←تبرا نسبت به دشمن
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
[[تولی]] به مفهوم [[گرایش]] و [[تمایلات]] با [[حسن ظن]] و توأم با روابط [[عاطفی]] است و چنین حالتی در برابر [[دشمنی]] که بر [[خصومت]] خود پای می‌فشارد به معنای آن است که عملیات خصمانه [[دشمن]] مورد [[تأیید]] است یعنی چنین کسی خود عضوی از دشمن است<ref>{{متن قرآن|وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ}} «و هر کس از شما آنان را دوست بگیرد از آنان است» سوره مائده، آیه ۵۱.</ref>.<ref>فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۳۵-۲۳۶.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۴۷۵.</ref> | [[تولی]] به مفهوم [[گرایش]] و [[تمایلات]] با [[حسن ظن]] و توأم با روابط [[عاطفی]] است و چنین حالتی در برابر [[دشمنی]] که بر [[خصومت]] خود پای می‌فشارد به معنای آن است که عملیات خصمانه [[دشمن]] مورد [[تأیید]] است یعنی چنین کسی خود عضوی از دشمن است<ref>{{متن قرآن|وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ}} «و هر کس از شما آنان را دوست بگیرد از آنان است» سوره مائده، آیه ۵۱.</ref>.<ref>فقه سیاسی، ج۱۰، ص۲۳۵-۲۳۶.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۴۷۵.</ref> | ||
== اصل برائت == | |||
اصل برائت: [[حکم]] به [[برائت]] ذمّه [[مکلف]] از [[تکلیف]] هنگام [[شک]] در آن. اصل برائت از اصول عملی است که هنگام شک در اصل تکلیف و دست نیافتن به دلیلی معتبر از کتاب، [[سنّت]]، [[اجماع]] و یا [[عقل]] به آن رجوع می‌شود و مفاد آن برداشته شدن [[مسئولیت]] تکلیف مجهول از عهده مکلّف است. اصل برائت به اصل برائت [[شرعی]] و اصل برائت [[عقلی]] تقسیم می‌شود؛ مفاد اولی، حکم [[شارع]] به [[مباح]] بودن ارتکاب یا ترک چیزی است که حکم واقعی آن مشکوک است و مفاد دومی، حکم عقل به عدم [[عقاب]] بر ارتکاب یا ترک آن است<ref>فرهنگ فقه، ج۱، ص۵۴۷.</ref>. | |||
کاربرد اصل برائت در مواردی است که حکم وجوب شرعی در آن موارد مشکوک بوده و حکم الزامی مورد تردید باشد، در چنین مواردی عقل، حکم به برائت می‌کند؛ زیرا مسئولیت خواستن بدون بیان روشن به دور از عقل است. | |||
کاربرد اصل برائت در [[حقوق عمومی]] از آن نظر اهمیت دارد که بسیاری از وظایف دولت در مورد حقوق ملت و نیز مسئولیت‌های [[مردم]] در مورد [[حقوق]] [[دولت]] که در [[شریعت اسلام]] به آنها اشاره نشده با اصل برائت مردود شمرده می‌شود<ref>فقه سیاسی، ج۷، ص۶۱.</ref>. | |||
اصل برائت علاوه بر معنای [[فقهی]]، دارای مفهوم [[اعتقادی]] و [[سیاسی]] نیز هست و این اصل مانند همه اصول و [[احکام]] مستند به نص قرآن؛ یک اصل [[اسلامی]] و [[قرآنی]] است و نخستین آیه توبه بر آن دلالت صریح دارد: {{متن قرآن|بَرَاءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}}<ref>«(این) بیزاری خداوند و پیامبر اوست از مشرکانی که با آنان پیمان بسته‌اید» سوره توبه، آیه ۱.</ref>. | |||
اصل برائت هم جنبه اعتقادی دارد و به [[خدا]] مربوط است و هم با [[پیروی]] عملی از [[پیامبر]] {{صل}} در ارتباط بوده و از سوی دیگر دو بُعد اعتقادی و عملی برائت از اطلاق نسبت به خدا و [[رسول خدا]] {{صل}} قابل [[استنباط]] است؛ زیرا هر آنچه که به آن دو منسوب باشد ریشه در [[اعتقاد]] [[توحیدی]] و [[شریعت الهی]] دارد<ref>تفسیر ابن کثیر، ج۲، ص۳۳۱؛ جامع قرطبی، ج۸، ص۶۱؛ روح البیان، ج۳، ص۳۸۲.</ref>. [[برائت]] در ترجمه‌های فارسی به واژه [[بیزاری]] تعبیر شده و شاید این واژه به دلیل بُعد احساسی و [[عاطفی]] آن، برای بیان معنی و مفهوم اصل برائت رسا و کافی نباشد. | |||
برائت به معنای دوری جستن و [[کناره‌گیری]] کردن و نوعی منزوی کردن (بایکوت) [[دشمن]] است که در شرایط [[صلح]] به منظور باز داشتن دشمن از [[سوء]] استفاده از روابط صلح‌آمیز بر علیه [[اسلام]] و [[امت اسلامی]] به شیوه‌ای مناسب با مقتضای [[زمان]] انجام می‌شود. | |||
در تعبیری از [[امام راحل]] برائت یعنی توطئه‌های جهانخواران راست و چپ به ویژه امریکای چپاولگر، [[متجاوز]] و اسرائیل جنایتکار را به گوش جهانیان رساندن است. و یا برشماری جنایات این جانیان و از جهانیان استمداد جستن و برای قطع ایادی آنان و [[اصلاح]] حال [[مسلمانان]] به [[خدا]] ملتجی شدن<ref>صحیفه نور، ج۱، ص۲۲۲.</ref> است. | |||
[[اعلان برائت]] در واقع نوعی [[جنگ]] سرد است که برای تقویت نیروهای خودی و [[تهدید]] و تضعیف روحیه دشمن به کار گرفته می‌شود و در هر صورت جنگ روانی و یا جنگ سرد خود به استفاده از رسانه‌ها و وسایل اعلام جمعی و سر و صدا و آنچه که در عرف به فریاد تعبیر می‌شود، همراه است. | |||
مضمون [[اذان برائت]] با توجه به تعبیر {{متن قرآن|أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ}} اشاره به آن دارد که اصل توحیدی [[برائت از مشرکان]] را، نباید یک عمل [[مقابله به مثل]] یا انتقامجویانه [[پیامبر]] {{صل}} در برابر [[رفتار]] [[ظالمانه]] [[قریش]] و [[مشرکان]] [[تفسیر]] کرد، بلکه این یک اصل [[جاودانه]] [[اسلامی]] است که خدا خود آن را مقرر فرموده و برائت از مشرکان قبل از هر کس به خدا مربوط می‌شود، یعنی این خداست که خود از مشرکان برائت می‌جوید تا راه، رسم و شیوه [[سیاسی]] اسلام و مسلمانان را روشن سازد<ref>تفسیر فخر رازی، ج۱۵، ص۲۲۰؛ تفسیر جامع قرطبی، ج۳، ص۳۱۱.</ref>. | |||
به جز دو [[آیه]] اول و سوم [[سوره]] [[برائت]]، [[آیات]] دیگری از [[قرآن]] که بیانگر رابطه عمومی [[جامعه اسلامی]] و [[جامعه]] [[کفر]] بوده و نیز [[روابط سیاسی]] [[دارالاسلام]] و [[دارالکفر]] را بیان می‌کند و «[[ولایت]]»: {{متن قرآن|وَلَا تَتَّخِذُوا مِنْهُمْ وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا}}<ref>«و از ایشان یار و یاوری مگیرید» سوره نساء، آیه ۸۹.</ref>، «[[رکون]]»: {{متن قرآن|وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ}}<ref>«و به ستمگران مگرایید که آتش (دوزخ) به شما رسد» سوره هود، آیه ۱۱۳.</ref>، «[[تولی]]»: {{متن قرآن|وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ فَإِنَّهُ مِنْهُمْ}}<ref>«و هر کس از شما آنان را دوست بگیرد از آنان است» سوره مائده، آیه ۵۱.</ref>، «[[سبیل]]»: {{متن قرآن|لَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا}}<ref>«هرگز خداوند برای کافران به زیان مؤمنان راهی نمی‌گشاید» سوره نساء، آیه ۱۴۱.</ref> و «[[حب]]»: {{متن قرآن|هَا أَنْتُمْ أُولَاءِ تُحِبُّونَهُمْ وَلَا يُحِبُّونَكُمْ وَتُؤْمِنُونَ بِالْكِتَابِ كُلِّهِ}}<ref>«هان! این شمایید که آنان را دوست می‌دارید و (آنان) شما را دوست نمی‌دارند و شما به تمام کتاب ایمان دارید (و آنان ندارند)» سوره آل عمران، آیه ۱۱۹.</ref> را نسبت به [[کفار]] [[نفی]] می‌کند که هر کدام به نوبه خود با توجه به آیات متعدد مربوط به هر یک از این امور، بُعدی را در زمینه برائت روشن می‌کند. سیره عملی [[پیامبر]] {{صل}} در رابطه با عمل [[اعلان برائت]] و شیوه اجرای آیات اول و سوم سوره برائت، خود بدون هیچ‌گونه ابهامی اصل برائت را به عنوان یک [[فریضه]] [[عبادی]] و رویه [[سیاسی]] بیان می‌کند. | |||
[[رسول خدا]] {{صل}} در [[سال نهم هجری]] ابتدا مأموریت [[ابلاغ]] برائت و اجرای [[فرمان الهی]] [[اذان برائت]] را بر عهده [[ابوبکر]] نهاد، ولی هنوز وی به انجام مأموریت خود [[توفیق]] نیافته بود که علی {{ع}} برای انجام این مأموریت خطیر از جانب پیامبر {{صل}} [[منصوب]] شد<ref>طبقات الکبری، ج۲، ص۲۹۱-۲۲۹.</ref>. قطعنامه [[برائت از مشرکان]] در [[مراسم حج]] سال نهم هجری توسط [[امیرمؤمنان علی]] {{ع}} بر بام [[کعبه]] قرائت شد و پس از اذان برائت به [[مشرکان]] هشدار داده شد تا ظرف چهار ماه وضعیت خود را یکسره کنند. | |||
به دنبال این هشدار، [[مشرکان]] که تا آن [[روز]] رویة دوگانه با [[مسلمانان]] و [[حکومت مدینه]] داشتند، ناگزیر شدند با [[پیامبر]] {{صل}} منطقی‌تر عمل کنند. | |||
[[ابن سعد]] در طبقات، نام و خصوصیات اعضای بیش از هفتاد هیأت نمایندگی که توسط [[قبایل]] اطراف [[مکه]] برای [[مذاکره]] با پیامبر {{صل}} راهی [[مدینه]] شده بودند را ثبت کرده و تمامی مورخان که حوادث سال نهم هجرت را نوشته‌اند، به انبوه [[وفود]] (هیأت‌های نمایندگی قبایل) که روزانه در مدینه با پیامبر {{صل}} [[ملاقات]] و مذاکره می‌کردند اشاره کرده‌اند و تا آنجا که [[سال نهم هجرت]] را به دلیل هجوم هیأت‌های نمایندگی قبایل و مشرکان، عام الفود نامیده‌اند. | |||
بازتاب [[اعلان برائت]] توسط [[پیامبر اسلام]] {{صل}} چنان سریع بود که هنوز مهلت چهار ماه که توسط علی {{ع}} به مشرکان داده شد، به سر نیامده بود که [[حجاز]] زیر لوای [[اسلام]] درآمد و [[دشمنان]] راهی به جز [[دشمنی]]، [[عناد]] و [[توطئه]] در پیش گرفتند و حاکمیت اسلام در سراسر حجاز استقرار یافت. | |||
عمل پیامبر {{صل}} [[فلسفه]] [[برائت]] را به طور کامل روشن کرد که اعلان برائت می‌تواند به عنوان رویه اصولی و خط‌مشی اساسی در کنار رویه‌هایی چون [[جهاد]] و [[دعوت]] نقش‌آفرین [[سیاست]] کلی گسترش اسلام و [[دفاع]] در برابر خصومت‌ها، تجاوزها، تهاجم‌ها و توطئه‌های دشمنان اسلام استفاده شود. | |||
در بُعد [[اعتقادی]]، اعلان برائت و یا به تعبیر [[قرآنی]] [[اذان برائت]] باید به گونه‌ای انجام گیرد که بیانگر بُعد منفی [[توحید]] و تحقق عینی «لا [[اله]]» باشد و در بُعد [[سیاسی]] در قالبی تحقق پذیرد که اهدافی مشابه آنچه که پیامبر {{صل}} در اعلان برائت [[سال نهم هجری]] به‌دست آورد، به دنبال داشته باشد<ref>فقه سیاسی، ج۵، ص۸۱-۷۷ و ۹۱-۸۶.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۱۹۳.</ref> | |||
== منابع == | == منابع == | ||