←فساد اداری چیست؟
بدون خلاصۀ ویرایش |
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = مبارزه با فساد اداری| عنوان مدخل = مبارزه با فساد اداری| مداخل مرتبط = [[مبارزه با فساد اداری در قرآن]] - [[مبارزه با فساد اداری در فقه سیاسی]] - [[مبارزه با فساد اداری در معارف و سیره علوی]]| پرسش مرتبط =}} | {{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = مبارزه با فساد اداری| عنوان مدخل = مبارزه با فساد اداری| مداخل مرتبط = [[مبارزه با فساد اداری در قرآن]] - [[مبارزه با فساد اداری در فقه سیاسی]] - [[مبارزه با فساد اداری در معارف و سیره علوی]]| پرسش مرتبط =}} | ||
== فساد اداری چیست؟ == | ==فساد اداری چیست؟== | ||
{{اصلی|فساد اداری}} | {{اصلی|فساد اداری}} | ||
«فساد اداری» عبارت از بیرون رفتن از حد [[اعتدال]] است که با سوءاستفاده از امکانات و منابع عمومی در جهت کسب منافع شخصی تبلور می‌یابد. فساد از لحاظ حقوقی، [[رفتار]] [[منحرف]] شده از ضوابط و [[وظایف]] رسمی یک نقش عمومی است که بنا به ملاحظات خصوصی یا ملاحظات قومی و منطقهای رخ می‌دهد و معمولاً برای موضوعاتی نظیر حکومتهای [[فاسد]] و [[فقیر]] و اعمالی که از دستگاههای فعال آنها سر میزند، به کار می‌رود<ref>توسلی، غلامعباس، جامع‌شناسی کار و شغل، انتشارات سمت، چاپ اول، ۱۳۸۵ش.</ref>. | |||
مطالعه فساد در [[جوامع]] مختلف، نشانگر آن است که فساد بیشتر در دو سطح صورت می‌گیرد: سطح کلان و سطح [[خرد]]. فساد در سطح کلان، بیشتر به نخبگان سیاسی، [[مدیران]] عالی‌رتبه و [[مقامات]] ارشد دولتها مربوط می‌شود و فساد در سطح خرد عبارت است از: مبادلات، معاملات و بدهبستانهای فاسدی که در سطح کارمندان رده پایین و در ارتباط مستقیم با ارباب رجوع صورت می‌گیرد. بررسیهای تجربی نشان می‌دهد که فساد اداری در رده‌های میانی و پایین [[نظام اداری]] تا حدود زیادی به [[میزان]] فساد در بین [[سیاستمداران]] و کارمندان عالی‌رتبه بستگی دارد. | |||
در [[آیات]] و روایات به مواردی از فساد اشاره شده است که معادل آن را در سامانه [[اداری]] [[جامعه]] میتوان مشاهده کرد. مفاسدی از قبیل: دریافت [[رشوه]]، [[خیانت]] در [[امانت]]، تقلب و [[غش]] در معامله، [[احتکار]]، رابطه‌گرایی، کم فروشی، [[رباخواری]]، اتلاف سرمایه‌های خدادادی، عدم پرداخت سهم بیت المال از اموال شخصی، [[تکاثر]]، [[کنز]]، [[اسراف]] و غیره. | |||
در خصوص عوامل ایجاد کننده فساد اداری از دیدگاه‌های مختلف موارد متفاوتی نام برده شده که در نگاهی کلی تمام آنها را میتوان به [[درستی]] از علل اصلی ایجاد فساد اداری دانست. برخی از این عوامل عبارت است از: عوامل شخصی؛ عوامل [[اقتصادی]]؛ عوامل [[فرهنگی]] و [[اجتماعی]]؛ عوامل [[قضایی]]؛ عوامل [[سیاسی]] و [[اداری]]. | |||
اسلام فساد اداری را استفاده ناروای شخصی و گروهی، از جایگاه اجتماعی می‌داند. کارگزارانی که به تنهایی و با همدستان، [[دست]] به [[فساد]] میآلایند، فساد اداری را دامن میزنند و سبب [[ناهنجاری]] در اداره میشوند. | |||
پیامد فساد اداری صرفاً جنبه‌های منفی دربر ندارد، بلکه در شرایط نامساعد اقتصادی و اجتماعی، [[فساد]] و پیامدهای آن می‌تواند هم از لحاظ اجتماعی و هم از لحاظ فردی، کارساز باشد؛ اما اکثر محققان برای [[فساد]] پیامدهای منفی در نظر گرفته‌اند و آن را برای [[رشد]] و [[توسعه]]، مخرب می‌دانند که برخی از این پیامدها عبارت‌اند از: | |||
# پیامدهای عمومی نظیر: تضعیف نظام سیاسی؛ تخریب سامانه [[اقتصادی]]؛ پیامدهای [[اداری]]؛ انحراف اخلاق جمعی؛ زمینه‌سازی سلطه بیگانگان و پیامدهای [[فرهنگی]] و اجتماعی. | |||
# پیامدهای فردی مانند: [[کیفر]] [[قضایی]] و عقوبت اخروی. | |||
مبارزه با فساد دارای ابعاد و راهکارهای محتلفی است. یکی از راهکارهای اساسی در جلوگیری از بروز فساد در نظام اداری، توجه به راه‌حل‌هایی است که [[اسلام]] در این زمینه ارائه کرده است. راهکارهای [[استنباط]] شده از منابع اسلامی برای مبارزه با فساد را میتوان در دو بخش دسته‌بندی نمود: راهکارهای مبتنی بر [[اخلاق]] و راهکارهای مبتنی بر [[قانون]] مانند: راهکارهای سیاسی و [[اداری]]؛ راهکارهای [[اقتصادی]]؛ راهکارهای [[فرهنگی]] ـ [[اجتماعی]] و راهکارهای [[قضایی]]<ref>[[مهدی اکبرنژاد|اکبرنژاد]]، [[مینا یعقوبی|یعقوبی]]، [[فرزاد غلامی|غلامی]]، [[بررسی فساد اداری از دیدگاه قرآن و احادیث (مقاله)|مقاله «بررسی فساد اداری از دیدگاه قرآن و احادیث»]]، [[مدیریت اسلامی (نشریه)|فصلنامه مدیریت اسلامی]]، ص 172-173؛ [[علی حسنی|حسنی]] و [[عبدالحمید شمس|شمس]]، [[راهکارهای مبارزه با فساد اداری بر اساس ارزش‌های اسلامی (مقاله)|راهکارهای مبارزه با فساد اداری بر اساس ارزش‌های اسلامی]]، [[اسلام و پژوهش‌های مدیریتی (نشریه)|دوفصلنامه اسلام و پژوهش‌های مدیریتی]]، ص 83-84؛ [[مریم هاشمی|هاشمی]]، [[اسماعیل اسدی|اسدی]]، [[حسام‌الدین موسوی|موسوی]]، [[تبیین مفهوم فساد اداری از دیدگاه اسلام و ارائه الگوی مناسب (مقاله)|مقاله «تبیین مفهوم فساد اداری از دیدگاه اسلام و ارائه الگوی مناسب»]]؛ [[جمال فرزند وحی|فرزند وحی، جمال]]، [[فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از منظر آیات و روایات (مقاله)|فساد اداری عوامل و راهکارهای مقابله با آن از منظر آیات و روایات]] ص۱۵۷ ـ ۱۵۹؛ [[مصطفی صالحی|صالحی، مصطفی]]، [[عوامل بروز فساد اداری از دیدگاه اسلام (مقاله)|عوامل بروز فساد اداری از دیدگاه اسلام]]، ص۱۱۱-۱۳۱.</ref>. | |||
== راهکارهای [[مقابله با فساد اداری]] == | == راهکارهای [[مقابله با فساد اداری]] == | ||