سعدالعشیره در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

سعدالعشیره در تاریخ اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۵ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۵۵

۱۸٬۷۴۴ بایت اضافه‌شده ، ‏۵ اوت ۲۰۲۳

←‏منابع

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۲۶۴

ویرایش

@@ خط ۱۰۷: / خط ۱۰۷: @@
 برخلاف [[شورش ابن اشعث]]، مواضع [[قبیله]] [[بنی زبید]]<ref>بنی زبید به فرماندهی یکی از رؤسای خود، عبدالعزیز بن عمرو بن حجاج به همراهی با جنبش آل مهلب پرداخته بودند. (زرکلی، الاعلام، ج۴، ص۲۴.)</ref> و [[بنی جعفی]]،<ref>طبری، تاریخ الطبری، ج۶، ص۵۹۱-۵۹۵؛ سهمی، تاریخ جرجان، ص۴۹.</ref> [[همراهی]] با [[شورش]] [[آل]] مهلب و در مقابل امویان [[عراق]] بود. این در حالی بود که برخی دیگر از [[رجال]] [[سعد العشیره]]، نظیر [[عمرو بن یزید حکمی]] در [[اطاعت]] [[یزید بن عبدالملک اموی]] بودند.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ج۶، ص۵۸۰؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۸، ص۳۱۳.</ref>
 مواضع فردی و قبیله‌ای سعد العشیره در [[تقابل]] با [[خوارج]] قرار داشت. خوارج [[روحیات]] [[بدوی]] داشتند که با روحیات شهری بنی سعد العشیره در [[تعارض]] بود. از سوی دیگر گرایش‌های [[عقیدتی]]- [[سیاسی]] [[قبیله]] سعد العشیره و [[طوایف]] بنام آن از جمله [[جعفی]]، مانع [[همراهی]] و هواداری آنها با خوارج می‌‌شد. در نتیجه جنگاوران، اشراف و [[موالی]] جعفی در [[رویارویی]] جدی با خوارج بودند و شاید به همین سبب بود که [[والیان عراق]] و [[ایران]]، بیشتر از [[فرماندهان]] این قبیله، برای دفع [[شورش خوارج]] در [[عراق]] و ایران بهره می‌‌بردند. [[زحر بن قیس]] و [[ابوسبره جعفی]] از جمله این فرماندهان بودند.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ج۶، ص۹۲-۹۳ و ۱۹۷.</ref> [[بنی حکم بن سعد العشیره]] هم از دیگر طوایف سعد العشیره بودند که در [[مبارزه]] با خوارج حضوری مؤثر داشتند. چندان که در تقابل با خوارج از نقش فرماندهانی از قبیله بنی حکم همچون [[حبیب بن عبدالرحمن حکمی]]<ref>طبری، تاریخ الطبری، ج۶، ص۲۵۹؛ بلاذری؛ انساب الاشراف، ج۸، ص۲۶؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۴۳۰.</ref> و [[علقمة بن عبدالرحمن حکمی]] و [[جراح بن عبدالله حکمی]]<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۲۷۵.</ref> بارها سخن به میان رفته است.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>
+===مواضع دوگانه بزرگان سعد العشیره در برابر [[دعوت عباسی]]===
+منابع موجود گزارش‌های کمی از حضور سعد العشیره در دعوت عباسی ارائه داده‌اند. با این حال به چگونگی حضور و همراهی [[رهبران]] جعفی با [[عباسیان]] در برخی منابع اشاره‌هایی رفته است. این همراهی از [[همکاری]] در میدان [[مبارزه فرهنگی]] و [[افشاگری]] مشاهیر جعفی در برابر [[امویان]] تا حضور در [[سپاه]] [[عباسی]] و [[جنگ]] با امویان در عراق را شامل می‌شود. افشاگری [[جابر بن یزید جعفی]] علیه امویان و بیان مثالب و فجایع آنان از این جمله است.<ref>یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۳۴۴.</ref> همچنین است اخباری درباره [[موعود]] و [[منجی]] و [[مهدی]] که از طریق [[حسین جعفی]] [[روایت]] می‌‌شد.<ref>مروزی، الفتن، ص۱۱۸، ۴۰۳.</ref> این حضور اگرچه به‌ویژه درباره [[جابر جعفی]] الزاماً به معنای [[تأیید]] [[عباسیان]] نبود؛ ولی عباسیان از آن بهره‌ای تمام بردند. افزون بر این، سخنگوی قحطبة بن [[شبیب]] در [[گرگان]]، فردی بود به نام "السری الجعفی" که [[مردم]] را با [[شعار]] [[الرضا من آل محمد]]{{صل}} به مقابله با [[امویان]] فرا می‌خواند.<ref>اخبارالدولة العباسیه، ص۳۲۹-۳۳۰.</ref>-<ref>فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهش نامۀ تاریخ اسلام، قبیله جُعفی و نقش آن در تاریخ اسلام تا پایان خلافت امویان، مریم سعیدیان جزی، ص۱۸-۲۰.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>
+==مشاهیر [[قبیله]] [[سعد العشیره]]==
+از قبیله بزرگ سعد العشیره و [[طوایف]] آن بزرگان و مشاهیر بی‌شماری در [[جاهلیت]] و [[اسلام]] برخاستند که ذکر نام همه آنها در این مقال مقدور نیست. از این رو، از باب نمونه به نام برخی از مهمترین این شخصیت‌ها در ذیل دسته جات و گروههای مختلف می‌‌پردازیم. از بزرگان [[جاهلی]] سعد العشیره که نامشان در [[تاریخ]] به ثبت و ضبط رسیده است می‌‌توان به نام [[رجال]] بزرگی چون [[محمد بن حمران بن حارث الشویعر]] از شعرای جاهلی،<ref>زرکلی، الاعلام، ج۶، ص۱۱۰.</ref> [[عدل بن جزء بن سعد العشیره]] [[رییس]] پلیس ([[شرطه]]) تبع<ref>ابن قتیبه، المعارف، ص۶۱۹؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۸.</ref> و [[ابو ربیعه أفوه بن عمرو بن مالک أودی]] از [[شعرا]] و بزرگان و شجاعان‌شان در [[عرب]] و از أشهر حکماء عرب<ref>ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۲، ص۳۸۹. ابن کلبی را چنین ستود: {{عربی|کان الأفوه من کبار الشعراء القدماء فی الجاهلیة، وکان سید قومه وقائدهم فی حروبهم، وکانوا یصدرون عن رأیه}} (ر. ک. ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۲، ص۳۸۹.)</ref> اشاره کرد. از مشاهیر بنام دوران [[اسلامی]] این [[قوم]] و از میان [[اصحاب]] بسیار آن هم، می‌‌توان از [[قدامة بن مالک بن خارجه]]،<ref>ابن حجر، الاصابه، ج۵، ص۳۲۲</ref> [[مالک بن مشوف بن اسد سعدی عائذی]]،<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۴، ص۲۷۴</ref> [[قیس بن مروان]]،<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۱۴۶.</ref> [[ابوموسی صالح بن حکم]]،<ref>خلیفة بن خیاط، طبقات، ص۲۲۷.</ref> [[ذباب بن حارث بن عمرو]]،<ref>ابن اثیر، اسد الغابه، ج۲، ص۱۵؛ ابن حجر، الاصابه، ج۲، ص۳۵۴.</ref> [[عبدالجد بن ربیعة بن حجر]]،<ref>سمعانی، الانساب، ج۴، ص۲۰۴.</ref> [[محیمة بن جزء بن عبدی]] [[غوث]] - از [[مسلمانان]] نخستین و از [[مهاجران به حبشه]]<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۴، ص۱۵۰؛ ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۴، ص۱۴۶۳.</ref> و [[مسئول]] [[تقسیم غنایم]] [[جنگ بدر]]- <ref>عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۶۶.</ref> [[عباس بن معد یکرب زبیدی]]<ref>ابن‌حجر العسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۳، ص۵۱۳-۵۱۴؛ ابن حبان، الثقات، ج۳، ص۲۸۹.</ref> و [[فدیک زبیدی]]<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، ج۳، ص۱۲۶۸.</ref>یاد کرد. ضمن این که از [[تابعین]] مشهور این [[قوم]] هم باید از [[رجاء بن ربیعه]]،<ref>العجلی، معرفة الثقات، ج۱، ص۳۶۰؛ ابن‌حجر العسقلانی، تهذیب التهذیب، ج۳، ص۲۳۰.</ref> [[أبو کثیر زبیدی]]،<ref>العجلی، معرفة الثقات، ج۲، ص۴۲۱؛ ابن حبان، الثقات، ج۴، ص۱۲۷؛ المزی، تهذیب الکمال، ج۳۴، ص۲۱۹.</ref> [[عمرو بن میمون]]،<ref>المزی، اکمال الکمال، ج۲۲، ص۳۶۲؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۴۶، ص۴۱۰-۴۱۱.</ref> [[زهیر بن معاویه]]،<ref>صفری فروشانی، کوفه از پیدایش تا عاشورا، ص۳۵۴.</ref> [[ابوسبره]] و فرزندانش،<ref>ابن ابی العاصم (ضحاک)، الآحاد والمثانی، ج۴، ص۴۲۵-۴۲۶.</ref> [[خراش ابوسلم]]<ref>ابن ابی العاصم (ضحاک)، الآحاد والمثانی، ج۴، ص۴۳۱.</ref> و [[محمد بن سلیمان عیذی]]،<ref>سمعانی، الانساب، ج۹، ص۴۲۳.</ref> نام برد. [[ابن صلاءة بن عمرو بن عرف الأفوه]]،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۲۳.</ref> [[ابونواس حسن بن هانی]]،<ref>ابن قتیبه، الشعر و الشعرا، ج۲، ص۷۸۴؛ ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج۲، ص۹۵.</ref> [[معتق بن حوراء زبیدی]]،<ref>مرزبانی، معجم الشعراء، ص۵۱۰.</ref> [[عمرو بن معدی کرب بن عبدالله]]،<ref>مرزبانی، معجم الشعرا، ص۳۳.</ref> [[یزید بن شریح بن شراحیل]]،<ref>عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۶۵.</ref> [[عاصم بن اصقع]]،<ref>عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۶۷.</ref> [[أبو السفاح زبیدی]] [[شاعر]] - که شعری در [[مدح]] [[ابراهیم بن اشتر]] و هجو عبیدالله بن زیاد از اشعار اوست - <ref>ابن نما الحلی، ذوب النضار، ص۱۳۹.</ref>را از شعرای بنام این قوم گفته‌اند و از نام آوران عرصه [[روایی]] آنها از شخصیت‌های معروفی چون [[مالک بن ابی مریم حکمی]]،<ref>المزی، اکمال الکمال، ج۲۷، ص۱۵۶؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۵۶، ص۴۹۴.</ref> [[احمد بن عثمان بن حکیم اودی]] - از شیوخ [[بخاری]] و مسلم - <ref>سمعانی، الانساب، ج۱، ص۳۸۶.</ref> [[ابو الحسن کثیر بن شهاب مذحجیانسی]]،<ref>ابن ابی‌حاتم، الجرح و التعدیل، ج۷، ص۱۵۳؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۴۸۲.</ref> [[أبو زبید عبثر بن قاسم زبیدی]]،<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۶، ص۳۵۷؛ العجلی، معرفة الثقات، ج۱، ص۴۸۰.</ref> [[طارق بن زیاد]]<ref>صفری فروشانی، کوفه از پیدایش تا عاشورا، ص۳۰۹.</ref> [[سلیمان بن عبدالحمید بن رافع حکمی]]،<ref>سمعانی، الانساب، ج۴، ص۲۰۵.</ref> [[زرعة بن ابراهیم دمشقی زبیدی]] و [[ابوالهذیل محمد بن ولید بن عامر زبیدی حمصی]]<ref>سمعانی، الانساب، ج۶، ص۲۶۴.</ref> یاد کرده‌اند. از [[زهیر بن خنساء بن کعب]] از [[شجاعان]] [[جاهلی]]،<ref>عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۶۵.</ref>[[محمد بن حسن زبیدی]] - از بزرگان [[علم]] لغت - و پسرش محمد از اهالی [[ادب]] و [[ریاست]] و برادرش [[احمد بن محمد بن حسن زبیدی]] [[اهل]] ادب و فضل،<ref>سمعانی، الانساب، ج۶، ص۲۶۵.</ref> [[ابوالفیض محمد مرتضی الحسینی الزبیدی]] از کبار مصنفین و عالم به علم لغت و [[حدیث]] و [[رجال]] و [[انساب]] و مؤلف کتاب [[تاج العروس فی جواهر القاموس (کتاب)|تاج العروس فی جواهر القاموس]]،<ref>زرکلی، الاعلام، ج۷، ص۷۰.</ref> [[ابوعمیر عروة بن جابر بن باویه]] از عباد شهیر این [[قوم]]،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۲۰.</ref> [[عافیة بن یزید بن قیس]] قاضی مهدی عباسی،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۲۴؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱۲، ص۳۰۳.</ref> [[ابوعبدالله جعفی]] از [[قضات]] [[شیعی]]،<ref>نجاشی، رجال، ص۱۴، ۲۲۳.</ref> [[ابوبکر محمد بن حسن زبیدی]] از علمای [[علم نحو]]،<ref>حموی، معجم الادباء، ج۶، ص۲۵۱۹؛ ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج۴، ص۳۷۲.</ref> [[ابوعلی ناصر بن اسماعیل بن عامر حکمی]] - قاضی [[نوقان]] - [[طوس]]،<ref>سمعانی، الانساب، ج۴، ص۲۰۶.</ref> [[ابوالمعزی عبدالحارث بن عبدالله بن کعب]] - [[رییس]] [[مذحج]] در [[قادسیه]] -<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۲۲</ref> [[عمرو بن عبیدالله بن عمرو بن جابر]] - [[والی]] ربع [[کوفه]] - در [[زمان]] [[امارت]] [[عبدالله بن عمر بن عبدالعزیز]]<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۲۰.</ref> [[جراح بن عبدالله بن جعاده]] [[والی خراسان]] - از سوی [[یزید بن مهلب]]- <ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ج۷۲، ص۵۶؛ ابن ابی‌حاتم، الجرح و التعدیل، ج۲، ص۵۲۳؛ نیز بخاری، التاریخ الکبیر، ج۲، ص۲۲۶؛ عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۳۹.</ref> و [[بصره]]،<ref>ابن ابی‌حاتم، الجرح و التعدیل، ج۲، ص۵۲۳؛ سمعانی، الانساب، ج۴، ص۲۰۳.</ref> [[عمرو بن معدی کرب زبیدی]] از بزرگترین [[شجاعان]] [[عرب]] و در عین حال از شعرای بزرگ آنان<ref>ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ج۴، ص۲۸۲؛ ابوالفرج اصفهانی، الاغانی، ج۱۵، ص۱۳۷.</ref> و [[خیثمه بن عبدالرحمن]]<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۴، ص۳۲۰.</ref> اشاره کرد. [[عبدالله بن ادریس اودی]] [[راوی]] و [[فقیه]] [[اهل کوفه]]،<ref>سمعانی، الانساب، ج۱، ص۳۸۶؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۹، ص۴۲۲.</ref> [[جمال الدین محمد بن احمد بن عبدالله]] مشهور به [[ابن علی بأفضل سعدی]]،<ref>ابن عماد حنبلی، شذرات الذهب، ج۱۰، ص۲۸؛ زرکلی، الاعلام، ج۵، ص۳۳۵.</ref> [[عبدالله بن عبدالرحمن بن ابوبکر سعدی]] از فقهای معروف [[اهل سنت]]،<ref>زرکلی، الاعلام، ج۴، ص۹۶</ref> [[حارث بن قیس]] و [[سوید بن غفله]] از فقهای [[زمان امام علی]]{{ع}} و [[معاویه]]<ref>یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۲۴۰.</ref> هم از دیگر چهره‌ها و شخصیت‌های ممتاز این [[قبیله]] نام برده شده‌اند.
+از [[اصحاب]] [[ائمه معصومین]]{{ع}} و [[روات حدیث]] ایشان نیز، جمعی به این قبیله منتسبند که از جمله آنان می‌‌توان به اسامی [[إسماعیل بن رجاء زبیدی]] از أصحاب<ref>نمازی شاهرودی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۶۳۶.</ref>و [[راویان]] [[أمیر المؤمنین]]{{ع}}،<ref>ثقفی کوفی، الغارات، ج۲، ص۴۸۲؛ ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۸۹.</ref> [[عبدالله ذباب بن حارث بن عمرو]] از اصحاب و [[یاران امیرالمؤمنین]]{{ع}}،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۱۹؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۲۵۸.</ref> [[سوید بن غفله]] از اصحاب و راویان [[امام علی]]{{ع}} و [[امام حسن بن علی]]{{ع}}،<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۹۴.</ref> [[اسود بن یزید]] از [[فقها]] و از [[اصحاب امام علی]]{{ع}}،<ref>عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۶۶</ref> [[عبدالله بن محمد جعفی]] از [[اصحاب امام سجاد]]{{ع}}، [[امام باقر]]{{ع}} و [[امام صادق]]{{ع}}،<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۱۱۸، ۱۳۹، ۲۳۱.</ref> [[جابر بن یزید جعفی]] (م. ۱۲۴هجری) - از [[پیروان]] و [[یاران امام باقر]]{{ع}} و [[امام صادق]]{{ع}} - و صاحب آثار متعدد در [[حدیث]] و [[روایت]] و [[فقه]] و [[مقتل]]،<ref>شیخ طوسی، اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۴۴۰.</ref> علی بن أبی المغیرة ([[علی بن حسان]]) از روات [[ثقه]] و از [[اصحاب امام صادق]]{{ع}}<ref>نجاشی، رجال، ص۴۹؛ شیخ طوسی، رجال، ص۱۴۲.</ref> و پسرش [[حسن بن علی بن أبی المغیره]] از روات [[کوفی]] ثقه - که از [[امام باقر]]{{ع}} و امام صادق{{ع}} روایت نقل کرده است - <ref>نجاشی، رجال، ص۴۹.</ref> خالد بن [[راشد]] [[زبیدی]] از اصحاب امام صادق{{ع}}،<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۱۸۹.</ref> [[سعید بن عبد الجبار زبیدی حمصی]] از اصحاب امام صادق{{ع}}،<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۲۱۴.</ref> شهاب بن محمد زبیدی کوفی از أصحاب امام صادق{{ع}}،<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۲۲۴.</ref> [[أبو الحسن علی بن هاشم بن برید زبیدی]] از [[موالیان]] [[زبید]] و از أصحاب امام صادق{{ع}}،<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۲۴۴.</ref> [[هشام بن صدقه کوفی]] از أصحاب امام صادق{{ع}}<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۳۱۹.</ref> و [[أبوعمرو زبیدی]] از [[راویان امام صادق]]{{ع}}<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج۲۲، ص۲۸۱.</ref> اشاره کرد. ضمن این که [[احمد بن حسین بن عبدالملک اودی]]،<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۴۱۵.</ref> [[جعفر بن احمد بن یوسف اودی]]<ref>نجاشی، رجال، ص۱۲۳.</ref> و [[رشید بن زید جعفی]]<ref>شیخ طوسی، رجال، ص۴۲۶.</ref> هم از دیگر [[راویان]] [[شیعی]] هستند که در [[کتب رجالی شیعه]] از آنان نام برده شده است.
+از [[علماء]] شیعی معاصر بنی [[سعد العشیره]] هم می‌‌توان از شیخ [[حسن بن جمعة بن علی زبیدی]] از شاگردان [[سید محمد بن علی بن حسین عاملی]] صاحب مدارک،<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۶، ص۲۴.</ref> شیخ [[عبدالمهدی الحجار بن شیخ داوود بن سلمان]] معروف به شیخ [[مهدی حجار نجفی]]،<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۹ ق۳، ص۷۰۱.</ref> شیخ عبد الکاظم بن محمود بن سعید غبان زبیدی صاحب کتب "الرسالة الکاظمیة فی الفقه علی [[مذهب]] الإمامیه"<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۱۱، ص۲۲۳.</ref> و "منهج الرشاد فی الأصول و الفروع"<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۲۳، ص۱۶۰.</ref> و شیخ حسن جلو بن سلمان بن داوود نجفی زبیدی أدیب، [[شاعر]] و [[خطیب]] ماهر و صاحب منظومه "العقود المجوهره فی [[مناقب]] العتره"<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۱۵، ص۳۰۴.</ref> و کتاب "الأبواب الممهدة للمنابر المشیده"<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۲۶، ص۲۴.</ref> نام برد.<ref>علی کورانی عاملی، سلسلة القبائل العربیة فی العراق، ص۸۸-۹۵.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref>
 == منابع ==