عمر بن عبدالعزیز: تفاوت میان نسخه‌ها

هنگامی که سلیمان در دابق درگذشت، [[رجاء]]، سران [[بنی امیه]] را جمع کرد و با پنهان داشتن خبر [[مرگ]] خلیفه نامه مهر شده او را بیرون آورد و از آنان خواست بار دیگر با فردی که سلیمان درنامه‌اش نام‌برده است، بیعت‌کنند. هنگامی که بیعت کردند، خبر مرگ سلیمان را به ایشان داد و نامه را قرائت کرد. همگی با [[عمر بن عبدالعزیز]] بیعت نمودند<ref>طبری، تاریخ الرسل والملوک، ج۶، ص۵۵۲.</ref>. اما این [[تصمیم]] برای [[فرزندان]] عبدالملک سخت گران بود و در پیشاپیش آنان [[هشام]] اظهار [[مخالفت]] کرد و تا زمانی که خبر جانشینی یزید بن عبدالملک را نشنید، با عمر بیعت نکرد<ref>ابن عبدالحکم، سیرة عمر بن عبدالعزیز، ص۱۸؛ مسعودی، مروج الذهب... ، ج۳، ص۱۸۳.</ref>.

[[عمر بن عبدالعزیز]] از [[کبر]] و [[غرور]] [[پادشاهان]] به دور بود؛ بدون [[چشم‌داشت]] به [[حکومت]]، زهد پیشه کرد؛ شاید خلافت برای رسیدن به او تلاش کرد و او برای دست‌یابی به خلافت کاری نکرد. به نظر می‌رسد که عوامل و فضای غیرعادی در این کار نقش داشت که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: [[مرگ]] [[خلیفه]] سلیمان که [[اخبار]] تهاجمش به قُسْطَنطَنیّه را پی می‌گرفت و پسرش [[داوود]] از [[فرماندهان]] آن [[سپاه]] بود و فرزند دیگرش کوچک بود، بنابراین [[رجاء]] از این خلأ استفاده کرد و سلیمان را قانع نمود که [[عمر بن عبدالعزیز]] [[جانشین]] او باشد<ref>بیضون، ملامح التیارات السیاسیة فی القرن الاول الهجری، ص۳۲۱.</ref>.

عمر [[سیره]] [[خلفای نخستین]] را به [[مردم]] باز گرداند. هنگامی که به [[خلافت]] رسید، چنین [[سخنرانی]] کرد: «ای مردم! بعد از [[قرآن]]، هیچ کتابی و بعد از محمد {{صل}} هیچ [[پیامبری]] نیست. من [[قاضی]] نیستم، بلکه مجری [[[قانون]]] هستم. [[بدعت‌گذار]] نیستم، بلکه تابع هستم. مردی که از [[امام]] [[ستمگری]] می‌گریزد، [[ستمگر]] نیست، بلکه آن امام ستمگر، [[سرکش]] است. [[آگاه]] باشید آفریده‌های [[خدا]] نباید در کاری که [[معصیت خدا]] - عزَّ وَ جَلَّ - در آن است، از کسی [[پیروی]] کنند و در [[روایت]] دیگری گفته شده: «من از شما بهتر نیستم، اما [[مسئولیت]] به دوش دارم. آگاه باشید در معصیت خدا نباید از آفریده‌های او [[اطاعت]] کرد. آگاه باشید، آیا [سخن من را] دریافتید؟<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ج۵، ص۳۴۰.</ref>.

بدین‌گونه [[عمر بن عبدالعزیز]] اندیشه‌های نمونه خود را به منظور گسترش [[قدرت]] [[عدالت]]، [[نرم‌خویی]] در جمع [[مال]]، جلوگیری از گرفتن مالیات‌های غیرقانونی و پذیرش [[هدایا]] عملی کرد. اجرای اندیشه‌های عالی او نتوانست استمرار یابد؛ زیرا معاف کردن نومسلمانان از پرداخت [[جزیه]]، کاهش درآمد را درپی داشت. در حالی که دریافت جزیه از غیرمسلمانان، نیز فشارهای [[مالی]] را به آنان [[تحمیل]] می‌کرد. همچنین آسان گرفتن [[هجرت]] کشاورزانِ نومسلمان، موجب خرابی کشتزارها می‌شد. مشابه این مطالب را می‌توان درباره مسائل دیگر گفت. از این‌رو دور از [[انتظار]] نبود که [[حکومت]]، بعد از [[مرگ عمر]] به سیاست‌های سابقش برگردد.<ref>[[محمد سهیل طقوش|طقوش، محمد سهیل]]، [[دولت امویان (کتاب)|دولت امویان]] ص ۱۷۷.</ref>.