←چیستی علم حضوری و فعلی
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
==چیستی علم حضوری و فعلی== | ==چیستی علم حضوری و فعلی== | ||
* | *مراد از حضوری و یا فعلی بودن علم امام، آن است که علم، نزد ایشان حاضر (بالفعل) باشد، یعنی علم به اشیاء یا به تعبیر صحیح‌تر اشیاء و حقایق در پیش امام حاضر هستند و امام به همۀ اشیا به حسب مقام نورانیت خود آگاه است.<ref>ر.ک. زرین جویی، عین الله، مسألۀ علم امام در آثار دانشمندان معاصر شیعی، ص 62 ـ 65</ref> مراد از علم در این مقام، آگاهی از موضوعات خارجی جزئی محض است، نه آگاهی از موضوعات احکام کلی.<ref>ر.ک. مظفر، محمد حسین، علم الامام، ص 47 ـ 57</ref>. به عبارتی دیگر مراد از علم حضوری انبیا و امامان(علیهم السلام) علم باطنی فطری لدنی موهوبی از جانب خداوند عالم است، با وحی مع‌الواسطه یا بلاواسطه یا الهام و یا هر اسبابی که اختصاص به انبیا و اوصیا آنها دارد.<ref>ر.ک. موسوی، سیدامین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی، ص 248</ref> از این علم به علم احاطی یا دائمی نیز تعبیر شده است.<ref>ر.ک. واعظی، حسین، گستره و چگونگی علم امام از منظر كتاب سنت و عقل، ص 190 ـ 191</ref> در این صورت تفاوت علم امام با علم خداوند در این است که علم آنها غیرذاتی و علم خداوند ذاتی است.<ref>ر.ک. کرباسی زاده، علی، رضایی، محمدجعفر، علم امام در اندیشه علمای معاصر حوزه اصفهان، فصلنامه نقد و نظر، ش 69، ص 132 و 133</ref> | ||
*در مقابلِ علم فعلی، علم شأنی قرار دارد؛ شأنی دانستن علم امام بدین معنا است که امام به برخی موضوعات علم ندارد؛ اما توان دریافت آنها را به شیوه های خاص خود دارد.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، ویژگی های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه، صفحه؟؟؟</ref> یعنی آنان هر وقت بخواهند و اراده کنند می‌دانند و خداوند آنان را آگاه می‌کند و اگر نخواهند نمی‌دانند؟<ref>ر.ک. مهدی فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی ها ابعاد و مبادی آن، ص 218</ref> | |||
*بسیاری از اندیشمندان و محققین، از علم غیب فعلی و مطلق پیامبران و امامان(علیهم السلام) جانبداری می‌کنند و بر این باورند که بندگان برگزیدۀ الهی همواره از همۀ امور مربوط به حال و گذشته و آینده آگاهند و چیزی از رویدادهای جهان بر آنان پوشیده نمی‌ماند.<ref>ر.ک. موسوی، سیدامین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی، ص 248</ref> | |||
==دیدگاه علما دربارۀ علم فعلی== | ==دیدگاه علما دربارۀ علم فعلی== | ||
*برخی از علما<ref>مانند مرحوم رشتی، بوارق القهر فی تفسیر سورة الدهر، ص ۱۸۶؛ سید عبدالحسین لاری، المعارف السلمانیة، ص۲۰؛ مرحوم مظفر، علم الإمام، ص۲۴ و ...</ref> هم به چنین تعریفی از علم فعلی و اشائی اشاره کرده اند.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، ویژگی های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه، صفحه؟؟؟؛ سلطانی، مصطفی، امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه، ص 69؛ رنجبر، جواد، کنکاشی در کیفیت و سرچشمه‌های علم امام، صفحه؟؟؟؛ کرباسی زاده، علی، رضایی، محمدجعفر، علم امام در اندیشه علمای معاصر حوزه اصفهان، فصلنامه نقد و نظر، ش 69، ص 132 و 133؛ مهدی فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، ص 218؛ موسوی، سیدامین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی، ص 248</ref> | *برخی از علما<ref>مانند مرحوم رشتی، بوارق القهر فی تفسیر سورة الدهر، ص ۱۸۶؛ سید عبدالحسین لاری، المعارف السلمانیة، ص۲۰؛ مرحوم مظفر، علم الإمام، ص۲۴ و ...</ref> هم به چنین تعریفی از علم فعلی و اشائی اشاره کرده اند.<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، ویژگی های علوم ائمه از دیدگاه علمای امامیه، صفحه؟؟؟؛ سلطانی، مصطفی، امامت از دیدگاه امامیه و زیدیه، ص 69؛ رنجبر، جواد، کنکاشی در کیفیت و سرچشمه‌های علم امام، صفحه؟؟؟؛ کرباسی زاده، علی، رضایی، محمدجعفر، علم امام در اندیشه علمای معاصر حوزه اصفهان، فصلنامه نقد و نظر، ش 69، ص 132 و 133؛ مهدی فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، ص 218؛ موسوی، سیدامین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی، ص 248</ref> | ||