خداشناسی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۳ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۲۳:۴۸
، ۱۳ مارس ۲۰۲۳←راههای اثبات خداوند
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۱۲۹: | خط ۱۲۹: | ||
#فطرت افتقار و [[نیازمندی]]: همه افراد [[بشر]] در این نکته اتفاق دارند که در اصل وجود و [[کمالات]] وجود، نیازمند موجودی هستند که خود نیازمند نباشد، بلکه مستقل و تمام و کامل باشد.<ref>امام خمینی، حدیث جنود، ۲۱۵–۲۱۶.</ref> | #فطرت افتقار و [[نیازمندی]]: همه افراد [[بشر]] در این نکته اتفاق دارند که در اصل وجود و [[کمالات]] وجود، نیازمند موجودی هستند که خود نیازمند نباشد، بلکه مستقل و تمام و کامل باشد.<ref>امام خمینی، حدیث جنود، ۲۱۵–۲۱۶.</ref> | ||
#[[عشق]] [[فطری]] [[انسان‌ها]] به کمال مطلق: امام خمینی در این طریق به [[پیروی]] از استاد خود [[محمدعلی شاه‌آبادی]]<ref>شاه‌آبادی، رشحات البحار، ۱۱۳–۱۴۰.</ref> تمام سعی و تلاش [[آحاد]] بشر را ناشی از این عشق فطری قلمداد می‌کند و میل و [[گرایش]] هر یک از آنها به امور مورد علاقه‌شان را به عشق‌شان به کمال مطلق ارجاع می‌دهد و با [[تمسک]] به اینکه عشق فعلی، [[معشوق]] فعلی می‌خواهد، وجود کامل مطلق و حق‌تعالی را اثبات می‌کند.<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ۱۸۲–۱۸۵؛ امام خمینی، الطلب والاراده، ۸۵–۸۶؛ امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۰۵؛ امام خمینی، حدیث جنود، ۷۹–۸۰.</ref>.<ref>[[باقر صاحبی|صاحبی، باقر]]، [[خداشناسی - صاحبی (مقاله)| مقاله «خداشناسی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۵ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۵، ص۱۲۶ – ۱۳۶.</ref> | #[[عشق]] [[فطری]] [[انسان‌ها]] به کمال مطلق: امام خمینی در این طریق به [[پیروی]] از استاد خود [[محمدعلی شاه‌آبادی]]<ref>شاه‌آبادی، رشحات البحار، ۱۱۳–۱۴۰.</ref> تمام سعی و تلاش [[آحاد]] بشر را ناشی از این عشق فطری قلمداد می‌کند و میل و [[گرایش]] هر یک از آنها به امور مورد علاقه‌شان را به عشق‌شان به کمال مطلق ارجاع می‌دهد و با [[تمسک]] به اینکه عشق فعلی، [[معشوق]] فعلی می‌خواهد، وجود کامل مطلق و حق‌تعالی را اثبات می‌کند.<ref>امام خمینی، چهل حدیث، ۱۸۲–۱۸۵؛ امام خمینی، الطلب والاراده، ۸۵–۸۶؛ امام خمینی، صحیفه، ۱۴/۲۰۵؛ امام خمینی، حدیث جنود، ۷۹–۸۰.</ref>.<ref>[[باقر صاحبی|صاحبی، باقر]]، [[خداشناسی - صاحبی (مقاله)| مقاله «خداشناسی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۵ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۵، ص۱۲۶ – ۱۳۶.</ref> | ||
===راههای [[خداشناسی]]=== | |||
[[اهل معرفت]] [[راههای شناخت خدا]] را به عدد انفاس خلایق و حتی بیشتر از آن دانسته‌اند و معتقدند که هر [[انسانی]] برای [[شناخت خدا]] راهی مخصوص به خود دارد و [[خداوند]] را به گونه‌ای مخصوص به خود می‌یابد و می‌شناسد. اما می‌توان [[راههای شناخت خدا]] را با توجه به جنبه مشترک آنها به دو راه کلی تقسیم نمود: راه [[عقل]] و [[استدلال]] و راه [[دل]] و [[شهود]]. در راه [[عقلی]]، [[انسان]] با بهره‌گیری از مقدمات و [[اصول عقلی]]، برای [[اثبات وجود خدا]] و صفات و [[افعال]] او ادله‌ای را طراحی می‌کند. این راه خود به راه عقلی محض و راه [[تجربی]] تقسیم می‌شود. در طریق [[شهودی]]، انسان از طریق [[تهذیب نفس]] و [[تصفیه باطن]]، خدای خویش را با چشم دل [[مشاهده]] کرده و [[صفات جمال و جلال]] او را می‌یابد. «مایه‌های راه شهودی در همه [[انسان‌ها]] به واسطه [[فطرت خداشناسی]] وجود دارد، هرچند رسیدن به مراتب عالی آن احتیاج به [[تزکیه نفس]] از [[آلودگی]] و [[سیر و سلوک]] [[نفسانی]] دارد»<ref>سبحانی، جعفر، الهیات، ج۱، ص۹۰-۹۵؛ محمد سعیدی مهر، کلام اسلامی، ج۱، ص۲۹-۳۰.</ref>. | |||
[[مقام معظم رهبری]] [[گرایش]] به [[خدای متعال]] و مرکز واحد متعالی را امری [[فطری]] می‌داند، بنابراین از منظر ایشان [[توحید]] امری است که در درون [[فطرت]] همه انسان‌ها ریشه دارد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با کارگزاران نظام در روز عید سعید فطر، در سال ۱۳۸۶.</ref>. | |||
ایشان معتقدند [[معرفت به خداوند]] یا [[معرفتی]] است که از طریق [[احساس]] و [[عاطفه]] حاصل شده و یا معرفتی است که از طریق [[برهان]] و استدلال به دست می‌آید. از منظر ایشان [[معرفت]] [[ایمانی]] بر معرفت استدلالی مقدم است و [[اولویت]] دارد؛ چراکه معرفت ایمانی سبب حرکت و [[نجات]] انسان می‌شود. ایشان معرفت و [[اعتقادی]] را که از [[ایمان]] و [[محبت]] و [[شور]] و [[عشق]] حاصل شده است، نسبت به معرفت استدلالی مفیدتر و کاراتر می‌دانند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار گروهی از جوانان و نوجوانان در سال ۱۳۷۶.</ref>. البته ایشان معتقدند که «در خلال هر احساسی که صادق باشد، یک [[برهان]] و [[استدلال]] [[فلسفی]] قرار دارد و آن [[احساس]] درست خالی از [[منطق]] نیست»<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در جمع روحانیون استان «کهکیلویه و بویراحمد» در آستانه ماه محرم در سال ۱۳۷۳.</ref>. | |||
ایشان برای مبدأ [[معرفت]] [[ایمانی]] به بیان [[پدر]] و [[مادر]] و یا [[انسان]] بزرگ دیگر و یا حادثه‌ای که آن [[ایمان]] [[ناب]] را به انسان می‌دهد، اشاره می‌کنند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با گروهی از جوانان و نوجوانان در سال ۱۳۷۶.</ref>. | |||
ایشان معتقدند «[[پیامبر اسلام]]{{صل}} برای [[اثبات وجود خدا]] و [[یگانگی]] او استدلال‌هایی مانند [[برهان نظم]] و [[برهان خلف]] و برهان علت اولی را بیان نکردند؛ بلکه با بیان پرجاذبه خود ایمان را در [[دل]] [[مردم]] قرار دادند و از راه تحریک احساس و [[عاطفه]]، مردم را به سوی [[خداوند]] [[دعوت]] می‌نمودند»<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با گروهی از جوانان و نوجوانان در سال ۱۳۷۶.</ref>. پیامبر اسلام{{صل}} برای دعوت کردن مردم به سوی [[خدا]]، آنها را به [[ظلم]] و [[اختلاف طبقاتی]] موجود در [[جامعه]] و فشاری که «انداد [[الله]]» از جنس [[بشر]] بر مردم وارد می‌کنند، توجه می‌دهد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در جمع روحانیون استان «کهکیلویه و بویراحمد» در آستانه ماه محرم در سال ۱۳۷۳.</ref>. | |||
با این وجود ایشان معرفت استدلالی را برای دفع وسوسه‌ها و [[شبهات]] لازم دانسته و معتقدند که «معرفت استدلالی همچون ستون و تکیه‌گاهی است که سبب [[ثبات]] و [[استواری]] انسان در مقابل شبهات و وسوسه‌ها می‌شود»<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با گروهی از جوانان و نوجوانان در سال ۱۳۷۶.</ref>.<ref>[[مهدی رودبندی زاده|رودبندی زاده، مهدی]]، [[خداشناسی توحیدی - رودبندی (مقاله)|مقاله «خداشناسی توحیدی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۱۵.</ref> | |||
== [[ضرورت شناخت خدا]] == | == [[ضرورت شناخت خدا]] == | ||