بحث:صبر در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بحث:صبر در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۹ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۰۴

۱۳٬۹۸۶ بایت حذف‌شده ، ‏۹ اکتبر ۲۰۲۳

←‏سنجش خود براساس نشانه‌های صبوری

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۰۵۸

ویرایش

@@ خط ۴۸۰: / خط ۴۸۰: @@
 #'''اجتناب از [[قتل نفس]] [[محترم]]''': [[جان]] و عرض و [[مال]] [[مردم]] محترم بوده و دارای [[حرمت]] است و کسی نمی‌تواند متعرض آن شود. این از [[حقوق انسانی]] هر بشری است. کسی که بتواند خود را چنان [[تربیت]] کند که جز به [[حق]] و [[عدالت]] کسی را نکشد و در برابر کارهای نادرست دیگران به سرعت واکنش نشان ندهد، می‌تواند به درجات و سطوح عالی از صبوری برسد که او را لایق غرفه‌هایی در [[بهشت]] کند که ویژه [[صابران]] است. در [[حقیقت]] تأکید بر بهره‌مندی از غرفه‌های [[بهشتی]] خاص این صابران نشان می‌دهد که واکنش‌هایی از این دست تا چه اندازه مهم است. اینکه در این [[آیه]] واژه «بماصبروا» به صورت فعلی به کار رفته است نشان می‌دهد که صبوری به شکل فعلی در برابر این کنش‌ها و واکنش‌ها تا چه اندازه مهم است. <ref>فرقان، آیات ۶۳ و ۶۸ و ۷۵</ref>
 #'''اجتناب از مجالس [[باطل]]''': اجتناب از حضور در مجالس باطل و لغو زمینه‌ساز افزایش صبر در افراد و بهره‌مندی از سعادت‌ [[دنیا]] و [[آخرت]] خواهد شد. <ref>فرقان، آیات ۷۲ و ۷۵</ref> پس اگر بخواهیم [[انسانی]] [[صبور]] یا دارای آستانه [[تحمل]] بالا باشیم باید از حضور در مجالس لغو و [[لهو]] اجتناب کنیم و در هر [[مجلسی]] حضور نیابیم؛ زیرا حضور در این مجالس زمینه [[تغییر]] [[روحیه]] را فراهم آورده و انسان را برای رفتارهای هیجانی و [[خشم]] زودهنگام و مانند آن آماده می‌سازد، به طوری که در برابر کوچک‌ترین کنشی واکنش‌های عصبی و هیجانی از خود بروز می‌دهد. پس یکی از موانع ایجاد و یا افزایش [[صبر]]، حضور در چنین مجالسی است. اجتناب از آن نیز می‌تواند در افزایش آستانه [[تحمل]] بسیار مفید باشد.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[چگونه میزان صبر خود را بشناسیم (مقاله)|چگونه میزان صبر خود را بشناسیم]].</ref>.
-==سنجش خود براساس نشانه‌های [[صبوری]]==
-به منظور [[درک]] وضعیت خود و دیگران نسبت به کنش‌های [[عاطفی]] و واکنشی‌های هیجانی می‌توانیم از نشانه‌های [[صابران]] بهره گیریم. چنین سنجشی به ما کمک می‌کند تا بتوانیم [[میزان]] صبر و آستانه تحمل خود را به دست آورده و برای [[تربیت]] خویش و [[تغییر]] [[روحیه]] در جهت مثبت [[اقدام]] کنیم. از این رو، در اینجا به برخی از نشانه‌های صبوری اشاره می‌شود که می‌تواند به عنوان شاخص عمل کند.
-# [[نیکی]] در برابر [[بدی]] و [[اخلاق نیک]]: نیکی در برابر بدی دیگران از [[اخلاق]] انسان‌های [[صبور]] است که می‌توان از این معیار و شاخص برای سنجش [[رفتار]] و [[روحیات]] خود بهره برد. [[خداوند]] می‌فرماید: {{متن قرآن|وَالَّذِينَ صَبَرُوا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُولَئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ}}<ref>«و آنان را که در پی خشنودی پروردگارشان شکیبایی پیشه می‌کنند و نماز را برپا می‌دارند و از آنچه ما روزی آنان کرده‌ایم پنهان و آشکار می‌بخشند و به نیکی، بدی را دور می‌دارند؛ فرجام (نیک) آن سرای است،» سوره رعد، آیه ۲۲.</ref> همچنین در [[آیات]] ۶۳ و ۷۵ [[سوره فرقان]] بیان می‌کند که صابران در برابر سخنان [[بی‌خردان]] با [[سلام]] به آنان واکنش نشان می‌دهند و در آیات ۵۴ و ۵۵ [[سوره قصص]] نیز می‌فرماید: آنان بدی را با نیکی دفع می‌کنند.. و هر گاه سخن [[بیهوده]] و لغوی شنیدند از آن [[اعراض]] کرده و در پاسخ به بیهوده‌گویان می‌گویند: هر کسی کار خودش، بار خودش. پس سلام بر شما. همچنین خداوند در آیات ۳۴ و ۳۵ [[سوره فصلت]] [[فرمان]] می‌دهد که بدی را با خوبی‌های [[برتر]] دفع کنید که این بهتر است؛ زیرا شیوه صابران است. پس می‌توان از این راه روحیه صبر را شناخته و در این مسیر گام برداریم تا صبوری یافته و آستانه تحمل ما نیز افزایش یابد.
-# گذشت به جای [[مقابله به مثل]]: [[صابران]] با آنکه می‌توانند [[مقابله به مثل]] کنند و توان این کار را هم دارند، ولی مقابله به مثل نمی‌کنند و از درگذشت و [[عفو]] وارد می‌شوند. پس اگر بخواهیم [[صبوری]] یاد گیریم یا آن را افزایش دهیم باید در هنگام توان مقابله به مثل و مجاز بودنش، دست از آن بشوییم و دیگر را عفو کنیم <ref>نحل، آیه ۱۲۶</ref>
-#کمترین [[مجازات]]: صابران اگر مجبور به مجازات و [[تنبیه]] باشند، کمترین مجازات را در نظر می‌گیرند و واکنش‌های آنان بر اساس [[عواطف]] شدید و هیجانات تند نخواهد بود. <ref>ص، آیه ۴۴</ref>
-# [[تغییر]] مکان: صابران در هنگام برخورد با کنش‌های تند دیگران که از روی [[بی‌خردی]] و [[جهالت]] و [[سفاهت]] است، از آن محیط خارج می‌شوند. این تغییر محیط‌گاه به بیرون رفتن از [[اتاق]] یا [[مجلسی]] است و گاه در قالب کوچ و [[مهاجرت]] از محله و [[شهر]] و [[کشور]] اتفاق می‌افتد. اینکه [[خداوند]] در ارتباط با صابران می‌فرماید [[زمین]] خداوند وسیع است، برای آن است که لازم نیست همواره واکنش‌های [[رفتاری]] و [[مقاومت]] داشته باشیم، بلکه گاه جابجائی و [[هجرت]] بهترین واکنش است. <ref>زمر، آیه ۱۰</ref>
-# [[اعتدال]] در [[انفاق]]: از دیگر خصایص صابران، رعایت اعتدال در انفاق و [[پرهیز]] از [[اسراف]] و [[بخل]] در آن است که خداوند در [[آیات]] ۶۳ و ۶۷ و ۷۵ [[سوره فرقان]] به آن اشاره کرده است.
-# صبوری در [[مصیبت‌ها]] و [[مشکلات]] جسمی و [[مالی]] و [[جنگی]]: از شاخص‌های صابران صبوری در انواع و اقسام مصیبت‌ها و مشکلاتی بدنی و روانی و مالی در [[جنگ]] و غیرجنگ است. اگر چنین چیزی را در خود تقویت کنیم می‌توانیم [[امید]] به افزایش [[صبر]] در خود داشته باشیم. <ref>بقره، آیات ۱۵۵ و ۱۵۷ و ۲۱۴ و ۱۷۷؛ حج، آیات ۳۴ و ۳۵</ref>
-#انفاقات آشکار و [[نهان]] مالی: ‌از دیگر خصوصیات صابران آن است که از هر چه به دست می‌آورند بخشی را در راه خداوند به [[نیازمندان]] به صورت آشکار و [[نهان]] [[انفاق]] می‌کنند و [[بخل]] نمی‌ورزند. این‌گونه می‌توان [[صبوری]] آموخت. <ref>رعد، آیات ۲۲ و ۲۴</ref>
-# [[اقامه نماز]]: [[برپایی نماز]] به‌ویژه در [[جماعت]] و [[جمعه]] از دیگر ویژگی‌هایی است که [[صابران]] دارند <ref>همان</ref>؛ بنابراین باید برای کسب صبوری و افزایش آن از [[نماز]] به عنوان یک شاخص مهم بهره برد.
-# [[امیدواری]]: صابران انسان‌هایی [[امیدوار]] حتی در صورت [[زوال نعمت]] و گرفتار شدن به [[فقر]] و [[تنگدستی]] هستند. پس باید این شاخص را نیز در نظر گرفت تا خود بسنجیم و بدان صبوری را [[تجربه]] کنیم. <ref>هود، آیات ۹ و ۱۱</ref>
-# [[بصیرت]]: صابران دارای [[آگاهی]] و بصیرت ویژه هستند. <ref>انفال، آیات ۶۵ و ۶۶؛ رعد، آیات ۱۹ و ۲۲؛ فرقان، آیات ۷۳ و ۷۵</ref>
-# [[بینش توحیدی]]: حاکم بودن [[جهان‌بینی توحیدی]] بر [[اندیشه]] و [[زندگی]] صابران، از مهمترین عوامل صبوری آنان است؛ زیرا آنان می‌دانند هر چیزی بر اساس [[توحید]] فعل از [[خداوند]] و بر اساس [[حکمت]] و [[مشیت]] و [[مصلحت]] است. پس نسبت به [[مصیبت‌ها]] واکنش‌های تند و عصبی ندارند بلکه هنگام [[ابتلاء]] به آن حتی اگر [[نقص]] در [[جان]] خود و دیگران باشد، آن را خواسته [[الهی]] دانسته و [[استرجاع]] می‌گویند: قالوا انا لله و انا الیه [[راجعون]]<ref>بقره، آیات ۱۵۵ و ۱۵۶</ref>
-# [[پاکدامنی]]: اجتناب [[بندگان]] [[صبر]] پیشه [[خدا]]، از [[زنا]] و [[بی‌عفتی]]، از دیگر صفاتی است که خداوند به عنوان شاخص برای آنان بیان کرده است. <ref>فرقان، آیات ۶۳ و ۶۸ و ۷۵</ref> بنابراین باید تلاش کرد این شاخص را ایجاد و تقویت کنیم.
-# [[تواضع]]: رعایت [[وقار]] و تواضع در [[راه رفتن]]، [[خصلت]] بندگان [[صبور]] خدا است. <ref>فرقان، آیات ۶۳ و ۷۵</ref> چنانکه گفته شد، ایشان از هرگونه [[تکبر]] و [[تفاخر]] اجتناب می‌کنند. بنابراین، برای سنجش خود به این شاخص نیاز مبرم خواهیم داشت.
-# [[ثبات]]: صابران دارای موضع ثابت در برابر خوشی‌ها و [[ناخوشی‌ها]] هستند. این مطلب در [[آیات]] ۹ تا ۱۱ [[سوره هود]] بیان شده است.
-# [[زهد]]: اهمیت نداشتن متاع‌های [[دنیا]] برای [[صابران]] از مهمترین ویژگی‌های آنان است. همین مسئله موجب می‌شود تا در برابر از دست رفتن‌ها و کمبودهای [[مالی]] [[دنیوی]] واکنش‌های [[عاطفی]] و تند و هیجانی نداشته باشند. پس باید این را آموخت و در [[زندگی]] به کار بست تا از صابران شویم <ref>آل عمران، آیات ۱۴ و ۱۵ و ۱۷؛ قصص، آیات ۷۹ و ۸۰</ref>
-# [[سرور]]: اصولا سرور در [[اهل صبر]] که صفت [[بهشتیان]] است، یک اصل است. از این رو آنان همواره مسرور به [[رضایت]] خداوندی هستند و نسبت به از دست دادن چیزی [[اندوهگین]] نمی‌شوند، بلکه مسرور هستند. <ref>حدید، آیات ۲۲ و ۲۴؛ فرقان، آیه ۷۵</ref>
-# [[شب‌زنده‌داری]]: شب را به صبح آوردن برای [[پروردگار]] با [[سجده]] و [[نماز]]، از خصلت‌های [[بندگان]] [[صبر]] پیشه [[خدا]] است. اصولا این‌گونه [[اعمال عبادی]] در [[تقویت روحیه]] [[صبوری]] و افزایش آن بسیار موثر است. <ref>فرقان، آیات ۶۳ و ۶۴ و ۷۵</ref>
-# [[شجاعت]]: [[ترس]] نداشتن صابران از [[مرگ]] و [[شهادت در راه خدا]] از دیگر خصلت‌های آنان است؛ زیرا در [[بینش توحیدی]] آنان تا [[اجل]] مسمی نرسد [[فرشتگان]] [[حافظ]]، مانع مرگ می‌شوند و هر چه به [[انسان]] در بیرون و درون می‌رسد بر اساس [[حکمت]] و [[مصلحت]] و [[مشیت الهی]] است. <ref>حدید،‌آیات ۲۲ و ۲۳؛ آل عمران،‌آیات ۱۴۲ و ۱۴۳</ref>
-# [[شرح صدر]]: صابران دارای شرح صدر و توان [[تحمل]] مخالفان هستند. پس باید این‌گونه شاخص‌های صبر را بشناسیم و در ایجاد و تقویت آن تلاش کنیم. <ref>فصلت، آیات ۳۴ و ۳۵</ref>
-# [[صلاح]]: صابران انسان‌هایی [[صالح]] و [[شایسته]] هستند. پس باید هر کار صالح را انجام دهیم تا به [[مقام]] صابران دست یابیم. <ref>انبیاء آیات ۸۵ و ۸۶</ref>
-# گذشت: [[عفو و گذشت]] از [[خطاکاران]]، از خصلتهای صابران است و لذا هرگاه با [[خطاکاری]] در مسایل شخصی نه [[اجتماعی]] مواجه شدیم، از او بگذریم و نخواهیم [[تنبیه]] و [[مجازات]] کنیم. <ref>یوسف، آیات ۹۲-۹۰؛ شوری، آیات ۴۰ و ۴۳</ref>
-#مسالمت‌جویی: بندگان [[صابر]] خدا، افراد مسالمت‌جو و نیک‌رفتار در تعامل با [[جاهلان]] و [[سفیهان]] هستند <ref>فرقان، آیات ۶۳ و ۷۵؛ قصص، آیات ۵۴ و ۵۵</ref>
-# [[منش]] کریمانه: [[صابران]] دارای روش و منش کریمانه در برخورد با [[باطل]] و باطل‌گرایان هستند و باید این‌گونه عمل کرد تا [[صبوری]] بیاموزیم و آن را تقویت کنیم. <ref>فرقان، آیات ۷۲ و ۷۵</ref>
-#موعظه‌پذیری: تنها صابران دارای زمینه پذیرش سخنان صاحبان [[علم]] و [[اهل]] پذیرش [[موعظه]] هستند. <ref>قصص، آیه ۸۰</ref>؛ چراکه از نظر [[قرآن]]، صابران، انسان‌هایی پندآموز و اهل [[تذکر]] می‌باشند. <ref>رعد، آیات ۱۹ و ۲۲</ref>
-# [[نیکوکاری]]: صابران از [[نیکوکاران]] و مورد [[محبت]] [[خداوند]] هستند. <ref>آل عمران،‌ آیات ۱۴۶ و ۱۴۸</ref>
-همچنین در [[آیات قرآن]] به صفتهای دیگر صابران از جمله: [[صبر]] بر اذیتهای [[دشمنان]]، صبر بر [[استهزاء]]، [[اطاعت از خدا]] و [[پیامبر]]، صبر بر [[امتحان]] [[خدا]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[ایمان]] و [[ثبات قدم]]، صبر بر [[بلایا]]، [[پرداخت زکات]]، [[پرهیز]] از اتکا به [[ظالمان]] و دهها ویژگی دیگر توجه داده شده است که [[شناخت]] هر یک از آنها به عنوان یک شاخص و معیار می‌تواند برای کسانی که می‌خواهند صبر را در خود ایجاد یا تقویت کنند بسیار مفید و سازنده است.
-همچنین شناخت آثار و فواید صبوری و آثار [[دنیوی]] و [[اخروی]] و نیز مادی و [[معنوی]] آن برای ایجاد انگیزه و تقویت آستانه [[تحمل]] بسیار مفید خواهد بود.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[چگونه میزان صبر خود را بشناسیم (مقاله)|چگونه میزان صبر خود را بشناسیم]].</ref>.
 ==صبرهای [[پیامبری]] از نظر قرآن==