اقتصاد در معارف و سیره علوی: تفاوت میان نسخه‌ها

اقتصاد به معنای [[اعتدال]] و [[میانه‌روی]] است و [[اموال]] و [[دارایی]]، موضوع کلی آن را تشکیل می‌دهد. نیازهای [[اقتصادی]] [[انسان]]، از نیازهای ضروری [[زندگی]] است و ادامه [[حیات]]، بدون تأمین آنها ممکن نیست و تأمین عادلانه آنها، هدفی است که برنامه اصلی هر [[حکومتی]] را تشکیل می‌دهد. از این رو، [[سیاست اقتصادی]] در [[اسلام]] و به ویژه در [[اندیشه]] [[امام علی]]{{ع}}، بر مبنای [[عدالت]] است؛ هدفی که باید به آن دست یافت. پذیرش خلافت از سوی ایشان، برای برقراری این [[هدف]] [[مقدس]] بود که برقراری عدالت اقتصادی نیز از آن جمله است. [[عدالت اقتصادی]]، جز با از بین رفتن [[فقر]] در [[جامعه]] و رسیدن هر صاحب حقی به [[حق]] خودش، تحقق نمی‌یابد. امام علی{{ع}} در سخنی، هدف کلی خود را از [[حکومت]]، [[برپایی عدالت]] می‌داند و می‌فرماید: «اکنون هر [[ذلیل]] ستم‌دیده‌ای نزد من [[عزیز]] و ارجمند است تا حقش را بگیرم و به او دهم، و هر نیرومند [[سرکش]] نزد من [[ناتوان]] و حقیر است که حق ستم‌دیدگان را از او بستانم»<ref>نهج البلاغه، خطبه ٣٧.</ref>. [[سوگند]] به کسی که محمد را به حق فرستاده است! در غربال [[آزمایش]]، به هم در آمیخته و غربال می‌شوید تا [[صالح]] از [[فاسد]] جدا گردد. یا همانند دانه‌هایی که در دیگ می‌ریزند، تا چون به جوش آید، زیروزبر شوند. پس پست‌ترین شما بالاترین شود و بالاترینتان، پست‌ترین. واپس ماندگانتان پیش افتند و پیشی گرفتگانتان واپس رانده شوند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۶.</ref>.

سخنان امام علی{{ع}} نشان می‌دهد تاراج [[بیت المال]]، توزیع ناعادلانه آن، فاصله شدید طبقاتی، [[اسراف]]، اجحاف، [[اختلاس]] و... در [[حکومت]] پیشین رخ داده و از مواردی است که به شدت از روش و [[سنت رسول خدا]]{{صل}} فاصله گرفته و [[جامعه]] را دچار [[بحران]] کرده است و سرانجام، همین بحران‌ها، موجب [[شورش]] عده‌ای بر ضد [[خلیفه سوم]] و کشتن او شد.  

پس از [[شناسایی]] موارد [[کج‌روی]] در [[نظام اقتصادی]]، [[اصلاح]] آن به [[برنامه‌ریزی]] نیازمند است. به [[باور]] [[امام علی]]{{ع}} در برنامه‌ریزی، باید نخست به [[نظام]] و ارتباط بخش‌های گوناگون آن، نگاه کلان و سپس به هر بخش به صورت جداگانه نگرش [[خرد]] داشت. در جامعه قشرهای گوناگونی وجود دارد که با هم در ارتباط و به یکدیگر وابسته‌اند. اصلاح در بخشی از جامعه (مانند [[اقتصاد]]) در بخش‌ها و اجزای دیگر آن تأثیر می‌گذارد. بنابراین، سیاست‌گذاری کلان، مستلزم در نظر گرفتن تمام اجزا و تأثیر و تأثرهای آنهاست<ref>[[مهدی محمدی صیفار|محمدی صیفار، مهدی]]، [[اندیشه و روش اصلاح جامعه از دیدگاه امام علی (کتاب)|اندیشه و روش اصلاح جامعه از دیدگاه امام علی]]، ص ۲۲۷.</ref>.