مستدرک نهج البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها

بر این اساس و در طول [[تاریخ]]، نویسندگان و محدثانی متوجه اهمیت [[نهج البلاغه]] شده و بر آن مستدرک نگاشته‌اند. البته نباید از نظر دور داشت که [[شریف رضی]] در [[مقدمه]] [[نهج البلاغه]] [[هدف]] اصلی خود را از گردآوری [[نهج البلاغه]] در دو وجه روشن ساخته است: وجه غالب که گردآوری کتابی در نهایت [[فصاحت]] و [[بلاغت]] است و از این نظر مستدرکی موفق بر کتاب [[نهج البلاغه]] عرضه نشده است، زیرا با توجه به تبحر رضی در [[ادبیات عرب]]، کمتر کسی در طول [[تاریخ]] می‌تواند هم‌سطح او دردانه [[فصاحت]] و [[بلاغت]] را از [[کلام امام]] {{ع}} برچیند. اما وجه دیگر آن‌که رضی در کنار [[بلاغت]] [[کلام]]، به بیان [[محاسن]] و [[فضایل]] [[امام]] {{ع}} پرداخته که به‌عنوان [[هدف]] فرعی در گردآوری [[نهج البلاغه]] مطرح بوده است. مستدرک‌نویسان در مشارکت با این [[هدف]] رضی، مستدرکاتی چند بر [[نهج البلاغه]] نوشته‌اند که برخی از آن‌ها در این‌جا معرفی می‌شود.

# [[نهج السعادة فی مستدرک نهج البلاغة (کتاب)|نهج السعادة فی مستدرک نهج البلاغة]]، تألیف [[محمد باقر محمودی]]، از علمای معاصر در ۱۳ جلد. جلدهای اول تا سوم، [[خطبه‌ها]] (۵۰۰ [[خطبه]])، جلدهای چهارم و پنجم، [[نامه‌ها]] (۳۰۰ [[نامه]])، جلد ششم، [[ادعیه]]، جلدهای هفتم و هشتم، سفارش‌ها و وصایا، جلدهای نهم تا دوازدهم، حکمت‌ها و جلد سیزدهم اشعار منسوب به [[امام علی]] {{ع}} است. مؤلف این اثر، برخلاف رضی، از منابع [[فریقین]] بهره برده و ضمن [[روایت]] به ارائه اسناد نیز پرداخته است. روش مؤلف این‌گونه بوده که ابتدا کل [[احادیث]] را در پنج موضوع [[خطبه‌ها]]، [[نامه‌ها]]، [[ادعیه]]، وصایا و اشعار تنظیم کرده و سپس هر موضوع را به ترتیب [[تاریخ]] صدور ذیل [[جایگاه]] خود آورده است. اگر زمان [[حدیثی]] مشخص نبوده، آن را پس از [[احادیث]] دارای زمان، آورده است. مؤلف در این کتاب، افزون بر [[نقل]] منابع، مآخذ و اسناد [[حدیث]] و [[اختلاف احادیث]] را در منابع مختلف آورده است. مؤلف گرچه در ابتدا تصمیم به [[نگارش]] مستدرکی بر [[نهج البلاغه]] داشته، اما در روند کار گویا وجه دیگری را در نظر گرفته و در واقع دست به تدوین موسوعه‌ای از [[احادیث]] [[امام علی]] {{ع}} زده که البته اعم از [[نهج البلاغه]] است.

# [[تمام نهج البلاغة]]، تألیف [[سید صادق موسوی]]. مؤلف موفق به بازشناسی [[خطبه‌ها]] و کلماتی شده که بخشی از آن‌ها به‌دلیل [[فصاحت]] و [[بلاغت]] به‌دست [[سید رضی]] [[انتخاب]] شده‌اند و تمام آن [[خطبه‌ها]] و کلمات را آورده و بخش مربوط به [[نهج البلاغه]] را در این میان مشخص کرده است. مؤلف کتاب خود را در دو باب تقسیم کرده و ترتیب [[نهج البلاغه]] را در این اثر رعایت نکرده است. این روش جدید، البته از ارزش‌های کتاب به‌عنوان مستدرک نهج البلاغه کاسته و اثر جدیدی به فراخور حال پدید آورده است<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص ۶۸۷ ـ ۶۸۹.</ref>.