بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
# در [[آیه]] آخر از [[آیات]] فوق چهار [[دستور]] از سوی [[خداوند]] به [[رسول خدا]] {{صل}} صادر شده است: | # در [[آیه]] آخر از [[آیات]] فوق چهار [[دستور]] از سوی [[خداوند]] به [[رسول خدا]] {{صل}} صادر شده است: | ||
##{{متن قرآن|فَلِذَلِكَ فَادْعُ}}. بدین راه و [[قانون]] و شریعتی که [[خداوند]] بر تو فرستاده است، [[مردم]] را فرا بخوان، این فراخوانی همان است که در [[آیه]] دیگری به آن اشاره شده است: {{متن قرآن|قُلْ هَذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي}}<ref>«بگو این است راه من، بر اساس آگاهی و بصیرت فرا می‌خوانم، خود، و پیروانم» سوره یوسف، آیه ۱۰۸.</ref>. | ##{{متن قرآن|فَلِذَلِكَ فَادْعُ}}. بدین راه و [[قانون]] و شریعتی که [[خداوند]] بر تو فرستاده است، [[مردم]] را فرا بخوان، این فراخوانی همان است که در [[آیه]] دیگری به آن اشاره شده است: {{متن قرآن|قُلْ هَذِهِ سَبِيلِي أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَى بَصِيرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِي}}<ref>«بگو این است راه من، بر اساس آگاهی و بصیرت فرا می‌خوانم، خود، و پیروانم» سوره یوسف، آیه ۱۰۸.</ref>. | ||
##{{متن قرآن|وَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ}}. راه راست پیشه گیر - که همان راه و [[شریعت]] خداست - آنچنان که بدان [[مأمور]] گشتی با این | ##{{متن قرآن|وَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ}}. راه راست پیشه گیر - که همان راه و [[شریعت]] خداست - آنچنان که بدان [[مأمور]] گشتی با این مأموریت رسول خدا {{صل}}، نه تنها خود [[مأموریت]] راست رفتاری و راست زیستن یافته، بلکه [[مأموریت]] راست زیستی و درست کرداری دیگران نیز به او محوّل گردیده است؛ آنچنان که در [[سوره هود]] به آن تصریح شده است: {{متن قرآن|فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ * وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِيَاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ}}<ref>«استواری در راه راست پیشه کن، آنچنان‌که مأمور گشتی تو و پیروانت، و سرکشی نکنید، همانا او به آنچه می‌کنید بیناست * و جانب ستمگران را نگیرید که گرفتار آتش خواهید شد. و جز خدا سرپرست و یاوری نخواهید داشت» سوره هود، آیه ۱۱۲-۱۱۳.</ref>. در این [[آیه]] [[تکلیف]] به [[استقامت]] یا راستزیستی، با به کارگیری واژگان صریح در [[شخصیت]] جمعی [[رسول خدا]] {{صل}} - که همان [[رسالت الهی]] [[اجتماعی]] اوست - صورت گرفته است، لکن در [[آیه]] قبل ([[آیه]] پانزدهم [[سوره شوری]]) [[زبان]] خطاب به شخص [[رسول الله]] {{صل}} است. {{متن قرآن|اسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ}}. [[رهبران]] جامعه‌ها نماد [[شخصیت]] جمعی [[جوامع]] خویش اند، لهذا امر و دستوری که در اینجا به [[رسول خدا]] {{صل}} صادر شده {{متن قرآن|اسْتَقِمْ}} در عین آنکه دستوری است به [[رسول خدا]] {{صل}}، دستوری است به همه [[پیروان]]، تا با [[پیروی]] از ایشان راه [[استقامت]] و راستزیستی و درستبودن را پیشه کنند. بنابراین، [[دستور]] {{متن قرآن|اسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ}} با [[دستور]] {{متن قرآن|اسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ}} یک دستوراند، لکن [[دستور]] نخست، [[اجمال]] [[دستور]] دوم و [[دستور]] دوم تفصیل [[دستور]] اول است. | ||
##{{متن قرآن|وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ}}. این [[دستور]] دلالت بر آن دارد که هر راه و مسلک و آیینی به جز [[راه مستقیم]] [[الهی]] که همان [[قانون]] خداست، مبتنی بر [[هوای نفس]] قانونگذاران مدّعی [[حاکمیت]] و [[فرمانروایی]] است و [[رسول خدا]] {{صل}} و [[پیروان]] او مجاز نیستند از [[دستور]] [[حاکمان]] غیر [[الهی]] که برخاسته از [[هوای نفس]] آنهاست، [[پیروی]] کنند؛ همانگونه که [[خداوند]] در خطاب به [[موسی]] {{ع}} و [[هارون]] می‌فرماید: {{متن قرآن|فَاسْتَقِيمَا وَلَا تَتَّبِعَانِّ سَبِيلَ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ}}<ref>«پس در راه راست استوار باشید و از راه جاهلان پیروی نکنید» سوره یونس، آیه ۸۹.</ref>. | ##{{متن قرآن|وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ}}. این [[دستور]] دلالت بر آن دارد که هر راه و مسلک و آیینی به جز [[راه مستقیم]] [[الهی]] که همان [[قانون]] خداست، مبتنی بر [[هوای نفس]] قانونگذاران مدّعی [[حاکمیت]] و [[فرمانروایی]] است و [[رسول خدا]] {{صل}} و [[پیروان]] او مجاز نیستند از [[دستور]] [[حاکمان]] غیر [[الهی]] که برخاسته از [[هوای نفس]] آنهاست، [[پیروی]] کنند؛ همانگونه که [[خداوند]] در خطاب به [[موسی]] {{ع}} و [[هارون]] می‌فرماید: {{متن قرآن|فَاسْتَقِيمَا وَلَا تَتَّبِعَانِّ سَبِيلَ الَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ}}<ref>«پس در راه راست استوار باشید و از راه جاهلان پیروی نکنید» سوره یونس، آیه ۸۹.</ref>. | ||
##{{متن قرآن|قُلْ آمَنْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ كِتَابٍ وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ}}. [[خدای متعال]] در این [[آیه]] خطاب به [[رسول خدا]] {{صل}} او را به معرفی خود به [[مردم]]، [[دستور]] می دهد و به او [[فرمان]] می دهد که خود را در میان [[مردم]] اینگونه بشناسان: "به آنچه از سوی [[خدا]] برای [[مردم]] فرستاده شده [[ایمان]] آورده ام و [[مأموریت]] من عمل به [[عدالت]] در میان شماست". | ##{{متن قرآن|قُلْ آمَنْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ كِتَابٍ وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ}}. [[خدای متعال]] در این [[آیه]] خطاب به [[رسول خدا]] {{صل}} او را به معرفی خود به [[مردم]]، [[دستور]] می دهد و به او [[فرمان]] می دهد که خود را در میان [[مردم]] اینگونه بشناسان: "به آنچه از سوی [[خدا]] برای [[مردم]] فرستاده شده [[ایمان]] آورده ام و [[مأموریت]] من عمل به [[عدالت]] در میان شماست". | ||
نتیجه اینکه از این [[آیات]] چنین استفاده می شود: [[شریعت]] [[خدا]] و [[قانون]] او تنها [[شریعت]] و قانونی است که راه راست [[زندگی]] را به [[مردم]] می آموزد و [[عدالت]] و [[راستی و درستی]] را در [[جامعه بشر]] تحقق می بخشد و | نتیجه اینکه از این [[آیات]] چنین استفاده می شود: [[شریعت]] [[خدا]] و [[قانون]] او تنها [[شریعت]] و قانونی است که راه راست [[زندگی]] را به [[مردم]] می آموزد و [[عدالت]] و [[راستی و درستی]] را در [[جامعه بشر]] تحقق می بخشد و مأموریت رسول خدا {{صل}} [[برپایی حکومت عدل]] بر مبنای [[قوانین الهی]] است و این [[فرمانروایی]] تنها [[فرمانروایی]] [[مشروع]] و مبتنی بر [[عدل]] و [[دانایی]] است. | ||
اینکه در این [[آیه]] | اینکه در این [[آیه]] مأموریت رسول خدا {{صل}} "[[اقامه عدل]]" در بین [[مردم]] معرفی شده با اینکه در [[آیه]] دیگری مأموریت رسول خدا {{صل}} منحصراً [[عبادت]] مخلصانه [[خدا]] و [[اسلام]] معرفی شده است: {{متن قرآن|إِنَّمَا أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ رَبَّ هَذِهِ الْبَلْدَةِ الَّذِي حَرَّمَهَا وَلَهُ كُلُّ شَيْءٍ وَأُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْمُسْلِمِينَ}}<ref>«تنها مأموریت من پرستش خدایی است که این شهر را قرق‌گاه خود ساخته و همه چیز از آنِ اوست، و مأموریت یافته‌ام که از سرسپردگان -اسلام آورندگان- باشم» سوره نمل، آیه ۹۱.</ref>. | ||
دلالت بر این دارد که از دیدگاه [[قرآن]] "[[عبادت]] مخلصانه [[خدا]]" و "[[اسلام]]" و "[[عدل]]" عین یکدیگرند و [[اسلام]] همان [[عدل]] است و [[عدل]] همان [[عبادت]] مخلصانه خداست، [[آیات]] ذیل [[شاهد]] دیگری بر این مدعای‌اند: | دلالت بر این دارد که از دیدگاه [[قرآن]] "[[عبادت]] مخلصانه [[خدا]]" و "[[اسلام]]" و "[[عدل]]" عین یکدیگرند و [[اسلام]] همان [[عدل]] است و [[عدل]] همان [[عبادت]] مخلصانه خداست، [[آیات]] ذیل [[شاهد]] دیگری بر این مدعای‌اند: | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
#{{متن قرآن|هَلْ يَسْتَوِي هُوَ وَمَنْ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَهُوَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«آیا او، با کسى که امر به عدل و داد مى‌کند، و بر راهى راست قرار دارد، برابر است؟!» سوره نحل، آیه ۷۶.</ref>. | #{{متن قرآن|هَلْ يَسْتَوِي هُوَ وَمَنْ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَهُوَ عَلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ}}<ref>«آیا او، با کسى که امر به عدل و داد مى‌کند، و بر راهى راست قرار دارد، برابر است؟!» سوره نحل، آیه ۷۶.</ref>. | ||
اگر بر این [[آیات]] [[آیه]] {{متن قرآن|وَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ}} را نیز بیافزاییم این نتیجه به دست می آید که در [[قرآن کریم]]، "[[اسلام]]"، "[[عبادت]] مخلصانه [[خدا]]"، "[[عدل کامل]] و مطلق" و "[[استقامت]]" همگی به یک معنایند و | اگر بر این [[آیات]] [[آیه]] {{متن قرآن|وَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ}} را نیز بیافزاییم این نتیجه به دست می آید که در [[قرآن کریم]]، "[[اسلام]]"، "[[عبادت]] مخلصانه [[خدا]]"، "[[عدل کامل]] و مطلق" و "[[استقامت]]" همگی به یک معنایند و مأموریت رسول خدا {{صل}} یک [[مأموریت]] است که همان [[اقامه عدل]] و [[امر به عدل]]: {{متن قرآن|وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ}} و [[اسلام]] نخستین و [[رهبری]] قافله [[مسلمین]]: {{متن قرآن|أُمِرْتُ أَنْ أَكُونَ أَوَّلَ مَنْ أَسْلَمَ}}<ref>«فرمان یافته‌ام که نخستین کس باشم که تسلیم (خداوند) می‌شود» سوره انعام، آیه ۱۴.</ref> و [[عبادت]] مخلصانه [[خدا]]: {{متن قرآن|قُلْ إِنِّي أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ مُخْلِصًا لَهُ الدِّينَ}} و [[رهبری]] قافله عابدان یکتاپرست: {{متن قرآن|فَأَنَا أَوَّلُ الْعَابِدِينَ}}<ref>«من نخستین پرستنده (ی اوی) ام» سوره زخرف، آیه ۸۱.</ref> و [[استقامت]] خود و [[پیروان]] یا به تعبیری دیگر راهبری رهروان [[استقامت]] پیشه است: {{متن قرآن|فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ}}<ref>[[محسن اراکی|اراکی، محسن]]، [[فقه نظام سیاسی اسلام ج۱ (کتاب)|فقه نظام سیاسی اسلام ج۱]].</ref>. | ||
=== دسته دوم === | === دسته دوم === | ||
آیاتی که بر تلازم بین | آیاتی که بر تلازم بین محبت خدا و اتباع از [[خدا]] و [[رسول]] از یک سو، و بین محبت خدا و [[بیزاری]] و ترک [[پیروی]] از [[فرمانروایان]] غیر [[الهی]] از سوی دیگر دلالت دارند، نظیر: | ||
۱. {{متن قرآن|قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ * قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْكَافِرِينَ}}<ref>«بگو: "اگر خدا را دوست مى‌دارید، از من پیروى کنید؛ تا خدا (نیز) شما را دوست بدارد؛ و گناهانتان را ببخشد؛ و خدا آمرزنده مهربان است". بگو: "از خدا و پیامبر، اطاعت کنید؛ و اگر سرپیچى کنید، خداوند کافران را دوست نمى‌دارد"» سوره آل عمران، آیه ۳۱-۳۲.</ref>. | ۱. {{متن قرآن|قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ * قُلْ أَطِيعُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْكَافِرِينَ}}<ref>«بگو: "اگر خدا را دوست مى‌دارید، از من پیروى کنید؛ تا خدا (نیز) شما را دوست بدارد؛ و گناهانتان را ببخشد؛ و خدا آمرزنده مهربان است". بگو: "از خدا و پیامبر، اطاعت کنید؛ و اگر سرپیچى کنید، خداوند کافران را دوست نمى‌دارد"» سوره آل عمران، آیه ۳۱-۳۲.</ref>. | ||