شکرگزاری در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۴۷۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۸ اکتبر ۲۰۲۳
خط ۱۲۸: خط ۱۲۸:


===[[افزایش نعمت]] و [[پاداش اخروی]]===
===[[افزایش نعمت]] و [[پاداش اخروی]]===
[[شکرگزاری]] موجب فزونی [[نعمت]] خواهد شد: «و اِذ تَاَذَّنَ رَبُّکُم لَئِن شَکَرتُم لاََزیدَنَّکُم.».. (ابراهیم / ۱۴، ۷)؛ یعنی اگر [[انسان‌ها]] [[نعمت‌های خدا]] را شکر کنند، نعمت‌های بیشتری به آنان خواهد بخشید.<ref>تفسیر ثعلبی، ج۵، ص۳۰۶؛ الفواتح الالهیه، ج۱، ص۴۰۰؛ تفسیر قاسمی، ج۶، ص۳۰۱.</ref> مفسران، [[شکر]] را قید نعمت موجود و صید نعمت مفقود دانسته‌اند<ref>الکشاف، ج۳، ص۳۶۸؛ تفسیر بغوی، ج۳، ص۵۰۶؛ البحر المدید، ج۲، ص۳۴۰.</ref> و در [[روایت]] آمده است که هر کس شکر کند، از افزونی نعمت [[محروم]] نخواهد ماند.<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱۳۵؛ معانی الاخبار، ص۳۲۳ - ۳۲۴؛ وسائل الشیعه، ج۷، ص۲۸.</ref> افزایش نعمت، به [[دنیا]] اختصاص ندارد و پاداش اخروی را نیز در برمی‌گیرد<ref>روح المعانی، ج۷، ص۱۸۱.</ref> و اگر انسان‌ها با [[اطاعت]] و بندگیْ نعمت‌های خدا را شکر کنند، او نیز [[پاداش]] اطاعت و عبادتشان را می‌افزاید.<ref>تفسیر بغوی، ج۳، ص۳۱.</ref> [[قرآن کریم]] بر اصل پاداش داشتن شکرگزاری تأکید کرده: «و سَیَجزِی اللّهُ الشّـکِرین» ([[آل‌عمران]] / ۳، ۱۴۴؛ نیز آل‌عمران / ۳، ۱۴۵؛ [[نساء]] / ۴، ۱۴۷)؛ اما [[میزان]] آن را بیان نکرده است که شاید سبب آن فراوان بودن این پاداش به اندازه‌ای است که برای [[انسان]] شمارش‌پذیر نیست.<ref>نک: تسنیم، ج۷، ص۵۴۹ - ۵۵۳.</ref> به گفته برخی، [[خداوند]] در دیگر موضوعات، مانند [[اجابت دعا]]، [[روزی دادن]]، [[آمرزش گناه]] و [[پذیرش توبه]] همواره با تعابیری چون «ان شاء» یا «من یشاء» [[سخن]] گفته نه با قطع و کلیت؛ ولی [[ازدیاد نعمت]] شاکران را با قطع و کلیت بیان فرموده است. (ابراهیم / ۱۴، ۷)<ref>قوت القلوب، ج۱، ص۳۵۹ - ۳۶۰.</ref> در آیه‌ای دیگر، بر اساس [[وعده]] درست [[الهی]]، [[پاداش]] [[مؤمنان]] [[شکرگزاری]] که [[اهل]] [[عمل صالح]] و توبه‌کار هستند چنین بیان شده که [[خدا]] بهترین [[اعمال]] آنان را می‌پذیرد و از گناهانشان می‌گذرد و ایشان را در میان [[بهشتیان]] جای می‌دهد: «اُولـئِکَ الَّذینَ نَـتَقَبَّلُ عَنهُم اَحسَنَ ما عَمِلوا و نَـتَجاوزُ عَن سَیِّـئاتِهِم فی اَصحـبِ الجَنَّةِ وَعدَ الصِّدقِ الَّذی کانوا یوعَدون». ([[احقاف]] / ۴۶، ۱۵ - ۱۶)<ref>نمونه، ج۲۱، ص۳۳۰ - ۳۳۲.</ref> گروهی از [[مفسّران]]، [[آیه]] «و مَن یَشکُر فَاِنَّما یَشکُرُ لِنَفسِهِ» ([[لقمان]] / ۳۱، ۱۲؛ نمل / ۲۷، ۴۰) را نیز بدین معنا دانسته‌اند که هرکس [[شکرگزار]] [[نعمت‌های خدا]] باشد، مستحق [[پاداش الهی]] و فزونی [[نعمت]] خواهد شد<ref>الکشاف، ج۳، ص۳۶۸؛ مجمع البیان، ج۸، ص۴۹۴؛ الصافی، ج۴، ص۱۴۱.</ref> و به گفته‌ای، آیه «... و اعبُدوهُ و اشکُروا لَهُ اِلَیهِ تُرجَعون» (عنکبوت / ۲۹، ۱۷) به [[انسان‌ها]] می‌آموزد که با [[عبادت]] و شکرگزاری، خود را برای لقای خدا آماده کنند.<ref> نک: روح المعانی، ج۱۰، ص۳۵۰.</ref>
[[شکرگزاری]] موجب فزونی [[نعمت]] خواهد شد: {{متن قرآن|وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگارتان اعلام داشت: اگر سپاسگزار باشید به یقین بر (نعمت) شما می‌افزایم و اگر ناسپاسی کنید بی‌گمان عذاب من سخت است» سوره ابراهیم، آیه ۷.</ref>؛ یعنی اگر [[انسان‌ها]] [[نعمت‌های خدا]] را شکر کنند، نعمت‌های بیشتری به آنان خواهد بخشید.<ref>تفسیر ثعلبی، ج۵، ص۳۰۶؛ الفواتح الالهیه، ج۱، ص۴۰۰؛ تفسیر قاسمی، ج۶، ص۳۰۱.</ref> مفسران، [[شکر]] را قید نعمت موجود و صید نعمت مفقود دانسته‌اند<ref>الکشاف، ج۳، ص۳۶۸؛ تفسیر بغوی، ج۳، ص۵۰۶؛ البحر المدید، ج۲، ص۳۴۰.</ref> و در [[روایت]] آمده است که هر کس شکر کند، از افزونی نعمت [[محروم]] نخواهد ماند.<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱۳۵؛ معانی الاخبار، ص۳۲۳ - ۳۲۴؛ وسائل الشیعه، ج۷، ص۲۸.</ref> افزایش نعمت، به [[دنیا]] اختصاص ندارد و پاداش اخروی را نیز در برمی‌گیرد<ref>روح المعانی، ج۷، ص۱۸۱.</ref> و اگر انسان‌ها با [[اطاعت]] و بندگیْ نعمت‌های خدا را شکر کنند، او نیز [[پاداش]] اطاعت و عبادتشان را می‌افزاید.<ref>تفسیر بغوی، ج۳، ص۳۱.</ref> [[قرآن کریم]] بر اصل پاداش داشتن شکرگزاری تأکید کرده: {{متن قرآن|وَسَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ}}<ref>«و خداوند سپاسگزاران را به زودی پاداش خواهد داد» سوره آل عمران، آیه ۱۴۴.</ref>؛ اما [[میزان]] آن را بیان نکرده است که شاید سبب آن فراوان بودن این پاداش به اندازه‌ای است که برای [[انسان]] شمارش‌پذیر نیست.<ref>نک: تسنیم، ج۷، ص۵۴۹ - ۵۵۳.</ref> به گفته برخی، [[خداوند]] در دیگر موضوعات، مانند [[اجابت دعا]]، [[روزی دادن]]، [[آمرزش گناه]] و [[پذیرش توبه]] همواره با تعابیری چون «ان شاء» یا «من یشاء» [[سخن]] گفته نه با قطع و کلیت؛ ولی [[ازدیاد نعمت]] شاکران را با قطع و کلیت بیان فرموده است. {{متن قرآن|وَإِذْ تَأَذَّنَ رَبُّكُمْ لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَلَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِي لَشَدِيدٌ}}<ref>«و (یاد کن) آنگاه را که پروردگارتان اعلام داشت: اگر سپاسگزار باشید به یقین بر (نعمت) شما می‌افزایم و اگر ناسپاسی کنید بی‌گمان عذاب من سخت است» سوره ابراهیم، آیه ۷.</ref>.<ref>قوت القلوب، ج۱، ص۳۵۹ - ۳۶۰.</ref> در آیه‌ای دیگر، بر اساس [[وعده]] درست [[الهی]]، [[پاداش]] [[مؤمنان]] [[شکرگزاری]] که [[اهل]] [[عمل صالح]] و توبه‌کار هستند چنین بیان شده که [[خدا]] بهترین [[اعمال]] آنان را می‌پذیرد و از گناهانشان می‌گذرد و ایشان را در میان [[بهشتیان]] جای می‌دهد: {{متن قرآن|أُولَئِكَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَنَتَجَاوَزُ عَنْ سَيِّئَاتِهِمْ فِي أَصْحَابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِي كَانُوا يُوعَدُونَ}}<ref>«آنانند که از آنها بهترین کارهایی را که کرده‌اند می‌پذیریم و در زمره بهشتیان از گناهان آنها- بنا به آن وعده راست که به آنان داده می‌شد- درمی‌گذریم» سوره احقاف، آیه ۱۶.</ref>.<ref>نمونه، ج۲۱، ص۳۳۰ - ۳۳۲.</ref> گروهی از [[مفسّران]]، [[آیه]] {{متن قرآن|وَمَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ}}<ref>«هر که سپاس گزارد به سود خویش سپاس گزارده است» سوره لقمان، آیه ۱۲.</ref> را نیز بدین معنا دانسته‌اند که هرکس [[شکرگزار]] [[نعمت‌های خدا]] باشد، مستحق [[پاداش الهی]] و فزونی [[نعمت]] خواهد شد<ref>الکشاف، ج۳، ص۳۶۸؛ مجمع البیان، ج۸، ص۴۹۴؛ الصافی، ج۴، ص۱۴۱.</ref> و به گفته‌ای، آیه {{متن قرآن|وَاعْبُدُوهُ وَاشْكُرُوا لَهُ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ}}<ref>«خداوند را بپرستید و او را سپاس گزارید که به سوی او باز گردانده می‌شوید» سوره عنکبوت، آیه ۱۷.</ref> به [[انسان‌ها]] می‌آموزد که با [[عبادت]] و شکرگزاری، خود را برای لقای خدا آماده کنند.<ref> نک: روح المعانی، ج۱۰، ص۳۵۰.</ref>


===[[برگزیدگی]] و [[هدایت]]===
===[[برگزیدگی]] و [[هدایت]]===
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش