بیت المال: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۸۶: خط ۸۶:
=== بیت المال مسلمین ===
=== بیت المال مسلمین ===
فیء به معنای [[غنیمت]] نیست، بلکه اموال عمومی است که باید در [[مصالح مسلمانان]] صرف شود که برابر دیدگاه فقهای شیعه دارای سه بخش است:
فیء به معنای [[غنیمت]] نیست، بلکه اموال عمومی است که باید در [[مصالح مسلمانان]] صرف شود که برابر دیدگاه فقهای شیعه دارای سه بخش است:
# درآمد و [[خراج]] [[اراضی]] [[مفتوحة العنوه]]: [[ابن ادریس]] در [[مصرف]] آن می‌نویسد: این اموال در مصالح مسلمانان به کار می‌رود؛ مانند مرزبانی، تجهیز [[سپاه]]، ساختن پل و مانند آن...<ref>سرائر، ج۱، ص۴۷۶.</ref>. [[محقق اردبیلی]] می‌گوید وقتی گفته می‌شود [[زمین]] از آن [[مسلمانان]] است؛ یعنی: «آن [[زمین]] آماده شده برای صرف در [[کارهای نیک]] عموم؛ مانند ساختن پل‌ها، [[مسجدها]]، هزینه‌های؛ [[رهبران]]، قاضیان، دبیران و هزینه جنگجویان و جز آن از امور شایسته عمومی؛ مانند: بیت المال مسلمین، بلکه ظاهر نمی‌شود مجاز بودن [[مصرف]] درآمد آن در مخارج یک [[فقیر]] به تنهایی جز این که از [[مصالح]] [عموم] قرار گیرد؛ مانند پناه دادن به [[یتیمان]] و به [[ازدواج]] در آوردن بیوگان»<ref>{{عربی|کونها معده لمصالحهم العامه مثل بناء القناطر و المساجد و نفقة الائمه و القضاه و الکتاب و مؤنه الغزاه و غیرها من المصالح العامة مثل بیت مال المسلمین. بل لا یظهر جواز صرف حاصلها فی نفقة فقیر واحد بخصوصه إلا أن یجعل من المصالح کایواء الایتام و تزویج الأرامل...}}؛ مجمع الفائده و البرهان، ج۷، ص۴۷۶.</ref>؛ بنابراین آنچه عنوان بیت المال [[مسلمانان]] را دارد، در مصالح ایشان به کار می‌رود؛ مصالحی که به نفع همه [[جامعه]] یا بیشتر آنها باشد.
# درآمد و [[خراج]] [[اراضی مفتوحة العنوه]]: [[ابن ادریس]] در [[مصرف]] آن می‌نویسد: این اموال در مصالح مسلمانان به کار می‌رود؛ مانند مرزبانی، تجهیز [[سپاه]]، ساختن پل و مانند آن...<ref>سرائر، ج۱، ص۴۷۶.</ref>. [[محقق اردبیلی]] می‌گوید وقتی گفته می‌شود [[زمین]] از آن [[مسلمانان]] است؛ یعنی: «آن [[زمین]] آماده شده برای صرف در [[کارهای نیک]] عموم؛ مانند ساختن پل‌ها، [[مسجدها]]، هزینه‌های؛ [[رهبران]]، قاضیان، دبیران و هزینه جنگجویان و جز آن از امور شایسته عمومی؛ مانند: بیت المال مسلمین، بلکه ظاهر نمی‌شود مجاز بودن [[مصرف]] درآمد آن در مخارج یک [[فقیر]] به تنهایی جز این که از [[مصالح]] [عموم] قرار گیرد؛ مانند پناه دادن به [[یتیمان]] و به [[ازدواج]] در آوردن بیوگان»<ref>{{عربی|کونها معده لمصالحهم العامه مثل بناء القناطر و المساجد و نفقة الائمه و القضاه و الکتاب و مؤنه الغزاه و غیرها من المصالح العامة مثل بیت مال المسلمین. بل لا یظهر جواز صرف حاصلها فی نفقة فقیر واحد بخصوصه إلا أن یجعل من المصالح کایواء الایتام و تزویج الأرامل...}}؛ مجمع الفائده و البرهان، ج۷، ص۴۷۶.</ref>؛ بنابراین آنچه عنوان بیت المال [[مسلمانان]] را دارد، در مصالح ایشان به کار می‌رود؛ مصالحی که به نفع همه [[جامعه]] یا بیشتر آنها باشد.
# سهم [[سبیل الله]] از [[زکات]]: شماری از فقهای شیعه، [[سبیل الله]] را مساوی با [[مصالح مسلمانان]] دانسته‌اند. در این صورت، این بخش از زکات جزو بیت المال مسلمانان قرار می‌گیرد. به این نکته [[شیخ طوسی]] و [[محقق کرکی]] تصریح کرده<ref>المبسوط فی فقه الامامیه، ج۲، ص۷۵؛ جامع المقاصد، ج۱، ص۴۰۲.</ref> و فقهای شیعه در رساله‌های عملیّه خود به آن پرداخته‌اند.
# سهم [[سبیل الله]] از [[زکات]]: شماری از فقهای شیعه، [[سبیل الله]] را مساوی با [[مصالح مسلمانان]] دانسته‌اند. در این صورت، این بخش از زکات جزو بیت المال مسلمانان قرار می‌گیرد. به این نکته [[شیخ طوسی]] و [[محقق کرکی]] تصریح کرده<ref>المبسوط فی فقه الامامیه، ج۲، ص۷۵؛ جامع المقاصد، ج۱، ص۴۰۲.</ref> و فقهای شیعه در رساله‌های عملیّه خود به آن پرداخته‌اند.
# [[جزیه]]: گروهی از فقهای شیعه، مصرف جزیه را در امور سپاه اسلام و [[مجاهدان]] دانسته‌اند<ref>خلاف، ج۲، ص۱۲؛ تذکره الفقهاء، ج۱، ص۴۴۱؛ منتهی المطلب، ج۲، ص۹۷۳.</ref>؛ اما برخی دیگر گفته‌اند: چون در دوران غیبت، [[جهاد ابتدایی]] نیست. مصرف آن همان مصالح مسلمانان است<ref>مجمع الفائده و البرهان، ج۷، ص۵۱۹.</ref>.
# [[جزیه]]: گروهی از فقهای شیعه، مصرف جزیه را در امور سپاه اسلام و [[مجاهدان]] دانسته‌اند<ref>خلاف، ج۲، ص۱۲؛ تذکره الفقهاء، ج۱، ص۴۴۱؛ منتهی المطلب، ج۲، ص۹۷۳.</ref>؛ اما برخی دیگر گفته‌اند: چون در دوران غیبت، [[جهاد ابتدایی]] نیست. مصرف آن همان مصالح مسلمانان است<ref>مجمع الفائده و البرهان، ج۷، ص۵۱۹.</ref>.
۲۱۸٬۲۱۰

ویرایش