←از نگاه روایی
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
=== از نگاه روایی === | === از نگاه روایی === | ||
{{اصلی|بدعت در حدیث}} | {{اصلی|بدعت در حدیث}} | ||
[[احادیث]] بسیاری از طریق [[فریقین]] در [[نکوهش]] بدعت و [[انتقاد]] سخت از [[بدعت‌گذار]] رسیده است. از جمله: | [[احادیث]] بسیاری از طریق [[فریقین]] در [[نکوهش]] بدعت و [[انتقاد]] سخت از [[بدعت‌گذار]] رسیده است. از جمله [[حدیث نبوی]] معروف که می‌فرماید: «بدترین چیزها آنهایی است که [در دین] احداث می‌شود؛ این‌گونه امور بدعت است و هر بدعتی [[گمراهی]] است». بنابراین احادیث، هیچ چیز مانند بدعت، دین را نابود نمی‌کند و [[بدعت‌گذاری]] نوعی [[شرک]] و [[کفر]] است. در این [[روایات]]، بدعت‌گذاران از بدترین و زیان‌کارترین [[آفریدگان]] و مغضوب‌ترین آنان در پیشگاه [[خدا]] معرفی شده‌اند که [[شیطان]] بر آنان چیره شده و در نتیجه به [[مخالفت]] با خدا، پیامبر {{صل}} و قرآن برخاسته‌اند. از سوی دیگر، مقابله با بدعت‌گذاران و برحذر داشتن [[مردم]] از ایشان نه تنها کاری دینی بلکه [[وظیفه عالمان]] دین شمرده شده است. از جمله در [[روایت]] مشهوری از [[پیامبر اکرم]] {{صل}} آمده است: «هنگامی که بدعت ظاهر شد، [[وظیفه]] عالم است که در برابر آن بایستد و [[دانش]] خود را عرضه کند که اگر چنین نکند به [[لعنت خدا]] دچار می‌شود». با توجه به این روایات، بدعت‌گذاری را از [[گناهان کبیره]] و از شدیدترین [[محرمات]] دانسته‌اند و حتی برخی تصریح کرده‌اند که [[حرمت]] [[بدعت]] از [[ضروریات دین]] است<ref>[[سعید طاووسی مسرور|طاووسی مسرور، سعید]]، [[فرهنگ سوگ شیعی (کتاب)|مقاله «بدعت»، فرهنگ سوگ شیعی]]، ص ۷۸.</ref>. همچنین فرمود: «پس از من هرگاه [[اهل]] ریب و بدعت را دیدید از آنها [[بیزاری]] جویید و دربارۀ آنها بد گویید و [[طعن]] زنید و آنها را وامانده کنید تا نتوانند جواب دهند و به [[فسادانگیزی]] در [[اسلام]] [[طمع]] نکنند و [[مردم]] از آنها برحذر باشند و بدعت‌های آنها را نیاموزند تا [[خداوند]] برای شما در برابر این کار [[حسنات]] بنویسد و درجات [[آخرت]] را برای شما بالا برد»<ref>{{متن حدیث|قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّی اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ: إِذَا رَأَیْتُمْ أَهْلَ اَلرَّیْبِ وَ اَلْبِدَعِ مِنْ بَعْدِی فَأَظْهِرُوا اَلْبَرَاءَةَ مِنْهُمْ وَ أَکْثِرُوا مِنْ سَبِّهِمْ وَ اَلْقَوْلَ فِیهِمْ وَ اَلْوَقِیعَةَ وَ بَاهِتُوهُمْ کَیْلاَ یَطْمَعُوا فِی اَلْفَسَادِ فِی اَلْإِسْلاَمِ وَ یَحْذَرَهُمُ اَلنَّاسُ وَ لاَ یَتَعَلَّمُوا مِنْ بِدَعِهِمْ یَکْتُبِ اَللَّهُ لَکُمْ بِذَلِکَ اَلْحَسَنَاتِ وَ یَرْفَعْ لَکُمْ بِهِ اَلدَّرَجَاتِ فِی اَلْآخِرَةِ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۲, ص۳۷۵.</ref>. | ||
از [[امام علی]] {{ع}} نیز نقل است که فرمود: «[[نیکوترین]] [[کارها]] سنتی است که سالیانی بر آن گذشته و [[درستی]] آن ثابت شده باشد و بدترین کارها آن چیزی است که تازه پیدا شده و آیندۀ آن روشن نیست»<ref>{{متن حدیث|انَّ عَوَازِمَ اَلْأُمُورِ أَفْضَلُهَا وَ إِنَّ مُحْدِثَاتِهَا شِرَارُهَا}}؛ نهج البلاغه، خطبۀ ۱۴۵.</ref><ref>ر.ک: [[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص۱۶۵؛ [[جعفر سبحانی|سبحانی، جعفر]]، [[بدعت - سبحانی (مقاله)|مقاله «بدعت»]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۲ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی، ج۲]]، ص۶۲ ـ ۶۵.</ref> | |||
همچنین از منظر [[امام زین‌العابدین]] {{ع}}، نسبت دادن امور ناروا به دین و آمیختن پیرایه‌های بی‌اساس به تعالیم الهی، موجب [[گمراهی]] [[مردم]] و برانگیزنده [[خشم]] و [[کیفر]] اوست. از این‌رو درخواست می‌کند: «خداوندا! بر [[محمد]] {{صل}} و خاندانش [[درود]] بفرست و ما را به [[پیروی]] از [[سنت‌ها]]، دوری از [[بدعت‌ها]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]]، پاسداشت [[اسلام]] و [[نکوهش]] [[باطل]] و [[خوار]] داشت آن... [[توفیق]] ده»<ref>{{متن حدیث|اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ وَفِّقْنَا... وَ اتِّبَاعِ السُّنَنِ، وَ مُجَانَبَةِ الْبِدَعِ، وَ الْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ، وَ النَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ، وَ حِيَاطَةِ الْإِسْلَامِ، وَ انْتِقَاصِ الْبَاطِلِ وَ إِذْلَالِهِ}}؛ نیایش ششم.</ref>؛ «بار خدایا! همسویی با [[جماعت]] مقبول و دوری از بدعت‌جویان و [[پیروان]] باورهای مجعول را در من به کمال رسان»<ref>نیایش بیستم.</ref>. با استفاده از بیانات [[امام سجاد]]{{ع}} فهمیده می‌شود که [[سنّت نبوی]] و [[سیره]] [[اهل‌بیت]] {{عم}} مبنای حرکت صحیح جمعی و تضمین کننده [[سعادت دنیا]] و [[آخرت]] [[مؤمنان]] است. اما در نقطه مقابل [[بدعت‌گذاری]] در [[دین]] و [[فرقه‌سازی]] و پایه‌گذاری [[افکار]] جدیدی که بیرون از محدوده [[سنت پیامبر]] {{صل}} است باعث دوری از متن دین و حقایق تابناک [[وحیانی]] می‌گردد<ref>همچنین نک: مدخل سنت.</ref>.<ref>بحارالانوار، محمدباقر مجلسی، ۱۴۰۴، بیروت، اعلمی؛ الصحیفة السجادیة، امام زین‌العابدین{{ع}}، ۱۴۱۸، قم، نشر الهادی صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، ۱۳۷۵، تهران، نشر سروش؛ مجموعه آثار، ج۶، ۱۶ و ۱۷، مرتضی مطهری، ۱۳۶۷، تهران، صدرا؛ معانی الاخبار، محمد بن علی، صدوق، ۱۴۰۳، قم، جامعه مدرسین.</ref>.<ref>[[علی اکبر شایسته‌نژاد|شایسته‌نژاد، علی اکبر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «بدعت»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۱۱۱.</ref> | |||
== اهمیت و جایگاه == | == اهمیت و جایگاه == | ||