورده است. دلیل این مطلب این است که ابوواقد خود را از جمله تازه مسلمانانی می‌دانست که در [[جنگ]] نین شرکت داشت<ref>ابونعیم، ج۲، ص۷۵۸؛ ابن عساکر، ج۶۷، ص۲۷۹.</ref>، بنابراین، همان طور که گذشت، احتمال می‌رود داستان بدر مربوط به [[جنگ یرموک]] بوده<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۷۱.</ref> یا کسی که در بدر شرکت داشته، [[ابو واقد]] دیگری غیر از مورد بحث ما بوده باشد<ref>ر. ک: ذهبی، ج۲، ص۵۷۵؛ ابن حجر، ج۷، ص۳۷۱.</ref>. همین احتمال اخیر - بودن ابو واقد دیگر - می‌تواند [[مدنی]] بودن ابو واقد و نیز [[روایت]] [[طوسی]]<ref>طوسی، ص۴۷۰.</ref> را توجیه کند که می‌گوید: زمانی که [[رسول خدا]] {{صل}} به [[مدینه]] [[هجرت]] و در [[قبا]] توقف کرد، ابو واقد را به همراه نامه‌ای به سوی [[مکه]] فرستاد تا به [[علی]] {{ع}} [[ابلاغ]] کند هر چه زودتر [[امیر مؤمنان]] {{ع}} خود را به مدینه برساند و ابو واقد پس از [[ابلاغ پیام]]، همراه [[امیرمؤمنان]] {{ع}} به مدینه آمد.
 [[ذهبی]]<ref>ذهبی، ج۲، ص۵۷۵.</ref> برای رفع تناقض حضور در بدر و سن درگذشت ابو واقد، افزون بر احتمال تعدد ابو واقد، بیان داشته که وی در هشتاد سالگی درگذشته است. برخی چون [[بغوی]]<ref>بغوی، ج۴، ص۴۴.</ref>، سن ابو واقد را هنگام [[وفات]]، ۸۵ سال دانسته‌اند <ref>ابن عبدالبر، ج۴، ص۳۳۷؛ ابن اثیر، ج۶، ص۳۲۰؛ ابن حجر، ج۷، ص۳۷۱.</ref>. حتی باوزدی سن ۸۷ سال را نیز برای ابو واقد نقل کرده است<ref>ابن حجر، ج۷، ص۳۷۱.</ref>. این توجیه هر چند [[قدمت]] اسلام، حضور در بدر و [[روایات]] دیگر را ثابت می‌کند که بر [[اسلام]] [[ابو واقد]] چند سال پیش از [[فتح مکه]] دلالت دارد، اما با سخن خود ابو واقد که تصریح کرده در [[زمان]] [[حنین]] [[حدیث]] العهد به [[کفر]] بودیم، قابل جمع نیست؛ به طوری که [[ابونعیم]]<ref>ابونعیم، ج۲، ص۷۵۸.</ref> تأکید می‌کند [[بدری]] بودن او هیچ اصلی ندارد.