تقوا در معارف و سیره علوی: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

تقوا در معارف و سیره علوی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۱۷

۷٬۸۱۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۳

۷۳٬۴۱۵

ویرایش

@@ خط ۵۸: / خط ۵۸: @@
 علاوه بر آن‌چه گفته شد، از این سخنان و [[آیات شریفه قرآن]] چنین بر می‌آید که طبق [[ناموس]] [[الهی]]، [[خداوند]] کسانی را که به [[حقیقت]] از [[خدا]] [[پروا]] داشته باشند و راه [[طاعت]] را پیش گیرند، در [[مشکلات]] و مشقات [[زندگی]] تنها نمی‌گذارد و آنان را [[دستگیری]] می‌کند<ref>المیزان، ذیل آیات دوم و سوم و چهارم سوره طلاق.</ref>. [[امام]] هنگام بدرقه [[ابوذر]] - زمانی که از [[مدینه]] [[تبعید]] شد - فرمود: «بدان که اگر [[آسمان]] و [[زمین]] بر بنده‌ای تنگ آید و او تقوا پیشه کند، خداوند برای او مفری قرار خواهد داد. پس جز [[حق]]، تو را به خود مأنوس نسازد و جز [[باطل]] تو را نترساند»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۳۰.</ref>.<ref>[[محمد علی سادات|سادات، محمد علی]]، [[تقوا (مقاله)| مقاله «تقوا»]]، [[دانشنامه امام علی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام علی]]، ج۴، ص ۳۷۹.</ref>
+==تقوا==
+یکی از معیارهای شایستگی «تقوا» است. افرادی که از این ویژگی برخوردارند، نسبت به کسانی که فاقد آن می‌باشند، شایسته‌ترند؛ چنان که [[خداوند]] می‌فرماید: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ}}<ref>«ای مردم! ما شما را از مردی و زنی آفریدیم و شما را گروه‌ها و قبیله‌ها کردیم تا یکدیگر را باز‌شناسید، بی‌گمان گرامی‌ترین شما نزد خداوند پرهیزگارترین شماست، به راستی خداوند دانایی آگاه است» سوره حجرات، آیه ۱۳.</ref>.
+همان‌گونه که ملاحظه می‌شود، این [[آیه]] شایستگی را در اصل و [[نسب]] و [[قبیله]] نمی‌داند، بلکه معیار شایستگی را [[تقوای الهی]] می‌داند. بنابراین، از نظر [[قرآن]] معیار شایستگی [[انسان]] امتیازات ظاهری و مادی، همچون انتساب به [[قبله]] معروف و معتبر یا داشتن [[مال و منال]]، کاخ و قصر و [[خدم]] و حشم، و یا [[مقامات]] بلند [[اجتماعی]] و [[سیاسی]] نیست؛ زیرا همه اینها امور [[متزلزل]] و برون ذاتی و مادی زودگذر هستند و آیینی آسمانی همچون [[اسلام]] هرگز نمی‌تواند اینها را معیار شایستگی قرار دهد. اسلام، معیار شایستگی انسان را [[صفات ذاتی]] او به خصوص تقوا و [[پرهیزگاری]] و [[تعهد]] و [[پاکی]] قرار داده و حتی - همان‌گونه که در مورد [[ایمان]] گفته شد - برای موضوعات مهمی همچون [[علم]] و [[دانش]] (معیارهای دیگر [[شایسته‌سالاری]]) چنانچه در مسیر ایمان و [[تقوا]] و [[ارزش‌های اخلاقی]] قرار نگیرند اهمیتی قائل نیست<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۱۹۹.</ref>.
+تقوا نه تنها پیش از علم و دانش و سایر معیارهای شایسته‌سالاری، قرار دارد، بلکه قبل و حتی در رأس همه ارزش‌های اخلاقی - که امروز در [[سازمان‌ها]]، بسیار مورد توجه هستند - قرار دارد. [[حضرت علی]]{{ع}} درباره اهمیت تقوا می‌فرماید: {{متن حدیث|التُّقَى رَئِيسُ الْأَخْلَاقِ‌}}<ref>صبحی صالح، شرح نهج البلاغه، حکمت ۴۱۰.</ref>؛ تقوا در رأس همه ارزش‌های اخلاقی قرار دارد. آن حضرت میان تقوا و [[موفقیت]] و دستیابی به اهداف، رابطه قائل است و [[معتقد]] است که [[تقواپیشگان]] بهتر و زودتر می‌توانند به مقصود نائل آیند: {{متن حدیث|فَمَنْ أَشْعَرَ التَّقْوَى قَلْبَهُ بَرَزَ مَهَلُهُ وَ فَازَ عَمَلُهُ فَاهْتَبِلُوا هَبَلَهَا}}<ref>صبحی صالح، شرح نهج البلاغه، خطبه ۱۳۲.</ref>؛ کسی که [[جامه]] تقوا بر قلبش بپوشاند، کارهای نیکوی او آشکار شود، و در کارش [[پیروز]] گردد. پس در به دست آوردن بهره‌های تقوا [[فرصت]] را [[غنیمت]] شمارید. [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در [[خطبه ۱۹۳]] [[نهج البلاغه]] صراحتاً یادآور می‌شود که [[اهل تقوا]] نسبت به دیگران شایسته‌ترند؛ زیرا آنان [[رفتاری]] از خود نشان می‌دهند که دیگران از آن عاجزند؛ چنان که می‌فرماید: {{متن حدیث|فَالْمُتَّقُونَ فِيهَا هُمْ أَهْلُ الْفَضَائِلِ مَنْطِقُهُمُ الصَّوَابُ وَ مَلْبَسُهُمُ الِاقْتِصَادُ وَ مَشْيُهُمُ التَّوَاضُعُ... قُلُوبُهُمْ مَحْزُونَةٌ وَ شُرُورُهُمْ مَأْمُونَةٌ وَ أَجْسَادُهُمْ نَحِيفَةٌ وَ حَاجَاتُهُمْ خَفِيفَةٌ وَ أَنْفُسُهُمْ عَفِيفَةٌ}}؛ «اما [[پرهیزگاران]] در [[دنیا]] دارای [[شایستگی]] و فضیلت‌های برترند، سخنانشان راست، [[پوشش]] آنان [[میانه‌روی]]، و راه رفتنشان با [[تواضع]] و [[فروتنی]] است... دل‌های پرهیزگاران [[اندوهگین]]، و [[مردم]] از آزارشان در [[امان]]، تن‌هایشان لاغر، و درخواست‌هایشان اندک، و نفسشان خفیف و دامنشان [[پاک]] است». حضرت علی{{ع}} تقوا را دوای هر نوع [[درد]] فردی، سازمانی و [[اجتماعی]] می‌داند که افراد می‌توانند تمامی دردهای خودشان را با آن [[درمان]] کنند: {{متن حدیث|فَإِنَّ تَقْوَى اللَّهِ دَوَاءُ دَاءِ قُلُوبِكُمْ وَ بَصَرُ عَمَى أَفْئِدَتِكُمْ وَ شِفَاءُ مَرَضِ أَجْسَادِكُمْ وَ صَلَاحُ فَسَادِ صُدُورِكُمْ وَ طُهُورُ دَنَسِ أَنْفُسِكُمْ وَ جِلَاءُ عَشَا أَبْصَارِكُمْ وَ أَمْنُ فَزَعِ جَأْشِكُمْ وَ ضِيَاءُ سَوَادِ ظُلْمَتِكُمْ}}<ref>صبحی صالح، شرح نهج البلاغه، خطبه ۱۹۸.</ref>.
+همانا [[تقوا]] و [[ترس از خدا]]، داروی بیماری‌های [[دل‌ها]]، روشنی‌های قلب‌ها، و [[درمان]] دردهای بدن‌ها، مرهم زخم [[جان‌ها]]، [[پاک]] کننده پلیدی‌های [[ارواح]]، و [[روشنایی]] بخش [[تاریکی]] [[چشم‌ها]]، و [[امنیت]] در [[ناآرامی‌ها]]، و روشن‌کننده تاریکی‌های شماست. براساس فرمایش [[حضرت علی]]{{ع}}، [[انسان]] [[متقی]]، درمانگری است که بهتر می‌تواند دردهای سازمانی، [[سیاسی]]، [[اقتصادی]]، [[فرهنگی]]، روانی و [[اجتماعی]] را [[شناسایی]] کرده و به درمان آنها کمک کند. بدین‌سان، می‌توان گفت که انسان متقی به مراتب نسبت به انسان غیرمتقی شایسته‌تر است. بنابراین، یکی از مهم‌ترین معیارها برای تشخیص [[شایستگی]] که باید در [[سازمان‌ها]] مورد توجه قرار گیرد، «تقوا» است.<ref>[[امید چناری|چناری، امید]]، [[وظایف نهادهای حاکمیتی در قبال مفاسد اقتصادی (کتاب)|وظایف نهادهای حاکمیتی در قبال مفاسد اقتصادی]] ص ۱۳۳.</ref>
 == منابع ==
@@ خط ۶۳: / خط ۷۰: @@
 # [[پرونده:1368102.jpg|22px]] [[سعید بهشتی|بهشتی، سعید]]، [[تربیت عقلانی (مقاله)| مقاله «تربیت عقلانی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۴ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۴''']]
 # [[پرونده:1368102.jpg|22px]] [[محمد علی سادات|سادات، محمد علی]]، [[تقوا (مقاله)| مقاله «تقوا»]]، [[دانشنامه امام علی ج۴ (کتاب)|'''دانشنامه امام علی ج۴''']]
+# [[پرونده:IM010641.jpg|22px]] [[امید چناری|چناری، امید]]، [[وظایف نهادهای حاکمیتی در قبال مفاسد اقتصادی (کتاب)|'''وظایف نهادهای حاکمیتی در قبال مفاسد اقتصادی''']]
 {{پایان منابع}}