←دو دیدگاه دربارۀ علم امام
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
*بسیاری از اندیشمندان و محققین، از علم غیب فعلی و مطلق پیامبران و امامان(علیهم السلام) جانبداری می‌کنند و بر این باورند که بندگان برگزیدۀ الهی همواره از همۀ امور مربوط به حال و گذشته و آینده آگاهند و چیزی از رویدادهای جهان بر آنان پوشیده نمی‌ماند.<ref>ر.ک. موسوی، سیدامین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی، ص 248</ref> | *بسیاری از اندیشمندان و محققین، از علم غیب فعلی و مطلق پیامبران و امامان(علیهم السلام) جانبداری می‌کنند و بر این باورند که بندگان برگزیدۀ الهی همواره از همۀ امور مربوط به حال و گذشته و آینده آگاهند و چیزی از رویدادهای جهان بر آنان پوشیده نمی‌ماند.<ref>ر.ک. موسوی، سیدامین، گستره علم غیب از دیدگاه ادیان ابراهیمی، ص 248</ref> | ||
==دو دیدگاه دربارۀ علم امام== | ==دو دیدگاه دربارۀ علم امام== | ||
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:right; font-size: 90%; font-weight: normal;">{{همچنین| آیا علم معصوم حضوری است یا غیر حضوری؟ (پرسش)}}</div> | |||
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:right; font-size: 90%; font-weight: normal;">{{همچنین| آیا علم معصوم تفصیلی و با جزئیات است یا اجمالی و کلی؟ (پرسش)}}</div> | |||
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:right; font-size: 90%; font-weight: normal;">{{همچنین| فرق بین علم فعلی و شأنی معصوم چیست؟ (پرسش)}}</div> | |||
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:right; font-size: 90%; font-weight: normal;">{{همچنین| آیا علم معصوم شأنی است یا فعلی؟ (پرسش)}}</div> | |||
<div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:right; font-size: 90%; font-weight: normal;">{{همچنین| علم غیب شأنى یا استعدادی یا ارادی و اختیاری به چه معناست؟ (پرسش)}}</div> | |||
*برخی از بزرگان<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، ویژگی های علوم ائمه از دیدگاه امامیه، صفحه؟؟؟</ref> بر پایۀ اصولی از قرآن و روایات اهل بیت(علیهم السلام)، اعتقاد دارند اصل و فرع دین از راه وحی و شهود و علم حضوری به صورت قرآن و حدیث قدسی با واسطه یا بی واسطۀ فرشتگان به پیامبر و امام می رسد. البته امامان(علیهم السلام) از پیامبر(صلی الله علیه و آله) این معارف را از راه شهودی، با واسطۀ فرشته یا بدون واسطه آن می یابند و به مردم ابلاغ می کنند.<ref>ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، ج 18، ص 347</ref> امام به حقایق جهان هستی و حقایق امور و اسرار ملکوتى و آنچه مورد تصور و تعقل و حس درآید،<ref>ر.ک. حسینی همدانی نجفی، سید محمد، درخشان پرتوی از اصول کافی، ج 4، ص 39</ref> در هرگونه شرایطی که وجود داشته باشند، به اذن خداوند واقف است، اعم از اینکه تحت حس قرار دارند و یا بیرون از دایرۀ حس میباشند، مانند موجودات آسمانی و حوادث گذشته و وقایع آینده.<ref>ر.ک. طباطبایی، سیدمحمد حسین، بررسی های اسلامی، ج 1، ص 195؛ سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص 147 ـ 150</ref> و مراد ما از علم در این مقام، آگاهی از موضوعات خارجیِ جزئی محض است، نه آگاهی از موضوعات احکام کلی.<ref>ر.ک. مظفر، محمد حسین، پژوهشی در باب علم امام، ص 47 ـ 57</ref> | *برخی از بزرگان<ref>ر.ک. هاشمی، سیدعلی، ویژگی های علوم ائمه از دیدگاه امامیه، صفحه؟؟؟</ref> بر پایۀ اصولی از قرآن و روایات اهل بیت(علیهم السلام)، اعتقاد دارند اصل و فرع دین از راه وحی و شهود و علم حضوری به صورت قرآن و حدیث قدسی با واسطه یا بی واسطۀ فرشتگان به پیامبر و امام می رسد. البته امامان(علیهم السلام) از پیامبر(صلی الله علیه و آله) این معارف را از راه شهودی، با واسطۀ فرشته یا بدون واسطه آن می یابند و به مردم ابلاغ می کنند.<ref>ر.ک. جوادی آملی، عبدالله، تفسیر تسنیم، ج 18، ص 347</ref> امام به حقایق جهان هستی و حقایق امور و اسرار ملکوتى و آنچه مورد تصور و تعقل و حس درآید،<ref>ر.ک. حسینی همدانی نجفی، سید محمد، درخشان پرتوی از اصول کافی، ج 4، ص 39</ref> در هرگونه شرایطی که وجود داشته باشند، به اذن خداوند واقف است، اعم از اینکه تحت حس قرار دارند و یا بیرون از دایرۀ حس میباشند، مانند موجودات آسمانی و حوادث گذشته و وقایع آینده.<ref>ر.ک. طباطبایی، سیدمحمد حسین، بررسی های اسلامی، ج 1، ص 195؛ سبحانی، سیدمحمدجعفر، منابع علم امامان شیعه، ص 147 ـ 150</ref> و مراد ما از علم در این مقام، آگاهی از موضوعات خارجیِ جزئی محض است، نه آگاهی از موضوعات احکام کلی.<ref>ر.ک. مظفر، محمد حسین، پژوهشی در باب علم امام، ص 47 ـ 57</ref> | ||
*در مقابل برخی دیگر از بزرگان علم امام را حصولی می دانند به دلیل آنکه می گویند: "علوم پیامبر(صلی الله علیه و آله) به تعلیم خداست که به او آموخته و علوم امامان(علیهم السلام) به تعلیم پیغمبر است به ایشان و این بیان با حضوری بودن علم ایشان منافات دارد بلکه از صریح آن اخبار چنین مستفاد می‌شود که علم ایشان حصولی است. علاوه بر اینکه اخبارِ صحیفه‌های مختومه‌ای که برای هر یک از ایشان رسیده از جمله شواهد حصولی بودن علم ایشان است، همچنین اخبار صریحۀ صحیحه و معتبره که دلالت دارد بر اینکه اگر بخواهند بدانند".<ref>ر.ک. میرجهانی طباطبایی، سید محمد حسن، ولایت کلیه، ص 177</ref> | *در مقابل برخی دیگر از بزرگان علم امام را حصولی می دانند به دلیل آنکه می گویند: "علوم پیامبر(صلی الله علیه و آله) به تعلیم خداست که به او آموخته و علوم امامان(علیهم السلام) به تعلیم پیغمبر است به ایشان و این بیان با حضوری بودن علم ایشان منافات دارد بلکه از صریح آن اخبار چنین مستفاد می‌شود که علم ایشان حصولی است. علاوه بر اینکه اخبارِ صحیفه‌های مختومه‌ای که برای هر یک از ایشان رسیده از جمله شواهد حصولی بودن علم ایشان است، همچنین اخبار صریحۀ صحیحه و معتبره که دلالت دارد بر اینکه اگر بخواهند بدانند".<ref>ر.ک. میرجهانی طباطبایی، سید محمد حسن، ولایت کلیه، ص 177</ref> | ||
==ادلۀ فعلی بودن علم امام== | ==ادلۀ فعلی بودن علم امام== | ||
*برای فعلی بودن علم امام به برخی از ادله استناد کرده اند مانند اینکه اصل در علم فعلی بودن است و یا اینکه آیات و روایات علم را برای ایشان به صورت مطلق اثبات می کند و قید ارادی ندارد، همچنین روایاتی وجود دارد که بیانگر احاطه امام بر دنیا است و این با فعلی بودن علم آنان سازگاری دارد، مانند روایت سماعة بن مهران از امام صادق(علیه السلام) که فرمودند:<ref>مفید، محمد بن محمد، اختصاص، ص 217</ref> «دنیا برای امام تمثل پیدا می‌کند مثل نصف یک گردو (گردوی شکافته) که چیزی از آن، از او پنهان نیست.» یعنی امام به کل دنیا احاطه دارد.<ref>ر.ک. مهدی فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، ص 218</ref> و یا اینکه از امام صادق(علیه السلام) روایت شده است:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۶۱، ح ۸</ref> «رسول خدا(صلی الله علیه و آله) مرا متولد کرد (من فرزند او هستم) در حالی که به کتاب خدا عالم هستم که در آن ابتداء آفرینش و آنچه موجود می‌شود تا روز قیامت، در آن هست، و خبر آسمان و خبر زمین و خبر بهشت و خبر جهنم و خبر آنچه بود و هست، در آن می‌باشد، این امور را آن چنان که به کف دستم نگاه می‌کنم، می‌دانم، زیرا خداوند می‌فرماید: در قرآن بیان هر چیزی وجود دارد.»<ref>ر.ک. تحریری، محمد باقر، جلوه های لاهوتی، ج 1، ص 256</ref> البته این ادله مورد نقد و بررسی قرار گرفته است که در جای خود به آن اشاره شده است.<ref>ر.ک. مهدی فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، ص 218</ref> | *برای فعلی بودن علم امام به برخی از ادله استناد کرده اند مانند اینکه اصل در علم فعلی بودن است و یا اینکه آیات و روایات علم را برای ایشان به صورت مطلق اثبات می کند و قید ارادی ندارد، همچنین روایاتی وجود دارد که بیانگر احاطه امام بر دنیا است و این با فعلی بودن علم آنان سازگاری دارد، مانند روایت سماعة بن مهران از امام صادق(علیه السلام) که فرمودند:<ref>مفید، محمد بن محمد، اختصاص، ص 217</ref> «دنیا برای امام تمثل پیدا می‌کند مثل نصف یک گردو (گردوی شکافته) که چیزی از آن، از او پنهان نیست.» یعنی امام به کل دنیا احاطه دارد.<ref>ر.ک. مهدی فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، ص 218</ref> و یا اینکه از امام صادق(علیه السلام) روایت شده است:<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ۱، ص ۶۱، ح ۸</ref> «رسول خدا(صلی الله علیه و آله) مرا متولد کرد (من فرزند او هستم) در حالی که به کتاب خدا عالم هستم که در آن ابتداء آفرینش و آنچه موجود می‌شود تا روز قیامت، در آن هست، و خبر آسمان و خبر زمین و خبر بهشت و خبر جهنم و خبر آنچه بود و هست، در آن می‌باشد، این امور را آن چنان که به کف دستم نگاه می‌کنم، می‌دانم، زیرا خداوند می‌فرماید: در قرآن بیان هر چیزی وجود دارد.»<ref>ر.ک. تحریری، محمد باقر، جلوه های لاهوتی، ج 1، ص 256</ref> البته این ادله مورد نقد و بررسی قرار گرفته است که در جای خود به آن اشاره شده است.<ref>ر.ک. مهدی فر، حسن، علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن، ص 218</ref> | ||