شبهات عصمت: تفاوت میان نسخه‌ها

شبهات عصمت (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۰۵

۶٬۹۲۷ بایت حذف‌شده ، ‏۱۶ فوریهٔ ۲۰۲۳

←‏شبهه ششم: غلوآمیز بودن نظریه عصمت

دیداریویکی‌متن

Bahmani

مدیران

۱۱۳٬۱۶۰

ویرایش

@@ خط ۶۷: / خط ۶۷: @@
 ==== شبهه ششم: [[غلوآمیز]] بودن نظریه عصمت ====
-اعتقاد به عصمت کبری و مطلق درباره [[انبیا]] و [[امامان]]، با توضیحاتی که گذشت، نوعی غلوگرایی درباره آنهاست؛ به دیگر سخن، در [[نظریه]] عصمت مطلق، [[معصومان]] بسیار فراتر از [[شأن]] و جایگاه خود قرار داده می‌شوند و درباره آنها بسیار اغراق می‌شود؛ در حالی‌که غلوگرایی و [[غالیان]] در [[آموزه‌های دینی]] و از زبان [[پیشوایان دین]] [[لعن]] و طرد شده‌اند؛ از این رو، [[اثبات عصمت]] برای معصومان [[غلو]] را به همراه دارد و این شایسته نیست<ref>ر.ک: انور الباز، عصمة الائمة عند الشیعة، ص۱۸۹: {{عربی|"القول بعصمة الأئمة قد دفعهم إلى الغلو في الأئمة و تقديسهم لدرجة الشرك بالله، و وضعهم في مكانة من لا يسأل عما يفعل"}}.</ref>.
+{{اصلی|آیا قول به عصمت در انبیا و امامان مستلزم غلو است؟ (پرسش)}}
-'''نقد و نظر'''
-در نقد این [[شبهه]] باید گفت: هنگامی که [[عصمت]] مستندات [[عقلی]] و [[قرآنی]] و [[حدیثی]] دارد و [[تاریخ]] [[زندگی]] [[انبیا]] و [[ائمه اطهار]]{{عم}} نیز به عصمت آنان [[گواهی]] می‌دهد، دیگر [[غلو]] و اغراق گویی در میان نخواهد بود. اگر این نظریه مستندی نداشت و شواهد [[تاریخی]]، آن را [[تأیید]] نمی‌کرد و بدون هیچ‌گونه دلیلی آن را برای کسی در نظر می‌گرفتیم، می‌شد آن را غلوگرایی خواند.
-اگر منظور شبهه افکنان غلو اصطلاحی باشد؛ یعنی انسان‌های [[معصوم]] [[خدا]] تلقی شده‌اند، بطلان آن روشن‌تر است؛ زیرا ما، [[معصومان]]{{عم}} را خدا نمی‌دانیم، بلکه آنان را انسان‌های وارسته‌ای می‌دانیم که از طرف خدا برگزیده شده‌اند و دارای ویژگی عصمت‌اند. خود معصومان نیز با غالیانی که آنها را خدا قلمداد می‌کردند، [[مبارزه]] سرسختانه‌ای داشتند و بارها بر این نکته تکیه می‌نمودند: ما را [[معبود]] و خدا ندانید و [[بنده]] خدا بدانید و درباره [[فضایل]] ما هرچه خواستید بگویید<ref>{{متن حدیث|نزھونا عن الربوبیة و قُولُوا فِينَا مَا شِئْتُمْ‌}}، رجب البُرسی، مشارق انوار الیقین، ص۱۰۱.</ref>. این سخن نشان می‌دهد که عصمت آنان و نیز پرداختن به آن هیچ‌گونه غلو ـ چه اصطلاحی و چه غیر اصطلاحی ـ را به همراه نخواهد داشت<ref>[[سید موسی هاشمی تنکابنی|هاشمی تنکابنی، سید موسی]]، [[عصمت ضرورت و آثار (کتاب)|عصمت ضرورت و آثار]]، ص۲۱۳.</ref>.
-به عبارت دیگر این شبهه را می‌توان چنین تقریر کرده و پاسخ داد
-غلو در [[انبیا]] و [[امامان]]{{عم}} به واسطه چند چیز است:
-# قائل شدن به اُلوهیت آنها؛
-# [[شریک]] قرار دادن آنها برای [[خداوند]] در [[عبودیت]]، مثل [[خلق]] کردن و [[رازق]] بودن؛
-# [[حلول]] خداوند در آنها یا [[اتحاد]] با آنها؛
-# [[علم]] [[غیب مطلق]] بدون [[وحی]] و [[الهام]]؛
-# قائل به اینکه امامان همان انبیا هستند؛
-# [[تناسخ]] [[ارواح]] بعضی در بعضی؛
-# قول به [[بی‌نیازی]] از [[تکالیف]] به واسطه [[معرفت]] آنها.
-قول به هر یک از اینان به دلالت [[عقل]] و [[قرآن]] و [[روایات]]، [[کفر]] و [[الحاد]] است و خود [[ائمه اطهار]] از [[غلات]] [[تبری]] جسته و آنان را [[کافر]] دانسته‌اند و حتی به [[قتل]] آنان [[حکم]] دادند و فرمودند: [[جوانان]] خود را از غلات برحذر کنید؛ زیرا غلات بدترین خلق [[خدا]] هستند؛ چون [[عظمت خدا]] را تحقیر و [[ربوبیت]] را برای [[بندگان خدا]] ادعا می‌کنند و نیز فرموده‌اند غلات از [[یهود]] و [[نصاری]] و [[مجوس]] بدترند<ref>امالی طوسی، ص۶۵۰؛ بحارالأنوار، ج۲۵، ص۳۴۶-۳۴۷؛ العصمة، ص۴۲.</ref>.
-با توجه به [[کلام]] فوق اسناد عصمت به انبیا و امامان با هیچ‌یک از بندهای هفت‌گانه غلو سازگاری ندارد، چون:
-# '''اولاً'''، عصمت به [[ضرورت]] عقل، لازمه وجود انبیا و امامان است و اسناد آن به [[معصومین]] هیچ‌گونه محال ذاتی و وقوعی را در بر ندارد.
-# '''ثانیاً'''، علاوه بر عقل، [[خداوند متعال]] انبیا و امامان را [[معصوم]] دانسته است و آن را موهبت خود برای آنها معرفی کرده، مثل [[آیه تطهیر]] و این موضوع موجب [[مدح]] و [[ستایش]] و [[برتری]] آنهاست.
-# '''ثالثاً'''، عصمت در عمل دارای مراتب و درجاتی است و چه بسا انسان‌های معمولی به بعضی از مراتب عصمت نائل شوند. شاید مستشکل هم در طول عمرش نسبت به بعضی از [[گناهان]] [[معصوم]] باشد و حتی [[فکر]] آن [[گناه]] را در سر نپروراند؛ لذا [[عصمت عملی]] را، هم [[عقل]] و هم [[قرآن]]، برای عموم [[مردم]] ممکن می‌دانند و اختصاص به شخص یا گروه خاصی ندارد.
-# '''رابعاً'''، فقط [[عصمت علمی]] مختص به [[انبیا]] و [[امامان]] است که با [[وحی]] و [[الهام الهی]] است. البته این عصمت علمی [[غیب مطلق]] نیست، بلکه به [[اذن]] [[خداوند تعالی]] به وسیله وحی یا [[الهام]] انجام می‌گیرد و اسناد [[غلو]] به کسانی که [[عصمت]] را به انبیا و امامان نسبت می‌دهند، [[انکار]] قرآن و [[روایات]] مسلّم است؛ لذا إسناد عصمت به انبیا و امامان را باید عین [[حقیقت]] و از [[ضروریات دین]] و [[مذهب]] شمرد<ref>[[ابراهیم صفرزاده|صفرزاده، ابراهیم]]، [[عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی (کتاب)|عصمت امامان از دیدگاه عقل و وحی]]، ص۲۵۹.</ref>.
 ==== شبهه هفتم: [[خطا]] در فهم [[کلام]] معصوم موجب بی‌اثری عصمت ====