|
|
| خط ۱۷: |
خط ۱۷: |
|
| |
|
| ==علم حضوری== | | ==علم حضوری== |
| علم حضوری معصوم ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد: | | *باید توجه داشت علم حضوری دو معنا دارد: |
| | | #علم حضوری در برابر علم حصولی: «[[علم حصولی]] به [[دانش|دانشی]] می‌گویند که از طریق [[صورت‌های ذهنی]] حاصل می‌شود. این [[علم]]، [[علم اکتسابی|اکتسابی]] است و از راه [[ابزارهای حسی]]؛ مانند: [[چشم]] و [[گوش]] و دیگر [[حواس]] [[ادراک|ادراکی]] به دست میآید. در مقابل، در علم حضوری که ابزار آن [[قلب]] یا [[روح]] [[انسان]] است، خود معلوم نزد عالِم ([[روح]]) حاضر می‌شود»<ref>[[ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی (کتاب)|ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی]]، ص ۱۴۶.</ref>. این اصطلاح هماهنگ با اصطلاحات [[منطق]] و [[فلسفه]] و [[شناخت شناسی]] است. |
| * '''[[علم حضوری معصوم (مخالف علم حصولی در فلسفه)]]''': «[[علم حصولی]] به [[دانش|دانشی]] می‌گویند که از طریق [[صورت‌های ذهنی]] حاصل می‌شود. این [[علم]]، [[علم اکتسابی|اکتسابی]] است و از راه [[ابزارهای حسی]]؛ مانند: [[چشم]] و [[گوش]] و دیگر [[حواس]] [[ادراک|ادراکی]] به دست میآید. در مقابل، در علم حضوری که ابزار آن [[قلب]] یا [[روح]] [[انسان]] است، خود معلوم نزد عالِم ([[روح]]) حاضر می‌شود»<ref>[[ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی (کتاب)|ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی]]، ص ۱۴۶.</ref>. این اصطلاح هماهنگ با اصطلاحات [[منطق]] و [[فلسفه]] و [[شناخت شناسی]] است.
| | #علم حضوری در برابر علم شأنی: «علم حضوری» در این صورت به معنای «[[علم فعلی]]» است. «مراد از علم حضوری ([[امام]]) آشکار شدن معلومات نزد او به طور [[علم بالفعل|بالفعل]] است، در مقابل [[علم شأنى]]، [[علم بالقوه|بالقوه]] و به هنگام [[اراده]] که از آن این گونه تعبیر می‌شود: "اگر بخواهد که بداند، می‌داند"<ref>سید عبدالحسین لاری، المعارف السلمانیة، ص۲۰.</ref>.<ref>[[ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی (کتاب)|ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی]]، ص ۱۴۶.</ref> بحث ما در مورد نوع دوم است. |
| * '''[[علم حضوری معصوم (مخالف علم شأنى در کلام)]]''': «علم حضوری» در این کاربری به معنای «[[علم فعلی]]» است. کسانی که اینگونه تعبیراتی آورده اند هنگام سخن از «[[علم حصولی]]» مراد آنان در اغلب، «[[علم ارادی]]» است. مثلاً آیت الله [[سید عبدالحسین لاری]] می‌گوید: «مراد از علم حضوری او ([[امام]]) آشکار شدن معلومات نزد او به طور [[علم بالفعل|بالفعل]] است، در مقابل [[علم شأنى]]، [[علم بالقوه|بالقوه]] و به هنگام [[اراده]] که از آن این گونه تعبیر می‌شود: "اگر بخواهد که بداند، می‌داند"<ref>سید عبدالحسین لاری، المعارف السلمانیة، ص۲۰.</ref>.<ref>[[ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی (کتاب)|ماهیت علم امام بررسی تاریخی و کلامی]]، ص ۱۴۶.</ref>
| |
|
| |
|
| ==دیدگاه علما دربارۀ علم فعلی== | | ==دیدگاه علما دربارۀ علم فعلی== |
