ویژگی‌های هادی در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| موضوع مرتبط = ویژگی‌های هادی

}}

== مقدمه ==

چنان‌که در فصل گذشته بیان شد، وصف [[هادی]] به لحاظ لغوی، اختصاصی به [[پیامبران]] و [[امامان]] ندارد، بلکه [[عالمان]] یک [[قوم]]، معلمان مدارس، [[والدین]] و... همگی می‌توانند متصف به این صفت شوند. با وجود این، صفت [[هادی]] آن‌گاه که بر [[امامان]] {{عم}} اطلاق می‌شود، اقتضائاتی ویژه دارد که عبارت‌اند از:

== [[وجود هادی در هر دوره]] ==

آنچه از مجموع [[روایات]] می‌توان به [[دست]] آورد، این است که هر قومی [[هدایتگری]] دارد. به دیگر بیان که در برخی از [[روایات]] آمده است، در هر زمان یک [[امام هادی]] وجود دارد؛ چنان‌که در روایتی صحیح آمده است که [[فضیل]] از [[امام صادق]] {{ع}} راجع به [[آیه]] {{متن قرآن|لِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ}}<ref>«هر گروهی رهنمونی دارد» سوره رعد، آیه ۷.</ref>، سؤال کرد و ایشان فرمودند: {{متن حدیث|كُلُّ إِمَامٍ هَادٍ لِلْقَرْنِ الَّذِي هُوَ فِيهِمْ}}<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۱، ص۵۳۱-۵۳۲؛ محمد بن حسن صفار، بصائر الدرجات، ص۵۰؛ محمد بن ابراهیم نعمانی، الغیبة، ص۱۱۰.</ref>؛ “هر [[امام]] [[هدایتگر]] برای دورانی است که میان [[مردم]] [آن دوران] است”.

[[امام صادق]] {{ع}} در روایتی دیگر با صراحت بیشتری خطاب به ذریح محاربی فرمودند: “به [[خدا]] [[سوگند]]، [[خداوند]] از زمانی که [[حضرت آدم]] {{ع}} از [[دنیا]] رفت، [[زمین]] را رها نکرده است، مگر آن‌که در آن امامی وجود داشته است که [[مردم]] را به سوی [[خدا]] [[هدایت]] می‌کرده است و او [[حجت خدا]] بر [[بندگان]] است. هر کس او را رها کند، هلاک خواهد شد و هر کس با او همراه شود، [[نجات]] خواهد یافت”<ref>{{متن حدیث|وَ اللَّهِ مَا تَرَكَ اللَّهُ الْأَرْضَ مُنْذُ قَبَضَ اللَّهُ آدَمَ إِلَّا وَ فِيهَا إِمَامٌ يُهْتَدَى بِهِ إِلَى اللَّهِ حُجَّةً عَلَى الْعِبَادِ مَنْ تَرَكَهُ هَلَكَ وَ مَنْ لَزِمَهُ نَجَا}}. علی بن حسین بن بابویه القمی، الامامة و التبصرة، ص۳۱.</ref>.

== [[منصوب بودن به نصب الهی]] ==

مقصود از [[هادی]] در [[ادبیات]] [[روایی]]، شخص [[منصوب]] از جانب [[خداوند]] است؛ چنان‌که این مدعا با سخن [[امام صادق]] {{ع}} به ذریح محاربی، که در سطور پیشین آمده، ثابت می‌گردد. آموزه یاد شده به نوعی از سخن [[امام کاظم]] {{ع}} نیز استفاده می‌شود؛ آنجا که فرمود: {{متن حدیث|مَا تَرَكَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ الْأَرْضَ بِغَيْرِ إِمَامٍ قَطُّ مُنْذُ قُبِضَ آدَمُ {{ع}} يَهْتَدِي بِهِ إِلَى اللَّهِ...}}<ref>شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص۲۲۰-۲۲۱.</ref>. “[[خداوند متعال]]، آن‌گاه که [[حضرت آدم]] {{ع}} [[وفات]] یافت، [[زمین]] را از امامی که [[مردم]] را به سوی [[خدا]] [[هدایت]] کند، رها نکرد... ”.

همچنین سخن [[امام صادق]] {{ع}} به هنگام [[زیارت قبر امام حسین]] {{ع}} نیز به صراحت موافق با مدعای یاد شده است، ‌ایشان فرمودند: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَبْدِكَ وَ أَخِي رَسُولِكَ الَّذِي انْتَجَبْتَهُ بِعِلْمِكَ وَ جَعَلْتَهُ هَادِياً... اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى الْحَسَنِ بْنِ عَلِيٍّ عَبْدِكَ وَ ابْنِ الَّذِي انْتَجَبْتَهُ بِعِلْمِكَ وَ جَعَلْتَهُ هَادِياً...}}<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج۴، ص۵۷۲.</ref>.

بر اساس این [[روایت]] که تعابیر آن در [[زیارت]] [[نامه]] [[امیر المؤمنین]] و [[حضرت رضا]] {{ع}} نیز به کار رفته است<ref>شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۶۰۲؛ محمد بن حسن طوسی، تهذیب الاحکام، ج۶، ص۲۶.</ref>، [[امام]] به [[جعل الهی]] به [[مقام]] [[هدایتگری]] [[منصوب]] می‌شود<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان (کتاب)|معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان]]، ص ۳۶۳.</ref>.

== [[برخورداری از علم الهی]] ==

[[امام هادی]] کسی است که [[مردم]] را [[هدایت]] می‌کند، از این‌رو، [[دست]] کم باید [[علوم]] لازم برای [[هدایت]] [[انسان‌ها]] را به طور واقعی و [[خطاناپذیر]] در [[اختیار]] داشته باشد و در غیر این صورت، غرض از [[نصب]] او نقض خواهد شد. [[امام صادق]] {{ع}} نیز از [[حضرت رسول]] {{صل}} [[نقل]] می‌کند که فرمود: “اهل [[بیت]] من [[هادیان]] پس از من‌اند. [[خداوند]] [[فهم]] و [[علم]] مرا به آنها داده است”<ref>محمد بن حسن طوسی، تهذیب الاحکام، ج۶، ص۴۹.</ref>.

بر اساس [[روایت]] مزبور، [[خداوند متعال]] [[علمی]] که به [[پیامبر]] {{صل}} داده، به [[امامان]] [[هادی]] نیز عطا فرموده است<ref>[[محمد حسین فاریاب|فاریاب، محمد حسین]]، [[معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان (کتاب)|معنا و چیستی امامت در قرآن سنت و آثار متکلمان]]، ص ۳۶۴.</ref>.

{{پانویس}}