ختم نبوت در فلسفه اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱: خط ۱۱:


== جایگاه‌شناسی ==
== جایگاه‌شناسی ==
از نگاه فلاسفه اسلامی، [[انسان]]، اشرف مخلوقات است، دراین بین [[پیامبران الهی]]، [[برترین]] [[انسان‌ها]] هستند و [[رسولان]] هم برترین [[پیامبران]] و برترین رسولان هم [[انبیاء]] الوالعزم‌اند که همه‌ آنان صاحبان [[شریعت]] هستند؛ در این میان کسی که شریعت او جهانی و جامع باشد برترین انبیاء الوالعزم است که این ویژگی منحصر در [[نبی مکرم اسلام]] {{صل}} است و اوست که [[خاتم انبیاء]] است<ref>سهروردی، یحیی بن حبش، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج۳، ص۴۵۶</ref>.
از نگاه فلاسفه اسلامی، [[انسان]]، اشرف مخلوقات است، دراین بین [[پیامبران الهی]]، [[برترین]] [[انسان‌ها]] هستند و [[رسولان]] هم برترین [[پیامبران]] و برترین رسولان هم [[انبیاء]] الوالعزم‌اند که همه‌ آنان صاحبان [[شریعت]] هستند؛ در این میان کسی که شریعت او جهانی و جامع باشد برترین انبیاء الوالعزم است که این ویژگی منحصر در [[نبی مکرم اسلام]] {{صل}} است و اوست که [[خاتم انبیاء]] است<ref>سهروردی، یحیی بن حبش، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج۳، ص۴۵۶.</ref>.


== خاتمیت از منظر فیلسوفان مسلمان ==
== خاتمیت از منظر فیلسوفان مسلمان ==
=== صدرالمتألهین صدرالدین [[محمد]] شیرازی ===
=== صدرالمتألهین صدرالدین [[محمد]] شیرازی ===
از میان فلاسفه اسلامی، ملاصدرای شیرازی، ختم نبوت را به انقطاع وحی و نزول فرشته معنا کرده و [[معتقد]] شده است ختم نبوت به معنای پایان یافتن [[حجت]] آسمانی نیست، بلکه امتداد نبوت در امامان معصوم {{ع}} و مجتهدان علوم دینی واجد شرایط خواهد بود و حکم نبوت محمدی از این طریق، ادامه دارد، ایشان در دو کتاب الشواهد الربوبیه و [[مفاتیح الغیب]] خود اینطور بحث را مطرح کرده است: "باید دید مراد از [[وحی]] چه چیزی است؛ اگر مراد فقط [[تعلیم]] [[مردم]] توسط [[خداوند]] باشد، باید گفت این وحی و این چنین رسالتی هیچ وقت از [[زمین]] منقطع نمی‌شود؛ ولی اگر منظور از وحی، نزول [[فرشته وحی]] بر [[نبی]] مکرم {{صل}} باشد به طوری که قابل [[رؤیت]] باشد و صدایش شنیده شود، باید گفت با آمدن [[حضرت محمد]] {{صل}} این چنین وحیی پایان پذیرفته است و دیگر [[فرشته وحی]] بر شخص دیگری نازل نخواهد شد". به [[عقیده]] [[صدرالمتألهین]]، [[اولیا]] دو دسته هستند؛ برخی از آنها [[نبوت]] را به طور مستقیم از جانب خود [[خدای متعال]] اخذ می‌‌کنند، اما برخی از [[اولیاء الهی]] [[مقام نبوت]] را از شخص [[نبی]] به [[ارث]] می‌‌گیرند. به نظر وی، یکی از مصادیق این نوع [[ولایت]]، [[ولایت اهل بیت]] [[نبی اکرم]] {{صل}} یعنی [[ائمه اطهار]] {{ع}} است که از جانب [[پیامبراکرم]] {{صل}} مقام نبوت را به نحو [[غیبی]] و [[باطنی]] واجد هستند<ref>صدرالمتألهین، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، ج ۱، ص ۹</ref>.<ref>مفاتیح الغیب، جلد ۱، ص ۱۱</ref> بنابراین، بر طبق نظر صدرالمتألهین در باب [[ختم نبوت]] اولاً تفاوت بنیادینی بین نبوت و [[امامت]] وجود ندارد و ثانیاً دایره نبوت بسته نمی‌باشد و امامت در امتداد نبوت است.
از میان فلاسفه اسلامی، ملاصدرای شیرازی، ختم نبوت را به انقطاع وحی و نزول فرشته معنا کرده و [[معتقد]] شده است ختم نبوت به معنای پایان یافتن [[حجت]] آسمانی نیست، بلکه امتداد نبوت در امامان معصوم {{ع}} و مجتهدان علوم دینی واجد شرایط خواهد بود و حکم نبوت محمدی از این طریق، ادامه دارد، ایشان در دو کتاب الشواهد الربوبیه و [[مفاتیح الغیب]] خود اینطور بحث را مطرح کرده است: "باید دید مراد از [[وحی]] چه چیزی است؛ اگر مراد فقط [[تعلیم]] [[مردم]] توسط [[خداوند]] باشد، باید گفت این وحی و این چنین رسالتی هیچ وقت از [[زمین]] منقطع نمی‌شود؛ ولی اگر منظور از وحی، نزول [[فرشته وحی]] بر [[نبی]] مکرم {{صل}} باشد به طوری که قابل [[رؤیت]] باشد و صدایش شنیده شود، باید گفت با آمدن [[حضرت محمد]] {{صل}} این چنین وحیی پایان پذیرفته است و دیگر [[فرشته وحی]] بر شخص دیگری نازل نخواهد شد". به [[عقیده]] [[صدرالمتألهین]]، [[اولیا]] دو دسته هستند؛ برخی از آنها [[نبوت]] را به طور مستقیم از جانب خود [[خدای متعال]] اخذ می‌‌کنند، اما برخی از [[اولیاء الهی]] [[مقام نبوت]] را از شخص [[نبی]] به [[ارث]] می‌‌گیرند. به نظر وی، یکی از مصادیق این نوع [[ولایت]]، [[ولایت اهل بیت]] [[نبی اکرم]] {{صل}} یعنی [[ائمه اطهار]] {{ع}} است که از جانب [[پیامبراکرم]] {{صل}} مقام نبوت را به نحو [[غیبی]] و [[باطنی]] واجد هستند<ref>صدرالمتألهین، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، ج ۱، ص ۹.</ref>.<ref>مفاتیح الغیب، جلد ۱، ص ۱۱.</ref> بنابراین، بر طبق نظر صدرالمتألهین در باب [[ختم نبوت]] اولاً تفاوت بنیادینی بین نبوت و [[امامت]] وجود ندارد و ثانیاً دایره نبوت بسته نمی‌باشد و امامت در امتداد نبوت است.


=== [[شیخ اشراق]] شهاب الدین [[یحیی]] سهروردی ===
=== [[شیخ اشراق]] شهاب الدین [[یحیی]] سهروردی ===
خط ۲۱: خط ۲۱:


=== ملا [[هادی]] [[سبزواری]] ===
=== ملا [[هادی]] [[سبزواری]] ===
[[حکیم]] سبزواری در شرح کتاب‌ الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة ملاصدرای شیرازی، [[انقطاع نبوت]] را ناظر به [[نبوت تشریعی]] دانسته است و نظر خود را اینطور بیان می‌کند که [[خاتمیت پیامبر]] {{صل}} به دو صورت است: یکی اینکه با آمدن [[نبی مکرم اسلام]] {{صل}} همه‌ [[کمالات]] متصوَّر برای یک [[پیامبر]] متحقق شده است و لذا مجالی برای [[ظهور]] [[پیامبری]] جدید باقی نمی‌ماند، صورت دیگری که ایشان برای [[خاتمیت]] بیان می‌کنند این است که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[اشرف مخلوقات]] و [[غایت]] آفرینشِ [[عالم]] است که با آمدن ایشان، [[غایت آفرینش]] تحقق یافته و خاتمه پیدا کرده است<ref>صدرالدین شیرازی (ملاصدرا)، محمد بن ابراهیم، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، با حواشی * ملاهادی سبزواری، ص۱۰۲، پانویس ۳، ص۵۴۷ـ۵۴۸</ref>.
[[حکیم]] سبزواری در شرح کتاب‌ الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة ملاصدرای شیرازی، [[انقطاع نبوت]] را ناظر به [[نبوت تشریعی]] دانسته است و نظر خود را اینطور بیان می‌کند که [[خاتمیت پیامبر]] {{صل}} به دو صورت است: یکی اینکه با آمدن [[نبی مکرم اسلام]] {{صل}} همه‌ [[کمالات]] متصوَّر برای یک [[پیامبر]] متحقق شده است و لذا مجالی برای [[ظهور]] [[پیامبری]] جدید باقی نمی‌ماند، صورت دیگری که ایشان برای [[خاتمیت]] بیان می‌کنند این است که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[اشرف مخلوقات]] و [[غایت]] آفرینشِ [[عالم]] است که با آمدن ایشان، [[غایت آفرینش]] تحقق یافته و خاتمه پیدا کرده است<ref>صدرالدین شیرازی (ملاصدرا)، محمد بن ابراهیم، الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، با حواشی * ملاهادی سبزواری، ص۱۰۲، پانویس ۳، ص۵۴۷ـ۵۴۸.</ref>.


== [[امامت]] [[راز]] خاتمیت (در نگاه [[فلاسفه]]) ==
== [[امامت]] [[راز]] خاتمیت (در نگاه [[فلاسفه]]) ==
۱۱۲٬۶۳۷

ویرایش