اثبات عقلی افضلیت امام: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۵: خط ۱۵:


== اشکالات ==
== اشکالات ==
برخی اشکال کرده‌اند که [[افضلیت]] شرط [[عقلی]] نیست چون شرط [[عقلی]] آن است که [[امامت]] بر آن [[استوار]] است مانند عالم بودن به [[احکام شریعت]] و [[آیین]] [[رهبری]]، هرگاه شرطی از این گونه نباشد باید از طریق [[نقلی]] [[اثبات]] شود<ref> مغنی، الامامه، ج۱، ص ۲۱۶.</ref>. این ایراد وارد نیست چون [[عقل]] همچنان که [[تکلیف مالایطاق]] را [[قبیح]] می‌شمارد، مقدم داشتن [[مفضول]] بر [[افضل]] را نیز ناروا می‌داند.
برخی اشکال کرده‌اند که [[افضلیت]] شرط [[عقلی]] نیست چون شرط عقلی آن است که [[امامت]] بر آن [[استوار]] است مانند [[عالم بودن]] به [[احکام شریعت]] و [[آیین]] [[رهبری]]، هرگاه شرطی از این گونه نباشد باید از طریق [[نقلی]] [[اثبات]] شود<ref> مغنی، الامامه، ج۱، ص۲۱۶.</ref>. این ایراد وارد نیست چون [[عقل]] همچنان که [[تکلیف مالایطاق]] را [[قبیح]] می‌شمارد، مقدم داشتن [[مفضول]] بر [[افضل]] را نیز ناروا می‌داند.


اشکال دیگری که بر [[استدلال]] شده این است که [[قبح]] [[عقلی]] مستلزم [[قبح]] [[شرعی]] نیست، یعنی اگر مقصود از [[قبح]] [[تقدیم مفضول بر افضل]] این است که ارتکاب آن سبب [[استحقاق]] [[مذمت]] و [[کیفر]] نزد [[خداوند]] می‌شود، [[قبح]] به این معنا ثابت نیست و اگر مقصود این است که این کار با روش عقلا هماهنگی ندارد، این معنا مدعای شما را [[اثبات]] نمی‌کند، زیرا مسئله [[امامت]] از مسایل [[دینی]] است نه یک امر عادی و [[عقلانی]] صرف<ref>شرح المقاصد، ج۵، ص ۲۴۶.</ref>
اشکال دیگری که بر [[استدلال]] شده این است که [[قبح عقلی]] مستلزم [[قبح]] [[شرعی]] نیست، یعنی اگر مقصود از قبح [[تقدیم مفضول بر افضل]] این است که ارتکاب آن سبب [[استحقاق]] [[مذمت]] و [[کیفر]] نزد [[خداوند]] می‌شود، قبح به این معنا ثابت نیست و اگر مقصود این است که این کار با روش عقلا [[هماهنگی]] ندارد، این معنا مدعای شما را اثبات نمی‌کند؛ زیرا مسئله امامت از مسایل [[دینی]] است نه یک امر عادی و [[عقلانی]] صرف<ref>شرح المقاصد، ج۵، ص۲۴۶.</ref>


این ایراد نیز بی‌اساس است، چرا که اگر [[عقلای بشر]] در همه جا به [[قبح]] چیزی [[حکم]] بکنند، معلوم می‌شود چنین حکمی‌ در [[عقل]] و [[فطرت بشر]] ریشه دارد و از [[آداب و رسوم]] قومی‌ و [[اجتماعی]] سرچشمه نمی‌گیرد. از سوی دیگر، [[حکم عقل]] به [[قبح]] یک فعل به این معناست که فاعل آن مستحق [[مذمت]] و مجازاتی متناسب با فعل ناروای خود است و ماهیت [[عقاب]] [[اخروی]] نیز غیر از این نیست<ref>گوهرمراد، ص ۳۴۳ـ ۳۴۵.</ref>.<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[افضلیت امام (مقاله)|مقاله «افضلیت امام»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص ۳۴۰-۳۴۶.</ref>
این ایراد نیز بی‌اساس است،؛ چراکه اگر [[عقلای بشر]] در همه جا به قبح چیزی [[حکم]] بکنند، معلوم می‌شود چنین حکمی‌ در عقل و [[فطرت بشر]] ریشه دارد و از [[آداب و رسوم]] قومی‌ و [[اجتماعی]] سرچشمه نمی‌گیرد. از سوی دیگر، [[حکم عقل]] به قبح یک فعل به این معناست که فاعل آن مستحق مذمت و مجازاتی متناسب با فعل ناروای خود است و ماهیت [[عقاب]] [[اخروی]] نیز غیر از این نیست<ref>گوهرمراد، ص۳۴۳ـ ۳۴۵.</ref>.<ref>[[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[افضلیت امام (مقاله)|مقاله «افضلیت امام»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی]]، ج۱، ص ۳۴۰-۳۴۶.</ref>


== ادله عقلی بر افضلیت امام ==
== ادله عقلی بر افضلیت امام ==
۷۳٬۳۸۶

ویرایش