←پنجم: مسئولیتپذیری و سازندگی
خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
بنابراین [[انسان]] در برابر هرگونه [[رفتار]] خود [[مسئول]] است و این پاسخگویی در برابر [[اعمال]]، [[مقتضای عدالت]] است. | بنابراین [[انسان]] در برابر هرگونه [[رفتار]] خود [[مسئول]] است و این پاسخگویی در برابر [[اعمال]]، [[مقتضای عدالت]] است. | ||
اصولا در منطق [[خلافت]]، نظام هستی و [[حیات]] بر پایه [[تکلیف]] پذیری و [[فلسفه آفرینش]] پدید آوردن انسانهای [[مسئول]] و [[متعهد]] است؛ انسانهایی که با [[درک]] [[هدفمندی]] | اصولا در منطق [[خلافت]]، نظام هستی و [[حیات]] بر پایه [[تکلیف]] پذیری و [[فلسفه آفرینش]] پدید آوردن انسانهای [[مسئول]] و [[متعهد]] است؛ انسانهایی که با [[درک]] [[هدفمندی]] نظام خلقت، به سوی [[سعادت]] و کمال حرکت نمایند و بدانند که [[رسالت]] اصلی آنان سازندگی، اعم از [[خودسازی]] و دیگرسازی، در پرتو احکام دینی است. [[هدایت]] [[انسان]] به انجام [[تکالیف]] به این معناست که مواظب باش [[حقوق]] دیگران را ضایع نکنی؛ چون "[[تکلیف]]" و "[[حق]]" متلازمند؛ در برابر حقوقی که به [[انسان]] اعطا میگردد، تکالیفی نیز از آنان خواسته میشود؛ اما به [[دلیل]] جنبه سازندگی و دیگرسازی که [[دین]] برای خود قائل است، در مقام بیان، به بعد [[تکلیف]] و [[مسئولیت]] عنایت بیشتری دارد. علاوه بر این، [[انسان]] به حسب طبع اولی خود، درصدد تأمین خواستههای خود برمیآید. آنچه مهم است توجه دادن او به [[رسالت]] [[انسانی]] و مسئولیت الهی خویش است. | ||
[[امام سجاد]] {{ع}} در این خصوص بیان [[زیبا]] و جامعی دارد: "(ای [[انسان]]) بدان - [[خدا]] تو را [[رحمت]] کند - و توجه داشته باش که اطراف تو را | [[امام سجاد]] {{ع}} در این خصوص بیان [[زیبا]] و جامعی دارد: "(ای [[انسان]]) بدان - [[خدا]] تو را [[رحمت]] کند - و توجه داشته باش که اطراف تو را حقوقی فراگرفته است. هر حرکتی که انجام میدهی و سکونی که داری، حقی در آن است. در هر مقام و موقعیت [[اجتماعی]] که قرار بگیری، هر اندامی از اندامهای بدنت را به کارگیری و هر ابزاری را برای کار خود مورد استفاده قرار بدهی، بر هر یک از آنها حقوقی تعلق میگیرد. برخی از این [[حقوق]] بزرگتر از بعضی دیگرند"<ref>محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۷۴، ص۲-۳.</ref>. | ||
بیان [[امام]] ناظر بر این واقعیت است که ای [[انسان]]، متوجه باش که ابعاد گوناگون [[زندگی]] تو مشمول [[حقوق]] الهیاند. گه یک حرکت تو را چندین [[حق]] احاطه میکند. تو [[رسالت]] [[انسانی]] و [[الهی]] داری. تنها در پرتو انجام این [[رسالت]] است که میتوانی [[خلیفه خدا]] در [[زمین]] باشی. جالب اینکه نمیفرماید: تو | بیان [[امام]] ناظر بر این واقعیت است که ای [[انسان]]، متوجه باش که ابعاد گوناگون [[زندگی]] تو مشمول [[حقوق]] الهیاند. گه یک حرکت تو را چندین [[حق]] احاطه میکند. تو [[رسالت]] [[انسانی]] و [[الهی]] داری. تنها در پرتو انجام این [[رسالت]] است که میتوانی [[خلیفه خدا]] در [[زمین]] باشی. جالب اینکه نمیفرماید: تو حقوقی داری که دیگران باید رعایت کنند، بلکه میفرماید: "حقوق دیگران تو را احاطه کرده است و باید از عهده آنها برآیی و منشأ حقوق، حقی است که [[خداوند]] بر تو دارد. آنچه [[انسانیت]] [[انسان]] را [[رشد]] میدهد، استعدادهای او را شکوفا میسازد، خلاقیت و ابتکار او را بروز میدهد، توجه به [[وظایف]] [[انسانی]] و الهی اوست. کسی که [[خالق]] خود را [[شناخت]] و وظیفه [[بندگی]] او را خوب انجام داد، [[رفتار]] و کردارش [[الهی]] میشود و روحیه [[مسئولیت پذیری]] و [[رعایت حقوق دیگران]] در او شکوفا میگردد<ref>عبدالله جوادی آملی، فلسفه حقوق بشر، ص۲۲۹-۲۲۶.</ref>؛ زیرا [[احساس]] و [[درک]] [[مسئولیت]] منشأ [[سعادت]] است"<ref>[[فاطمه زیوری کبیرنیا|زیوری کبیرنیا، فاطمه]]، [[بررسی ابعاد خلیفة اللهی انسان (کتاب)|بررسی ابعاد خلیفة اللهی انسان]]، ص۱۵۳-۱۵۵.</ref>. | ||
== کارکردهای دیگر == | == کارکردهای دیگر == |