عبدالله بن مسعود هذلی: تفاوت میان نسخه‌ها

وی ششمین [[ایمان]] آورنده به پیامبر {{صل}} <ref>حلیة الاولیاء، ج ۱، ص۱۷۴؛ الاصابه، ج ۴، ص۱۹۹.</ref> و نخستین کسی است که پس از رسول خدا {{صل}} آشکارا و با صدای بلند در [[مکه]] قرآن [[تلاوت]] کرد. <ref>الطبقات، ج ۳، ص۱۱۲ السیرة النبویه، ج ۱، ص۳۱۴؛ اسدالغابه، ج ۳، ص۳۸۳.</ref> وی در هر دو [[هجرت]] شرکت جست و در همه [[غزوه‌ها]] همراه [[پیامبر]] {{صل}} حضور داشت <ref>الطبقات، ج ۳، ص۱۱۲ - ۱۱۳؛ الاصابه، ص۴، ص۱۹۹؛ اسدالغابه، ج ۳، ص۳۸۳.</ref> و در ملازمت و [[همراهی]] پیامبر {{صل}} کم‌نظیر بود و در بیشتر [[کارها]] به آن [[حضرت]] [[خدمت]] می‌‌کرد. <ref> مسند احمد، ج ۶، ص۴۴۹؛ الطبقات، ج ۳، ص۱۱۳؛ الاستیعاب، ج ۳، ص۱۱۱.</ref> پیامبر {{صل}} خوش می‌‌داشت که [[قرآن]] را با تلاوت او بشنود. <ref> صحیح مسلم، ج ۲، ص۱۹۵؛ مسند احمد، ج ۱، ص۷؛ سفینة البحار، ج ۳، ص۳۴۶ - ۳۴۸.</ref> [[ابن مسعود]] به کسب [[دانش]] به ویژه [[معارف قرآن]] بسیار اهتمام می‌ورزید و به گفته خود، [[آموختن]] [[آیات قرآن]] را با [[شناخت]] مفاهیم آنها و نحوه عمل بدان‌ها همراه می‌‌کرد،<ref>مقدمة فی اصول التفسیر، ص۳۵ - ۳۶.</ref> از همین رو از [[داناترین]] [[صحابه]] به [[معانی قرآن]] بود. همه صحابه به [[فضیلت]] و دانش او به کتاب و [[سنّت]] اعتراف کرده‌اند. <ref>حلیة الاولیاء، ج ۱، ص۱۷۰ - ۱۷۸؛ صفه الصفوه، ج ۱، ص۱۷۰ - ۱۷۱؛ اسدالغابه، ج ۳، ص۳۸۵ - ۳۸۶.</ref> [[امام علی]] {{ع}} درباره او فرموده است: قرآن و [[سنت]] را آموخت و به پایان برد. <ref> صفة الصفوه، ج ۱، ص۱۷۱؛ کنزالعمال، ج ۱۳، ص۱۶۰؛ مناهل العرفان، ج ۲، ص۱۸.</ref> ابن مسعود پس از [[وفات پیامبر]] {{صل}} و به ویژه زمانی که [[خلیفه دوم]] او را برای [[تعلیم]] قرآن و [[احکام اسلام]] به [[کوفه]] فرستاد <ref> تاریخ بغداد، ج ۱، ص۱۵۸؛ الاصابة، ج ۴، ص۲۰۱.</ref> به [[تفسیر قرآن]] برای [[مردم]] [[همت]] گماشت و [[شاگردان]] برجسته‌ای [[تربیت]] کرد. <ref> تاریخ بغداد، ج ۱، ص۱۵۸؛ مقدمة فی اصول التفسیر، ص۶۱.</ref> او را باید پایه‌گذار [[مکتب تفسیری]] کوفه دانست؛ زیرا [[مفسران]] کوفه در [[زمان]] [[تابعان]] از [[تفسیر]] او [[پیروی]] می‌‌کردند. <ref> التفسیر والمفسرون، ذهبی، ج ۱، ص۱۲۱ - ۱۲۲.</ref> از [[مفسران]] بزرگ [[تابعی]] [[علقمة بن قیس نخعی]]، [[اسود بن یزید نخعی]]، [[مسروق بن اجدع]]، [[ابووائل شقیق بن سلمه اسدی]] [[کوفی]]، [[عبیدة بن عمرو سلمانی]]، [[قیس بن ابی حازم]] و دیگران از [[اصحاب]] و [[شاگردان]] او هستند. <ref>التفسیر والمفسرون، معرفت، ج ۱، ص۳۱۷.</ref> از او در [[تفسیر]] مطالب فراوانی بر جای مانده و سندهای منتهی به وی را [[قوی]] دانسته‌اند. <ref> التفسیر والمفسرون، معرفت، ج ۱، ص۲۱۸.</ref> [[ابن مسعود]] از [[صحابه]] [[دوستدار]] علی {{ع}} بود که [[ابوبکر]] را برای [[سبقت]] بر [[امام علی]] {{ع}} در مسئله [[خلافت]] [[سرزنش]] کرد. <ref> الخصال، ج ۲، ص۴۶۱.</ref> [[شأن نزول آیه]] [[تبلیغ]] {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان و اگر نکنی پیام او را نرسانده‌ای؛ و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد، خداوند گروه کافران را راهنمایی نمی‌کند» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref> که درباره اعلام [[ولایت علی]] {{ع}} در [[روز غدیر]] است از او نقل شده است. <ref> الدرالمنثور، ج ۲، ص۲۹۸؛ روح المعانی، ج ۶، ص۲۸۲.</ref> او از [[راویان حدیث غدیر]] است <ref> الغدیر، ج ۱، ص۵۳.</ref> و همو بود که [[حدیث]] {{متن حدیث| اَلْخُلَفَاءُ اِثْنَا عَشَرَ }} را در [[کوفه]] و پیرامون آن رواج داد. <ref> الخصال، ج ۲، ص۴۶۶ - ۴۶۹.</ref> وی مطالب [[تفسیری]] بسیاری را نیز از امام علی {{ع}} فرا گرفته است. <ref> سعد السعود، ص۵۵۸؛ تاریخ دمشق، ج ۴۲، ص۴۰۰ - ۴۰۱؛ بحارالانوار، ج ۸۹، ص۱۰۵.</ref> ابن مسعود مصحفی ویژه خود داشت که شامل ۱۱۱ [[سوره]] بود و سوره‌های [[فاتحة الکتاب]] و معوّذتین ([[سوره فلق]] و [[سوره ناس]]) را نداشت. <ref>الاتقان، ج ۱، ص۱۴۲، ۱۷۲ - ۱۷۳؛ التمهید، ج ۱، ص۳۱۲ - ۳۱۵.</ref> وی فاتحه را جزء [[قرآن]] می‌‌دانست؛ ولی [[معتقد]] بود چون همواره در نمازهای یومیّه خوانده می‌‌شود [[حفظ]] خواهد شد؛ ولی دو سوره معوّذتین را از تعویذات [[پیامبر]] {{صل}} می‌‌دانست و از قرآن به شمار نمی‌آورد. <ref>مسند احمد، ج ۵، ص۱۲۹ - ۱۳۰؛ الاتقان، ج ۱، ص۱۷۳.</ref> [[مصحف]] او افزوده‌هایی نیز داشت که به [[عقیده]] بسیاری از [[دانشمندان]] و محققان [[علوم قرآنی]] نکات تفسیری بوده است و نه الفاظ قرآن<ref>مذاهب التفسیر الاسلامی، ص۱۵ - ۱۶؛ التمهید، ج ۱، ص۳۱۹ - ۳۲۱؛ تاریخ قرآن، ص۳۵۰ - ۳۵۳.</ref>.<ref>[[شادی نفیسی |نفیسی، شادی]]، [[تفسیر علمی - نفیسی (مقاله)|مقاله «تفسیر علمی»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۸ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۸.</ref>