عدل در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ سپتامبر ۲۰۲۳
خط ۴۷۰: خط ۴۷۰:
[[خدا]] در [[آموزه‌های اسلامی]] همان طوری که به ابعاد [[اجتماعی]] [[عدالت]] توجه داشته به ساحت شخصی نیز توجه داشته است. بر اساس [[آموزه‌های قرآنی]] همان طوری که در ساحت اجتماعی معیار تفاوت‌های اقشار اجتماعی مبنا قرار نمی‌گیرد، همچنین در ساحت امور شخصی تفاوت‌های جنسیتی را ملاک و معیاری برای ارزش‌گذاری نمی‌داند. از همین رو، با تاکید بر [[حقیقت انسان]] یعنی همان [[نفس انسانی]]، تفاوت‌های جنسیتی را برای اهداف [[دنیوی]] و مسئولیت‌هایی می‌‌داند که بر دو جنس متضاد گذاشته شده است. از همین روست که مبنای [[داوری]] همان تقوایی است که [[زن]] و مرد در چارچوب [[اسلام]] و عمل به آموزه‌های آن کسب می‌‌کنند.<ref>{{متن قرآن|وَلَا تَتَمَنَّوْا مَا فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلَى بَعْضٍ لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ وَاسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا}} «و آنچه را که خداوند با آن برخی از شما را بر برخی دیگر برتری داده است آرزو نکنید؛ مردان را از آنچه برای خود به دست می‌آورند  بهره‌ای است و زنان را (هم) از آنچه برای خویش به کف می‌آورند بهره‌ای؛ و بخشش خداوند را درخواست کنید  که خداوند به هر چیزی داناست» سوره نساء، آیه ۳۲. {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا}} «ای مردم! از پروردگارتان پروا کنید، همان که شما را از تنی یگانه آفرید و از (سرشت) او همسرش را پدید آورد و از آن دو، مردان و زنان بسیار (در جهان) پراکند و از خداوند- که با (سوگند بر نام) او، از هم درخواست می‌کنید- و از (بریدن پیوند) خویشان پروا کنید، بی‌گمان خداوند چشم بر شما دارد» سوره نساء، آیه ۱؛ {{متن قرآن|لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا أَنْتَ مَوْلَانَا فَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ}} «خداوند به هیچ کس جز (برابر با) توانش تکلیف نمی‌کند: هر کس آنچه نیکی ورزیده به سود خود و آنچه بدی کرده است به زیان خویش است؛ پروردگارا! اگر فراموش کردیم یا لغزیدیم بر ما مگیر، پروردگارا! بر دوش ما بار گران مگذار چنان که بر دوش پیشینیان ما نهادی؛ پروردگارا! چیزی که در توان ما نیست بر گرده ما منه و از ما درگذر و ما را بیامرز و بر ما ببخشای؛ تو سرور مایی، پس ما را بر گروه کافران پیروز فرما» سوره بقره، آیه 286.</ref>
[[خدا]] در [[آموزه‌های اسلامی]] همان طوری که به ابعاد [[اجتماعی]] [[عدالت]] توجه داشته به ساحت شخصی نیز توجه داشته است. بر اساس [[آموزه‌های قرآنی]] همان طوری که در ساحت اجتماعی معیار تفاوت‌های اقشار اجتماعی مبنا قرار نمی‌گیرد، همچنین در ساحت امور شخصی تفاوت‌های جنسیتی را ملاک و معیاری برای ارزش‌گذاری نمی‌داند. از همین رو، با تاکید بر [[حقیقت انسان]] یعنی همان [[نفس انسانی]]، تفاوت‌های جنسیتی را برای اهداف [[دنیوی]] و مسئولیت‌هایی می‌‌داند که بر دو جنس متضاد گذاشته شده است. از همین روست که مبنای [[داوری]] همان تقوایی است که [[زن]] و مرد در چارچوب [[اسلام]] و عمل به آموزه‌های آن کسب می‌‌کنند.<ref>{{متن قرآن|وَلَا تَتَمَنَّوْا مَا فَضَّلَ اللَّهُ بِهِ بَعْضَكُمْ عَلَى بَعْضٍ لِلرِّجَالِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبُوا وَلِلنِّسَاءِ نَصِيبٌ مِمَّا اكْتَسَبْنَ وَاسْأَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا}} «و آنچه را که خداوند با آن برخی از شما را بر برخی دیگر برتری داده است آرزو نکنید؛ مردان را از آنچه برای خود به دست می‌آورند  بهره‌ای است و زنان را (هم) از آنچه برای خویش به کف می‌آورند بهره‌ای؛ و بخشش خداوند را درخواست کنید  که خداوند به هر چیزی داناست» سوره نساء، آیه ۳۲. {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا}} «ای مردم! از پروردگارتان پروا کنید، همان که شما را از تنی یگانه آفرید و از (سرشت) او همسرش را پدید آورد و از آن دو، مردان و زنان بسیار (در جهان) پراکند و از خداوند- که با (سوگند بر نام) او، از هم درخواست می‌کنید- و از (بریدن پیوند) خویشان پروا کنید، بی‌گمان خداوند چشم بر شما دارد» سوره نساء، آیه ۱؛ {{متن قرآن|لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَيْهَا مَا اكْتَسَبَتْ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا أَنْتَ مَوْلَانَا فَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ}} «خداوند به هیچ کس جز (برابر با) توانش تکلیف نمی‌کند: هر کس آنچه نیکی ورزیده به سود خود و آنچه بدی کرده است به زیان خویش است؛ پروردگارا! اگر فراموش کردیم یا لغزیدیم بر ما مگیر، پروردگارا! بر دوش ما بار گران مگذار چنان که بر دوش پیشینیان ما نهادی؛ پروردگارا! چیزی که در توان ما نیست بر گرده ما منه و از ما درگذر و ما را بیامرز و بر ما ببخشای؛ تو سرور مایی، پس ما را بر گروه کافران پیروز فرما» سوره بقره، آیه 286.</ref>


[[اقامه عدالت]] همان طوری که موجب می‌‌شود تا در ساحت اجتماعی آثاری مفید و سازنده ای بروز و ظهور کند، در ساحت شخصی و فردی نیز موجب [[آرامش]] و سکونت [[روحی]] و روانی است؛ یعنی عدالت در ساحت [[روان‌شناسی]] فردی و [[شخصیت]] نیز آثار مثبت و سازنده دارد. از همین روست که فاطمةُ الزَّهراءُ{{س}} می‌‌فرماید: {{متن حدیث|فَرَضَ ...  اَلْعَدْلَ تَسْكِيناً لِلْقُلُوبِ}}؛ «[[خداوند]] عدالت را برای آرامش دلها [[واجب]] فرمود».<ref>علل الشرائع، ج ۲، ص۲۴۸</ref>
[[اقامه عدالت]] همان طوری که موجب می‌‌شود تا در ساحت اجتماعی آثاری مفید و سازنده‌ای بروز و ظهور کند، در ساحت شخصی و فردی نیز موجب [[آرامش]] و سکونت [[روحی]] و روانی است؛ یعنی عدالت در ساحت [[روان‌شناسی]] فردی و [[شخصیت]] نیز آثار مثبت و سازنده دارد. از همین روست که فاطمةُ الزَّهراءُ{{س}} می‌‌فرماید: {{متن حدیث|فَرَضَ ...  اَلْعَدْلَ تَسْكِيناً لِلْقُلُوبِ}}؛ «[[خداوند]] عدالت را برای آرامش دلها [[واجب]] فرمود».<ref>علل الشرائع، ج ۲، ص۲۴۸</ref>


اصولاً عدالت امری است که [[قلب]] به آن [[الفت]] دارد و برایش مطبوع و خوشایند است؛ چنان که [[امیرمؤمنان]] [[امام علی]]{{ع}} نیز می‌‌فرماید: {{متن حدیث|العَدلُ مَألوفٌ، والهَوی عَسوفٌ}}؛ «عدالت، مطبوع است و هوایِ [[نفْس]]، [[منحرف]] و [[ستمگر]]»<ref>مطالب السؤول، ص۵۶</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[عدالت اساس نظام هستی از نظر قرآن (مقاله)|عدالت اساس نظام هستی از نظر قرآن]].</ref>
اصولاً عدالت امری است که [[قلب]] به آن [[الفت]] دارد و برایش مطبوع و خوشایند است؛ چنان که [[امیرمؤمنان]] [[امام علی]]{{ع}} نیز می‌‌فرماید: {{متن حدیث|العَدلُ مَألوفٌ، والهَوی عَسوفٌ}}؛ «عدالت، مطبوع است و هوایِ [[نفْس]]، [[منحرف]] و [[ستمگر]]»<ref>مطالب السؤول، ص۵۶</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[عدالت اساس نظام هستی از نظر قرآن (مقاله)|عدالت اساس نظام هستی از نظر قرآن]].</ref>
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش