رابطه قرآن و اهل بیت: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۳۳: خط ۳۳:
===نخست: [[فضیلت قرآن|فضیلت]] و [[تعظیم قرآن]]===
===نخست: [[فضیلت قرآن|فضیلت]] و [[تعظیم قرآن]]===
برخی روایات [[شأن]] و جایگاه این [[کتاب آسمانی]] را نشان می‌دهد؛ مانند این سخن [[رسول خدا]] {{صل}}: "[[برتری]] قرآن بر سایر سخنان، مانند برتری [[خداوند]] بر مخلوقاتش است".<ref>{{متن حدیث|فَضْلُ اَلْقُرْآنِ عَلَى سَائِرِ اَلْكَلاَمِ كَفَضْلِ اَللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ}}؛ روض‌الجنان، ج۱، ص۷؛ کنزالعمال، ج ۱، ص ۵۱۶، ۵۲۵، ۵۲۷؛ مستدرک الوسائل، ج ۴، ص ۲۳۷. </ref> در روایتی دیگر از آن حضرت آمده است: "قرآن به جز خداوند [[برتر]] از هر چیزی است"<ref>{{متن حدیث| اَلْقُرْآنُ أَفْضَلُ كُلِّ شَيْءٍ دُونَ اَللَّهِ }}؛ روض الجنان، ج ۱، ص ۱۸؛ جامع الاخبار، ص ۴۱؛ مستدرک الوسائل، ج ۴، ص ۲۳۶. </ref>.
برخی روایات [[شأن]] و جایگاه این [[کتاب آسمانی]] را نشان می‌دهد؛ مانند این سخن [[رسول خدا]] {{صل}}: "[[برتری]] قرآن بر سایر سخنان، مانند برتری [[خداوند]] بر مخلوقاتش است".<ref>{{متن حدیث|فَضْلُ اَلْقُرْآنِ عَلَى سَائِرِ اَلْكَلاَمِ كَفَضْلِ اَللَّهِ عَلَى خَلْقِهِ}}؛ روض‌الجنان، ج۱، ص۷؛ کنزالعمال، ج ۱، ص ۵۱۶، ۵۲۵، ۵۲۷؛ مستدرک الوسائل، ج ۴، ص ۲۳۷. </ref> در روایتی دیگر از آن حضرت آمده است: "قرآن به جز خداوند [[برتر]] از هر چیزی است"<ref>{{متن حدیث| اَلْقُرْآنُ أَفْضَلُ كُلِّ شَيْءٍ دُونَ اَللَّهِ }}؛ روض الجنان، ج ۱، ص ۱۸؛ جامع الاخبار، ص ۴۱؛ مستدرک الوسائل، ج ۴، ص ۲۳۶. </ref>.
# '''اوصاف و [[ویژگی‌های قرآن]]:''' بخشی دیگر از روایات در جهت بیان اوصاف و ویژگی‌های قرآن است؛ مانند:  
 
===دوم: [[اوصاف قرآن|اوصاف]] و [[ویژگی‌های قرآن]]===
بخشی دیگر از روایات در جهت بیان اوصاف و ویژگی‌های قرآن است؛ مانند:  
## [[کتاب هدایت]] از [[گمراهی]] و [[روشنایی]] بخشی در [[زندگی]] است: {{متن حدیث| اَلْقُرْآنُ هُدًى مِنَ اَلضَّلاَلَةِ وَ تِبْيَانٌ مِنَ اَلْعَمَى}}<ref>الکافی، ج ۲، ص ۶۰۰. </ref>.
## [[کتاب هدایت]] از [[گمراهی]] و [[روشنایی]] بخشی در [[زندگی]] است: {{متن حدیث| اَلْقُرْآنُ هُدًى مِنَ اَلضَّلاَلَةِ وَ تِبْيَانٌ مِنَ اَلْعَمَى}}<ref>الکافی، ج ۲، ص ۶۰۰. </ref>.
## راهنمای [[سعادت]] و نیل به [[خوشبختی]] در زندگی و دستیابی به [[بهشت]] است<ref>الکافی، ج ۲، ص ۵۹۹.</ref>.
# راهنمای [[سعادت]] و نیل به [[خوشبختی]] در زندگی و دستیابی به [[بهشت]] است<ref>الکافی، ج ۲، ص ۵۹۹.</ref>.
## [[راهنمایی]] قرآن افزون بر نشان دادن راه، گاهی جبران کننده لغزش‌هاست: {{متن حدیث|اِسْتِقَالَةٌ مِنَ اَلْعَثْرَةِ}}.<ref> الکافی، ج ۲، ص ۵۹۹ ـ ۶۰۰. </ref>.
# [[راهنمایی]] قرآن افزون بر نشان دادن راه، گاهی جبران کننده لغزش‌هاست: {{متن حدیث|اِسْتِقَالَةٌ مِنَ اَلْعَثْرَةِ}}.<ref> الکافی، ج ۲، ص ۵۹۹ ـ ۶۰۰. </ref>.
## برطرف کننده [[شبهات]] و [[استدلال]] کننده با [[براهین]] است: {{متن حدیث|إِزَاحَةً لِلشُّبُهَاتِ وَ اِحْتِجَاجاً بِالْبَيِّنَاتِ}}<ref>نهج‌البلاغه، خطبه ۲. </ref> و غیره.
# برطرف کننده [[شبهات]] و [[استدلال]] کننده با [[براهین]] است: {{متن حدیث|إِزَاحَةً لِلشُّبُهَاتِ وَ اِحْتِجَاجاً بِالْبَيِّنَاتِ}}<ref>نهج‌البلاغه، خطبه ۲. </ref> و غیره.
# '''[[تعلیم]] [[قرآن]]:''' [[اهل‌بیت]] {{عم}} تشویق‌های فراوانی به [[تعلیم و تعلّم]] قرآن داشتند، چنان‌که فرموده‌اند: قرآن را بیاموزید<ref>الکافی، ج ۲، ص ۵۹۶. </ref>، قرآن سفره پربرکت [[الهی]] است، پس آن را فرا گیرید و تا توان دارید در این راه بکوشید<ref>روض الجنان، ج ۱، ص ۱۸؛ کنزالعمال، ج ۱، ص ۵۱۳؛ مستدرک الوسائل، ج ۴، ص ۲۳۲. </ref>. اهل‌بیت {{عم}} به گسترش [[آموزش قرآن]] در اقشار گوناگون [[مردم]] به ویژه [[جوانان]] و نوجوانان توصیه فرموده‌اند<ref>الکافی، ج ۲، ص ۶۰۳؛ مجمع‌البیان، ج ۱، ص ۹۰؛ جامع احادیث‌الشیعه، ج ۱۹، ص ۶۸ ـ ۷۰.</ref>.
 
# '''[[قرائت قرآن]]:''' اهل‌بیت {{عم}} به قرائت، درست‌خوانی و رعایت [[ترتیل]] قرآن اهتمام داشتند. این نکته هم از [[روایات]] [[فضیلت]] [[تلاوت]] و [[تشویق]] به چگونگی [[تلاوت قرآن]] و هم از سیره عملی آنان در قرائت قرآن استفاده می‌شود، چنان‌که فرموده‌اند: قرآن بخوانید که فضیلت دارد<ref>الکافی، ج ۲، ص ۶۱۴ ـ ۶۱۶؛ مجمع البیان، ج ۱، ص ۸۶.</ref>، بلکه [[برترین]] [[عبادت]] است<ref>مجمع البیان، ج ۱، ص ۸۴؛ کنزالعمال، ج ۱، ص ۵۲۶.</ref>.
===سوم: [[تعلیم قرآن]]===
# '''[[عمل به قرآن]]:''' در نگاه [[اهل‌بیت پیامبر]]، قرائت، [[حفظ]] و فهم قرآن به تنهایی مطلوب نیست، بلکه متلبس شدن [[قاری]]، حافظ و [[مفسر]] به [[لباس]] فهم و عمل به قرآن، مطلوب و از وجوه تمایز مکتب اهل‌بیت با دیگران است، چنان که [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: " قرآن با گوشت و [[خون]] قاری آمیخته می‌شود"<ref>{{متن حدیث|اِخْتَلَطَ اَلْقُرْآنُ بِلَحْمِهِ وَ دَمِهِ}}؛ الکافی، ج۲، ص۶۰۳؛ کنزالعمال، ج ۱، ص ۵۳۲. </ref> و این به معنای [[جامه]] عمل پوشاندن به تعالیم قرآن است.
[[اهل‌بیت]] {{عم}} تشویق‌های فراوانی به [[تعلیم و تعلّم]] قرآن داشتند، چنان‌که فرموده‌اند: قرآن را بیاموزید<ref>الکافی، ج ۲، ص ۵۹۶. </ref>، قرآن سفره پربرکت [[الهی]] است، پس آن را فرا گیرید و تا توان دارید در این راه بکوشید<ref>روض الجنان، ج ۱، ص ۱۸؛ کنزالعمال، ج ۱، ص ۵۱۳؛ مستدرک الوسائل، ج ۴، ص ۲۳۲. </ref>. اهل‌بیت {{عم}} به گسترش [[آموزش قرآن]] در اقشار گوناگون [[مردم]] به ویژه [[جوانان]] و نوجوانان توصیه فرموده‌اند<ref>الکافی، ج ۲، ص ۶۰۳؛ مجمع‌البیان، ج ۱، ص ۹۰؛ جامع احادیث‌الشیعه، ج ۱۹، ص ۶۸ ـ ۷۰.</ref>.
# '''[[آداب]] قرائت:''' [[قرائت قرآن]]، در پیشگاه [[خدا]] قرار گرفتنِ [[بنده]] و سخن گفتنِ خدا با بنده است و آدابی دارد که باید آن را [[شناخت]] و به کار بست. در منظر [[اهل‌بیت]] {{عم}} بدون رعایت این آداب [[حق]] [[تلاوت]] ادا نمی‌شود و تأثیر شایسته نخواهد داشت. برخی از آداب قرائت قرآن چنین است: مسواک زدن و [[وضو]] گرفتن؛ آماده کردن [[دل]]، بزرگ داشتن قرآن و خود را در برابر کتاب الهی دانستن؛ رو به [[قبله]] نشستن؛ پناه بردن به [[خداوند]] هنگام شروع قرائت با گفتن {{متن قرآن| أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ اَلشَّيْطَانِ اَلرَّجِيمِ}}؛ [[عجله]] نکردن در [[تلاوت قرآن]] و ...<ref>[[سید محمد علی ایازی|ایازی، سید محمد علی]]، [[اهل بیت و قرآن (مقاله)|مقاله «اهل بیت و قرآن»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۵.</ref>.
 
===چهارم: [[قرائت قرآن]]===
اهل‌بیت {{عم}} به قرائت، درست‌خوانی و رعایت [[ترتیل]] قرآن اهتمام داشتند. این نکته هم از [[روایات]] [[فضیلت]] [[تلاوت]] و [[تشویق]] به چگونگی [[تلاوت قرآن]] و هم از سیره عملی آنان در قرائت قرآن استفاده می‌شود، چنان‌که فرموده‌اند: قرآن بخوانید که فضیلت دارد<ref>الکافی، ج ۲، ص ۶۱۴ ـ ۶۱۶؛ مجمع البیان، ج ۱، ص ۸۶.</ref>، بلکه [[برترین]] [[عبادت]] است<ref>مجمع البیان، ج ۱، ص ۸۴؛ کنزالعمال، ج ۱، ص ۵۲۶.</ref>.
====[[آداب تلاوت قرآن]]====
[[قرائت قرآن]]، در پیشگاه [[خدا]] قرار گرفتنِ [[بنده]] و سخن گفتنِ خدا با بنده است و آدابی دارد که باید آن را [[شناخت]] و به کار بست. در منظر [[اهل‌بیت]] {{عم}} بدون رعایت این آداب [[حق]] [[تلاوت]] ادا نمی‌شود و تأثیر شایسته نخواهد داشت. برخی از آداب قرائت قرآن چنین است: مسواک زدن و [[وضو]] گرفتن؛ آماده کردن [[دل]]، بزرگ داشتن قرآن و خود را در برابر کتاب الهی دانستن؛ رو به [[قبله]] نشستن؛ پناه بردن به [[خداوند]] هنگام شروع قرائت با گفتن {{متن قرآن| أَعُوذُ بِاللَّهِ مِنَ اَلشَّيْطَانِ اَلرَّجِيمِ}}؛ [[عجله]] نکردن در [[تلاوت قرآن]] و ...
 
===پنجم: [[عمل به قرآن]]===
در نگاه [[اهل‌بیت پیامبر]]، قرائت، [[حفظ]] و فهم قرآن به تنهایی مطلوب نیست، بلکه متلبس شدن [[قاری]]، حافظ و [[مفسر]] به [[لباس]] فهم و عمل به قرآن، مطلوب و از وجوه تمایز مکتب اهل‌بیت با دیگران است، چنان که [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: " قرآن با گوشت و [[خون]] قاری آمیخته می‌شود"<ref>{{متن حدیث|اِخْتَلَطَ اَلْقُرْآنُ بِلَحْمِهِ وَ دَمِهِ}}؛ الکافی، ج۲، ص۶۰۳؛ کنزالعمال، ج ۱، ص ۵۳۲. </ref> و این به معنای [[جامه]] عمل پوشاندن به تعالیم قرآن است<ref>[[سید محمد علی ایازی|ایازی، سید محمد علی]]، [[اهل بیت و قرآن (مقاله)|مقاله «اهل بیت و قرآن»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۵ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۵.</ref>.


== اوصاف مشترک قرآن و [[اهل بیت]] {{عم}} ==
== اوصاف مشترک قرآن و [[اهل بیت]] {{عم}} ==
۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش