←نظارت در اسلام
(←مقدمه) |
|||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
== نظارت در اسلام == | == نظارت در اسلام == | ||
در [[دین مبین اسلام]]، [[نظارت]]، جایگاه ارزشمندی دارد؛ ریشه [[اعتقاد]] به نظارت در انجام [[مسئولیت‌ها]] و [[ضرورت]] آن در [[اندیشه]] [[اسلامی]] از اصل [[اعتقادی]] نظارت [[خدا]] بر [[اعمال انسان]] ناشی می‌شود؛ گونه نظارت خدا بر [[اعمال انسان‌ها]] را به این صورت می‌توان برشمرد: | در [[دین مبین اسلام]]، [[نظارت]]، جایگاه ارزشمندی دارد؛ ریشه [[اعتقاد]] به نظارت در انجام [[مسئولیت‌ها]] و [[ضرورت]] آن در [[اندیشه]] [[اسلامی]] از اصل [[اعتقادی]] نظارت [[خدا]] بر [[اعمال انسان]] ناشی می‌شود؛ گونه نظارت خدا بر [[اعمال انسان‌ها]] را به این صورت می‌توان برشمرد: | ||
# [[علم]] و هشیاری خدا نسبت به اعمال انسان: [[خداوند]] بر همه چیز عالم است<ref>{{متن قرآن|... وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ}} «... و بدانید که خداوند شنوایی داناست» سوره بقره، آیه ۲۴۴؛ {{متن قرآن|يَعْلَمُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَيَعْلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعْلِنُونَ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ}} «آنچه را در آسمان‌ها و زمین است می‌داند و آنچه را پنهان یا آشکار می‌کنید می‌داند و خداوند به اندیشه‌ها داناست» سوره تغابن، آیه ۴.</ref> و او [[بصیر]] و بر همه امور هشیار و ناظر بر اعمال انسان است {{متن قرآن|وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ}}<ref>«و خداوند بدانچه می‌کنید بیناست» سوره ممتحنه، آیه ۳.</ref>. | |||
# مأموران [[الهی]] بر [[مراقبت]] [[انسان]]: «رقیب» و «عتید» موظف به ثبت اعمال انسان هستند {{متن قرآن|مَا يَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَيْهِ رَقِيبٌ عَتِيدٌ}}<ref>«هیچ سخنی بر زبان نمی‌آورد مگر آنکه نزد او فرشته مراقبی حاضر است (تا آن سخن را بنویسد)» سوره ق، آیه ۱۸.</ref>. | |||
# اندام‌های بدن انسان: تمامی اعضا و سلول‌های بدن انسان ناظر بر اعمال انسان و [[شاهد]] و [[گواه]] آن خواهد بود {{متن قرآن|يَوْمَ تَشْهَدُ عَلَيْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَأَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ}}<ref>«روزی که زبان و دست و پای آنها بدانچه می‌کرده‌اند به زیان آنها، گواهی می‌دهد» سوره نور، آیه ۲۴.</ref>. | |||
# [[جهان]] آیینه عمل انسان: اعمال انسان در جهان گم نمی‌شود و نه‌تنها جهان ماده شاهد اعمال انسان است. | |||
# [[تجسم اعمال]]: بارزترین گونه‌های نظارت خدا بر اعمال انسان، تجسم اعمال است که در قالب‌های مناسب ظهور می‌یابند و بدون نیاز به [[گواهی]] در کنار وجود [[انسان]] [[شاهد]] عینی محسوب می‌شوند: {{متن قرآن|وَوَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا}}<ref>«و آنچه کرده‌اند پیش چشم می‌یابند» سوره کهف، آیه ۴۹.</ref>. [[شهادت]] [[اعمال]] {{متن قرآن|وَقَالُوا لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدْتُمْ عَلَيْنَا قَالُوا أَنْطَقَنَا اللَّهُ}}<ref>«و به پوست‌های تن خود می‌گویند: چرا به زیان ما گواهی دادید؟ می‌گویند: خداوند ما را به سخن آورد» سوره فصلت، آیه ۲۱.</ref> غیر از [[تجسم اعمال]] است که هر دو در [[قرآن]] مورد تأکید قرار گرفته و هر دو بیانگر دو نوع [[نظارت]] بر [[اعمال انسان]] می‌باشد<ref>فقه سیاسی، ج۷، ص۵۴۳ – ۵۴۲.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۲ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی ج۲]]، ص ۶۸۴.</ref> | |||
== نظارت اداری == | == نظارت اداری == | ||