مرة بن شراحیل همدانی در علوم قرآنی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[ابو اسماعیل مرّة بن شراحیل همدانی]] متوفای ۷۶ ه‍‌. ق یکی از کسانی است که در [[تفاسیر شیعه]] و [[سنی]] [[روایات]] و آرای [[تفسیری]] از او نقل شده است<ref>بر اساس برنامه رایانه‌ای معجم فقهی، در جامع البیان طبری، ۴۴ بار و در مجمع البیان طبرسی فقط‍ یک‌بار روایت یا دیدگاه تفسیری از او نقل شده است.</ref> و ازاین‌رو، یکی از [[مفسران]] [[تابعی]] به شمار می‌آید<ref>ر. ک: ذهبی، التفسیر و المفسرون، ج۱، ص۱۲۱؛ معرفت، التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب، ج۱، ص۴۰۴.</ref>.

داوودی او را در «[[طبقات المفسرین]]» با عنوان «مرّة بن شراحیل همدانی» آورده و درباره‌اش گفته است: «به او {{عربی|"طیّب"}} و {{عربی|"مرّة الخیر"}} گفته می‌شود، [[کوفی]]، [[مفسّر]] و [[عابد]] است. از [[ابو بکر]]، [[عمر]]، [[ابوذر]]، [[ابن مسعود]] و [[ابو موسی]] [[روایت]] کرده است و [[اسلم کوفی]] و [[اسماعیل سدّی]] و... از او روایت کرده‌اند. [[یحیی بن معین]] او را توثیق کرده است. گفته‌اند: "...در [[تفسیر]] [[بصیر]] بوده است. در سال ۷۶ مرده است و برخی بعد از آن گفته‌اند"»<ref>ر. ک: داوودی، طبقات المفسرین، ج۲، ص۳۱۷ و ۳۱۸.</ref>.

[[ابن حجر عسقلانی]] او را از [[راویان]] [[صحاح ستۀ اهل تسنن]] معرفی کرده و در بین کسانی که وی از آنها روایت کرده، علی {{ع}} را نیز نام برده است و افزون بر نقل [[ثقه]] بودن وی از ابن معین، از عجلی نیز نقل کرده که درباره‌اش گفته است: «تابعیّ ثقة»<ref>ر. ک: ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۱۰، ص۸۰، رقم ۱۵۹.</ref>. [[ابن سعد]] نیز او را توثیق کرده است<ref>ر. ک: ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۱۷۱.</ref>.

[[شیخ طوسی]] او را از [[اصحاب امام علی]] {{ع}} به شمار آورده است<ref>رجال الطوسی، ص۵۹، رقم ۳۳.</ref>. [[آیت‌الله]] [[خویی]] فرموده است: از بیش از یک نفر نقل شده که مرّه همدانی از [[دشمنان]] [[امیر مؤمنان]] بوده و به آن [[حضرت]] [[ایمان]] نداشته است<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج۱۸، ص۱۲۸، رقم ۱۲۲۴۵.</ref>. گفته‌اند [[عمرو بن شرحبیل]] بر جنازه مرّه حاضر نمی‌شود و علت آن را چیزی‌که وی نسبت به [[علی بن ابی طالب]] در [[دل]] داشت، ذکر می‌کند <ref>ر. ک: ثقفی، الغارات، ج۲، ص۵۶۱.</ref>.

بیشتر [[روایات تفسیری]] وی با تعبیر عن [[ابن مسعود]] و عن ناس من [[اصحاب]] النبی یا اصحاب [[رسول]] {{صل}} نقل شده است<ref>ر. ک: طبری، جامع البیان (ط‍، بیروت، دارالفکر)، ج۱، ص۱۰۲، ۱۱۲، ۱۱۹، ۱۲۴، ۱۳۱، ۱۴۴، ۱۴۵، ۱۴۷، ۱۵۰، ۱۵۴، ۱۵۵، ۱۵۶، ۱۶۸، ۱۷۷، ۱۷۸، ۱۸۲، ۱۸۶، ۱۸۸ و ۴۲۲ و ج۲، ص۴۶ و ج۳، ص۲۳۰، ۲۳۵، و ۲۴۰ و ج۶، ص۲۷۳، و ج۲۲، ص۷۰ و ۹۱؛ نحّاس، معانی القرآن (ط‍، سعودی، جامعة ام القری)، ج۱، ص۶۲؛ قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ج۱، ص۲۵۶، ج۳، ص۲۷۷.</ref> و در مواردی آرای [[تفسیری]] ابن مسعود را نقل می‌کند<ref>ر. ک: طبری، جامع البیان (ط‍، بیروت، دارالفکر)، جزء ۲، ص۱۳۰ و ۱۳۴ و جزء ۳، ص۱۲۳ و ۲۶۵ و جزء ۴، ص۳۸، و ۳۹ و جزء ۱۶، ص۱۳۸ و ۱۴۴ و جزء ۲۳، ص۲۱۳ و جزء ۳۰، ص۱۵۶.</ref>.