←موارد عفو و بخشش
(←مقدمه) |
|||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
== موارد [[عفو]] و [[بخشش]] == | == موارد [[عفو]] و [[بخشش]] == | ||
عمل به [[فضائل اخلاقی]]، تنها در صورتی جائز است که به ترغیب بدکاران به | عمل به [[فضائل اخلاقی]]، تنها در صورتی جائز است که به ترغیب بدکاران به بدکاری و [[ظالمان]] به [[ظلم]] نینجامیده، به نشر رذائل منجر نشود؛ سخن در [[عفو]] و [[بخشش]] نیز، بر همین گونه است؛ چه هرچند خود [[بخشش]] سراسر [[نور]] بوده هیچ‌گاه به [[ظلمت]] آلوده نمی‌شود، امّا در مواردی ممکن است به نتائجی نامطلوب ختم شود؛ از این رو [[بخشش]] در این موارد نه تنها در شمار محسّنات [[اخلاقی]] نیست، که چون به ترویج رذائل منجر می‌شود، می‌تواند خود امری قبیح به حساب آید. از این رو، شایسته است در اینجا به کوتاهی از مواردی که [[عفو]] و صفح در آنها پسندیده است، سخن گوئیم، تا در مقابل آن مواردی که [[بخشش]] در آنها جائز نیست نیز مشخّص گردد. | ||
# '''[[بخشش]] در [[حقوق]] عمومیِ [[جامعه]]:''' [[بخشش]] در اموری که به حقوقِ عمومی [[جامعه]] باز می‌گردد، تنها در حیطه [[حاکم]] بوده دیگران را حقّی در آن نیست. از این رو هرچند مثلاً [[ولیّ]] مقتول می‌تواند از قصاص [[قاتل]] درگذرد، امّا در مواردی که [[حقوق]] [[جامعه]] تضییع شده است، کسی جز [[حاکم]] و آن هم تنها در صورتی که | # '''[[بخشش]] در [[حقوق]] عمومیِ [[جامعه]]:''' [[بخشش]] در اموری که به حقوقِ عمومی [[جامعه]] باز می‌گردد، تنها در حیطه [[حاکم]] بوده دیگران را حقّی در آن نیست. از این رو هرچند مثلاً [[ولیّ]] مقتول می‌تواند از قصاص [[قاتل]] درگذرد، امّا در مواردی که [[حقوق]] [[جامعه]] تضییع شده است، کسی جز [[حاکم]] و آن هم تنها در صورتی که صلاح جامعه را در آن ببیند، نمی‌تواند از مجازات متّهمین صرف‌نظر نماید. مواردی که [[زنا]] انجام شده و انجام آن برای عموم [[مردم]] به ثبوت رسیده است، در این شمار است. | ||
# '''[[بخشش]] [[ظالمان]]:''' [[بخشش]] ظالمی که هم اکنون در حال [[ظلم]] است نیز، در این شمار است. چه [[بخشش]] او باعث می‌شود تا بیشتر به [[ظلم]] پرداخته بر این عمل [[شهامت]] یابد. [[حضرت حق]] در این زمینه می‌فرماید: {{متن قرآن|لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ * إِنَّمَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ قَاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَأَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ وَظَاهَرُوا عَلَى إِخْرَاجِكُمْ أَنْ تَوَلَّوْهُمْ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«خداوند شما را از نیکی ورزیدن و دادگری با آنان که با شما در کار دین جنگ نکرده‌اند و شما را از خانه‌هایتان بیرون نرانده‌اند باز نمی‌دارد؛ بی‌گمان خداوند دادگران را دوست می‌دارد * خداوند تنها شما را از دوست داشتن کسانی باز می‌دارد که با شما در کار دین جنگ کردند و شما را از خانه‌هایتان بیرون راندند و (یا) از بیرون راندنتان پشتیبانی کردند و کسانی که آنان را دوست بدارند ستمگرند» سوره ممتحنه، آیه ۸-۹.</ref>. [[قرآن کریم]] در این زمینه قانونی کلّی عرضه نموده، که در تمامی موارد تردید می‌توان به آن مراجعه نمود. این [[آیه شریفه]] همان [[قانون]] کلّی و عمومی [[قرآنی]] است: {{متن قرآن|مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ}}<ref>«محمد، پیامبر خداوند است و آنان که با وی‌اند، بر کافران سختگیر، میان خویش مهربانند» سوره فتح، آیه ۲۹.</ref>. | # '''[[بخشش]] [[ظالمان]]:''' [[بخشش]] ظالمی که هم اکنون در حال [[ظلم]] است نیز، در این شمار است. چه [[بخشش]] او باعث می‌شود تا بیشتر به [[ظلم]] پرداخته بر این عمل [[شهامت]] یابد. [[حضرت حق]] در این زمینه می‌فرماید: {{متن قرآن|لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ * إِنَّمَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ قَاتَلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَأَخْرَجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ وَظَاهَرُوا عَلَى إِخْرَاجِكُمْ أَنْ تَوَلَّوْهُمْ وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ فَأُولَئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ}}<ref>«خداوند شما را از نیکی ورزیدن و دادگری با آنان که با شما در کار دین جنگ نکرده‌اند و شما را از خانه‌هایتان بیرون نرانده‌اند باز نمی‌دارد؛ بی‌گمان خداوند دادگران را دوست می‌دارد * خداوند تنها شما را از دوست داشتن کسانی باز می‌دارد که با شما در کار دین جنگ کردند و شما را از خانه‌هایتان بیرون راندند و (یا) از بیرون راندنتان پشتیبانی کردند و کسانی که آنان را دوست بدارند ستمگرند» سوره ممتحنه، آیه ۸-۹.</ref>. [[قرآن کریم]] در این زمینه قانونی کلّی عرضه نموده، که در تمامی موارد تردید می‌توان به آن مراجعه نمود. این [[آیه شریفه]] همان [[قانون]] کلّی و عمومی [[قرآنی]] است: {{متن قرآن|مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ}}<ref>«محمد، پیامبر خداوند است و آنان که با وی‌اند، بر کافران سختگیر، میان خویش مهربانند» سوره فتح، آیه ۲۹.</ref>. | ||
# '''[[بخشش]] [[گناهکار]]:''' [[بخشش]] [[گناهکار]] نیز اگر به وقاحت او انجامیده در انجام [[گناه]] یاریش نماید، صورتی این‌گونه می‌یابد. [[خداوند متعال]] خود در این [[آیات]] به این مطلب اشاره می‌فرماید: {{متن قرآن| فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«ای مؤمنان! قصاص کشتگان بر شما مقرّر شده است: آزاد در برابر آزاد و برده در برابر برده و زن در برابر زن، و اگر به کسی از جانب برادر (دینی) اش (یعنی ولیّ دم) گذشتی شود، (بر ولیّ دم است) که شایسته پیگیری کند و (بر قاتل است که) خون‌بها را به نیکی به او بپردا» سوره بقره، آیه ۱۷۸.</ref>. | # '''[[بخشش]] [[گناهکار]]:''' [[بخشش]] [[گناهکار]] نیز اگر به وقاحت او انجامیده در انجام [[گناه]] یاریش نماید، صورتی این‌گونه می‌یابد. [[خداوند متعال]] خود در این [[آیات]] به این مطلب اشاره می‌فرماید: {{متن قرآن| فَمَنِ اعْتَدَى بَعْدَ ذَلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«ای مؤمنان! قصاص کشتگان بر شما مقرّر شده است: آزاد در برابر آزاد و برده در برابر برده و زن در برابر زن، و اگر به کسی از جانب برادر (دینی) اش (یعنی ولیّ دم) گذشتی شود، (بر ولیّ دم است) که شایسته پیگیری کند و (بر قاتل است که) خون‌بها را به نیکی به او بپردا» سوره بقره، آیه ۱۷۸.</ref>. | ||